دولت-ملت سازی در افغانستان تنها بر اساس هویت فرهنگی و تاریخی این کشور قابل انجام است
پژوهشگر ارشد تاریخ و علوم سیاسی تاکید کرد: دولت-ملت سازی در افغانستان تنها بر اساس هویت فرهنگی، تاریخی و تمدنی مردم این کشور قابل انجام است و نسخه های قومیتی و وارداتی کارساز نیست.
دکتر محمد علی بهمنی قاجار در گفت و گو با برنامه انعکاس رادیو دری با اشاره به بیستمین سالگرد برگزاری اولین انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان و یادآوری اینکه دولت-ملت سازی در افغانستان تاکنون عملی نشده اظهار کرد: دولت- ملت سازی بر اساس برنامه هویتی منطبق با هویت، فرهنگ و مدنیت ملت افغانستان انجام نشد و هم در ماهیت و هویت و هم در اجرا یک نسخه وارداتی امریکایی بود.
این کارشناس ایرانی تصریح کرد: در این مسیر به جای اینکه به هویت متکثر فرهنگی مردم افغانستان که بر اساس یک تمدن دیرینه و چند هزار ساله شکل گرفته توجه شود، برای اینکه چند گروه قومیتی همزیستی داشته باشند، خواستند نسخه های غربی را اجرا کنند به عبارتی به دنبال آن بودند که یک نسخه دموکراسی غربی را پیاده کنند در حالیکه زیرساخت های آن در افغانستان ایجاد نشده بود.
وی افزود: برای اینکه روند دولت-ملت سازی در افغانستان موفق شود باید از دو ایده عبور کنیم، یکی ایده دولت-ملت سازی بر اساس تفوق قومیت پشتون و دیگری بر اساس نسخه های خارجی. ایده دولت-ملت سازی بر اساس تفوق قومیت پشتون چیزی بوده که از دوره عبدالرحمان خان و بعد امان الله خان مطرح و نتیجه آن سرکوب اقوام دیگر بوده و در نهایت با کودتای هفت ثور 1357 شکست خورد.
این پژوهشگر تاریخ گفت: پس از آن نیز، هم کمونیست ها، هم گروه های پشتونیست که در بین جهادی ها حضور داشتند و هم طالبان تلاش کردند که ایده دولت-ملت سازی بر اساس تفوق قوم پشتون را احیاء کنند که آن ها هم شکست خوردند. اکنون هم که طالبان امارت اسلامی ایجاد کرده اند و در واقع پوششی برای حکومت تک قومی پشتون ها است و مانند سه سال گذشته و دوره پنج ساله اول حکومت شان قادر به ایجاد ثبات نخواهند بود.
به گفته بهمنی قاجار ایده دوم برای دولت-ملت سازی در افغانستان هم همانی بود که در دوران جمهوریت انجام شد به گونه ای که می خواستند نسخه های دموکراسی و حکومت داری غربی را به وسیله خود غربی ها و عناصر مرتبط با آن ها پیاده کنند، که آن نسخه ها هم از منظر هویت و ماهیت به درد افغانستان نمی خورد، کسانی هم که می خواهند اجرا کنند با صداقت اجرا نمی کنند و فساد ایجاد می شود چنانکه در دوران جمهوریت ایجاد شد، بیشترین فساد هم توسط شرکت های غربی انجام می شد.
این کارشناس سیاسی اظهار کرد: دولت-ملت سازی در افغانستان باید بر اساس فرهنگ، تاریخ و تمدن این کشور پیاده سازی شود یعنی با تکیه بر یک فرهنگ انسان ساز و سنتی باشد که با توجه به روش ها، گفتارها و نوشته های بزرگان ادب و فرهنگ این حوزه تمدنی به آموزش و کرامت زن و انسان توجه دارد، در چنین صورتی تقسیم قدرت بر اساس شایسته سالاری انجام می شود نه بر اساس قومیت.
وی اضافه کرد: هویت مردم افغانستان با هویت مردم ایران عجین است اما غربی ها و به ویژه انگلیسی ها تلاش کردند این هویت ها را از هم دور کنند، هویت این دو ملت از هم جدا نیست و اگر در افغانستان با توجه به این هویت و رعایت استقلال و تمامیت ارضی این کشور دولت-ملت سازی انجام شود موثر خواهد بود.
