گفتگوی ظریف با سی ان ان : نقض برجام از سوی امریکا

«محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران روز یکشنبه در گفت و گو با شبکه سی ان ان با بیان این موضوع افزود : «ایران به طور کامل تعهدات خود را در برجام انجام داده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم این مسئله را تائید کرده است. اما در مورد ایالات متحده نمی‌توان این طور گفت. ایالات متحده تعهدات خود را انجام نداده است.»

توافق   برجام  در سرطان 1394  میان ایران و اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل بعلاوه آلمان - گروه پنج بعلاوه یک- بدست آمد. برجام اکنون دو سالگی خود را پشت سر گذاشته است در حالیکه  هنوز کاخ سفید بدنبال ایجاد چالش های تازه است .باروی کار امدن ترامپ این جریان ابعاد آشکارتری بخود گرفت و اکنون محافلی در درون کاخ سفید از بررسی و بازنگری سیاست های امریکا در برابر توافق هسته ای با ایران  و سایر مسایل مربوط به ایران سخن می گویند . اکنون پرسش مهم در برهه فعلی این است که  چطور می توان این توافق را ازاین دور باطل خارج کرد ؟

بررسی جامع وضعیت برنامه جامع اقدام مشترک با گروه پنج بعلاوه یک  نشان می دهد که سرنوشت " خوب "یا  "بد " این توافق به  حسن نیت طرف های مقابل و پایبندی به اصولی که متعهد شده اند  بستگی دارد.

بی توجهی به تعهداتی که در برجام نسبت به ایران وجود دارد مهمترین اتفاقی است که می تواند تعامل در این زمینه را به خطر اندازد.

«بارابارا اسلاوین» روزنامه نگار و تحلیلگر سایت «المانیتور» در مقاله ای  در سایت اندیشکده «شورای اتلانتیک» به تحلیل رفتار ترامپ رییس جمهوری امریکا در قبال برجام پرداخته ومی نویسد:

"... ترامپ در طول کارزار انتخاباتی اش برجام را یکی از بدترین قرارداد خوانده بود . برخلاف اوباما، ترامپ هنوز هم در تلاش برای برهم زدن برجام و یا ارائه یک جایگزین است ...  بنظر می رسد که ترامپ از این موضوع ناراحت است که ایران از برجام عقب نشینی نکرده و امریکا موظف است تا تحریم های تازه تری را علیه ایران لغو کند و نشان دهد که به توافق هسته ای پایبند است."

دولت ترامپ اعلام کرده است تا زمانی که بازنگری اش در قبال  این توافق تکمیل شود تعهداتش در چارچوب برجام را دنبال خواهد کرد.

پایگاه ویکلی استاندارد روز پنج شنبه گزارش داد  کار بازنگری سیاست های ترامپ در قبال ایران که از چندی قبل آغاز شده است احتمالا اواخر تابستان به پایان خواهد رسید.

موفقیت برجام در این بود که بتواند فضای روانی که در جهان علیه ایران ایجاد شده بود را آرام و تحریم ها را لغوکند. اما  امریکا راهی را در پیش گرفته است  که این آرامش را برهم می زند و اعمال تحریم های تازه علیه ایران به هر بهانه ای  معنایش بازگشت دوباره بی اعتمادی در فضای بعد از برجام است .

ظریف در مصاحبه اش با سی ان ان می گوید : «...به عنوان نمونه، کاخ سفید چند روز پیش اعلام کرد که ترامپ از حضورش در هامبورگ برای نشست گروه ۲۰ استفاده کرده تا سران کشورها را  نسبت به تجارت با ایران دلسرد کند. این نقض نه فقط روح، بلکه متن برجام است.»

 مسئله ای که وجود دارد این است که آیا « جایگزین»  دیگری وجود دارد که  در وضعیت فعلی بتوان تعامل مثبت در چار چوب برجام را تقویت کرد. در حالیکه هیچ  تضمینی وجود ندارد  که درفضایی ازبی اعتمادی توافق دیگری در راه  باشد.

در عالم سیاست، تعامل امری منطقی است اما یک اصل هم وجود دارد که می گوید ، تعامل یک خیابان یک طرفه نیست و  نمی شود انرا به تنهایی طی کرد .  جمهوری اسلامی ایران  تاکنون گام های محکمی در جهت تعامل سازنده در چار چوب اقدام  مشترک /برجام / برداشته است  و  این گام ها فقط  با اقدامات واقعی متقابل می تواند تقویت شود. ‌واقعیت این است که اگر  این فضا  شکسته نشود ؛ اجرای برجام دیر یا زود  تحت تاثیر این فضا قرار خواهد گرفت . زیرا  یک توافق تا زمانی می تواند موفقیت به همراه داشته باشد که همه  منفعت ببرند .