مذاکرات آستانه ؛ ادامه تلاش ها برای حل بحران سوریه
هیات جمهوری اسلامی ایران به ریاست حسین جابری انصاری معاون عربی و آفریقای وزارت امور خارجه برای شرکت در کنفرانس آستانه 3 درباره سوریه، صبح امروز (دوشنبه)عازم قزاقستان شد.مذاکرات بین المللی آستانه- 3، روزهای 24 و 25 حوت با مشارکت هیات‌هایی از دولت سوریه و معارضان این کشور و سه کشور تضمین کننده آتش‌بس جاری در سوریه شامل ایران، روسیه و ترکیه، در آستانه پایتخت قزاقستان برگزار می‌شود.
وزارت امور خارجه قزاقستان امروز (دوشنبه) در بیانیه ای اعلام کرد در نشست آستانه 3 هیات های ایران، روسیه و ترکیه، دولت سوریه، نمایندگان مخالفان مسلح، استفان دی میستورا نماینده دبیر کل سازمان ملل در سوریه و نمایندگانی از آمریکا و اردن نیز شرکت می کنند.در ادامه بیانیه آمده است ، در نشست آستانه 3 مسائل مربوط به رعایت آتش بس در سوریه، اقدام ها برای تثبیت اوضاع در مناطق معینی از این کشور و نیز مسائل مربوط به مذاکرات آتی سوری در ژنو مطرح و بررسی می شود.در نشست آستانه 3 همچنین گروه مشترک عملیاتی گزارشی از وضعیت سوریه ارائه و تدابیر لازم برای تقویت آتش بس در این کشور مورد توافق قرار می گیرد.
مذاکرات چندجانبه آستانه ، 4 و 5 دلو به ابتکار ایران، روسیه و ترکیه با حضور نمایندگان دولت و گروههای مسلح برگزار شد و برای اولین بار نمایندگان دولت قانونی سوریه رودرو با نمایندگان معارضان مسلح مذاکره کردند.برگزاری این نشست‌ها توانسته است آتش‌بس نسبتا پایداری در سوریه ایجاد کند. اکنون از سرگیری مذاکرات سوری در ژنو پس از حدود هشت ماه تاخیر برای بیستم فوریه برنامه ریزی شده است؛اما تا رسیدن به صلح راه سختی در پیش است . از دید گاه تحلیلی ؛ در این نشست ؛ سه جریان قابل بحث مطرح است . جریان نخست ایجاد مکانیسم های قوی دیپلماسی است که به موازات مبارزه قاطع با تروریسم و پس از آزاد سازی شهر استراتژیک حلب توانست آتش بس در سوریه را به استثنای مقابله با داعش و النصره ؛ با سایر گروه های معارضه در جهت شکل گیری مذاکرات سوری – سوری فراهم سازد . اکنون شهرهای مهم و اصلی همچون دمشق، حمص، حماه، حلب، لاذقیه، طرطوس و السویداء به طور کامل تحت کنترل دولت سوریه است .
جریان دوم تعیین گروه های برخوردار از ظرفیت های لازم برای مذاکره با دولت سوریه است که یک گام مهم در جهت حل بحران سوریه است . این جریان از سوی دمیستورا نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه به شدت حمایت می شود، زیرا این تنها گزینه ای است که می تواند راه را برای گفتگوهای سوری -سوری هموار کند .
اما جریان سوم همسو شدن و پیوستن ترکیه به مذاکرات استانه و تکمیل شدن حلقه دیپلماسی ایران و روسیه برای کمک به حل بحران سوریه است . اتفاقاتی که در ماه ژوییه گذشته در ترکیه افتاد و انکارا تجربه کودتای نافرجام را پشت سرگذاشت از تحولاتی بود که در چرخش سیاست های ترکیه بی تاثیر نبود . ترکیه در همراهی با غرب مداخلاتی را در سوریه انجام داد، اما امنیت و منافع ملی اش از سوی گروه های تروریستی به چالش کشیده شد. با این حال ارتش ترکیه در عملیاتی با عنوان «سپرفرات» برای سیطره بر شهر «الباب» در حومه شمال شرقی حلب تلاش می‌کند .روند کارشنکنی ها در روند مذاکرات صلح سوریه در شهر آستانه قزاقستان نیز کماکان ادامه دارد.با این حال روند کلی این مذاکرات سازنده و حرکت روبه جلو است و موفقیتهای قابل توجهی در زمینه مهار بحران سوریه بدست امده است.اما هنوز مشخص نیست نقش آمریکا در این روند چگونه خواهد بود. آنچه در گذشته از سوی امریکا در منطقه اتفاق افتاده نقش سازنده ای نبوده است .از اینرو در باره واقعی بودن برخی اظهارات مبنی بر اینکه این که امریکا قصد دارد با با داعش و با تروریسم مبارزه کند ؛ تردید وجود دارد . ضمن انکه هنوز بازیگرانی از جمله عربستان هستند که بدنبال پروژه براندازی نظام سوریه هستند .
در چنین شرایطی برگزاری نشست‌ها برای رسیدن به صلح در سوریه سخت و پر چالش است .درهر حال تلاشها ادامه دارد و ابتکار عمل ایران، روسیه و ترکیه مقابل و یا جایگزین تلاشهای جامعه بین المللی نبوده و نیست، بلکه مکمل آن است و ارزشهایی افزوده دارد. برای تکمیل این روند نیاز به اراده و کوشش بیشتراست. از شروع بحران در سوریه در سال 2011 که با تهاجم گسترده گروههای تروریستی مورد حمایت عربستان، آمریکا و متحدانشان برای سرنگون کردن دولت قانونی «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه آغاز شد؛ شش سال می گذرد . اکنون باید دید آیا تلاش های بین المللی می تواند نقطه پایانی بر این بحران باشد .باید دید مذاکرات آستانه -3 و مذاکرات ژنو تا چه کجا پیش خواهند رفت.