موج جدید اختلافات در میان کشورهای عربی
سرانجام پس از انتشار اخباری در رسانه ها در هفته های اخیر در خصوص تشدید اختلافات میان کشورهای عربی و گمانه زنی های مختلف در خصوص ابعاد این اختلافات ، اخبار منتشر شده جدید در این زمینه از جدی بودن این اختلافات حکایت دارد. بالا گرفتن اختلافات به قطع روابط چهار کشور عربی با قطر انجامیده است که این موضوع از تعمیق شکافها و تیرگی شدید روابط در کشورهای عربی بویژه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس حکایت دارد.
دراین چارچوب بحرین، عربستان، امارات و مصر بامداد روز دوشنبه اعلام کردند روابط دیپلماتیک خود را با قطر قطع کرده‌اند. گفتنی است پس از سفر «دونالد ترامپ»، رئیس جمهوری آمریکا به عربستان و امضای قرارداد تسلیحاتی میان واشنگتن و ریاض و همچنین سخنان مغرضانه و فتنه افکنانه ترامپ در نشست ریاض، اختلافات قطر و عربستان و دیگر کشورهای عربی علنی شد. صف بندی های جدید میان کشورهای عربی از تشدید تقابل میان آنها حکایت دارد .
تنش جدید در روابط ریاض و دوحه زمانی صورت گرفت که شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر زبان به انتقاد از اقدامات عربستان در دامن زدن اختلافات میان کشورهای عربی با ایران گشود . امیر قطر همچنین از اقدام عربستان در اختصاص هزینه های هنگفت برای خرید سلاح به شدت انتقاد کرده بود . در این میان مطالبی نیز از سناریوی جابه‌جایی قدرت در قطر با چراغ سبز آمریکا منتشر شد که این موضوع موجبات ناخشنودی مقامات قطری از سیاستهای توطئه آمیز عربستان را فراهم کرد.
این موضوع با توجه به سوابق دشمنی دولت عربستان با قطر و هدف نهایی آن مبنی بر ضمیمه سازی قطر به حکومت عربستان، دولت قطر را به شدت نگران کرده است. از اینرو، امیر قطر پس از بازگشت از نشست ریاض فورا" در مراسم سردوشی نظامیان این کشور نسبت به مواضع این نشست اعلام ناخرسندی و اعلام کرد حماس و حزب الله دو نیروی مقاومتی هستند که با دشمن در حال جنگ هستند و جمهوری اسلامی هم یک قدرت اسلامی در منطقه محسوب می‌شود و باید از این ظرفیت همه کشورهای منطقه بهره ببرند که این موضوع از تحرکات سیاسی و دیپلماتیک قطر در مقابله با عربستان حکایت دارد. گفتنی است که قطر و عربستان همواره با هم اختلاف داشته‌اند.
برخی ریشه این اختلاف را به اختلافات قبیله ای و طایفه ای با موضوعیت نجدی بودن حکام قطر و حجازی بودن حکام عربستان بر می‌گردانند . عامل دیگر اختلافات میان عربستان و قطر به گرایشات آنها در حمایت از عقاید فکری مختلف و در عین حال رقیب در جهان عرب بر می گردد . عربستان با ایدئولوژی وهابیت و البته با تزریق پول در گسترش وهابیت توانسته است ظرفیتی را در جهان اسلام برای خود ایجاد کند. قطر نیز در مقابل آن با نزدیک شدن به اخوان المسلمین تلاش دارد از ظرفیت این جریان که در بسیاری از کشورهای اسلامی نفوذ دارند، به نوعی برای خود حوزه نفوذ تعریف کند.
آنچه اکنون در جریان است، نشانه‌های بحران تازه‌ای است که آمریکا و عربستان پشت آن قرار دارند. درهرحال، قطع نظر از کنش‌ها و واکنش هایی که در صف‌بندی‌ها عربی مقابل قطر ایجاد شد؛ این واقعیت را نمی‌توان نادیده گرفت که عربستان روی سفر دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به ریاض و متهم کردن ایران به حمایت از تروریسم و ایجاد بی‌ثباتی در منطقه، حساب ویژه ای باز کرده بود. این درحالی است که اظهارات مقامات قطری در نزدیکی به ایران و انتقاد از سیاستهای ایران هراسی عربستان و برخی دیگر از دولتهای عربی از تحت الشعاع قرار گرفتن دستاوردهای ادعایی عربستان از نشست عربی- اسلامی ریاض حکایت دارد.
نکته قابل تامل دیگر در خصوص اختلافات میان کشورهای عربی حوزه خلیج فارس آن است که با وجود اینکه نظام سیاسی اعضای شورای همکاری خلیج فارس مشابه هم است اما جهت گیری های سیاسی برخی از این کشورها با دیگر اعضای شورا متفاوت است. همین جهت گیری های مختلف سبب شده است که اعضای شورای همکاری خلیج فارس و در ابعاد گسترده تر اعضای اتحادیه عرب از اتخاذ یک سیاست مشترک در خصوص تحولات منطقه که به تقویت و انسجام بیشتر آنها منجر شود ناکام باشند. چنین روندی به همراه اقدامات انحصارگرایانه و مغرضانه عربستان در میان کشورهای عربی جهت تحمیل سیاستهای نسنجیده خود به ازهم پاشیدگی روند همگرایی ها در میان کشورهای عربی انجامیده است.
