ایران و بریتانیا ،ضرورت گفت و گو برای همکاری های دو جانبه و منطقه ای
مناسبات جمهوری اسلامی ایران و بریتانیا فراز و فرودهای زیادی را تجربه کرده است .تاریخچه این روابط اگرنخواسته باشیم که به سال های دورتر نگاه کنیم ؛دستکم در سه دهه گذشته در حیطه روابط دیپلماتیک دوره ی پر تنشی را تجربه کرده است .
گذار از این دوره از سال 1988 با بازگشایی مجدد سفارت بریتانیا در تهران اغاز شد وتا زمانیکه جک استراو به عنوان نخستین وزیر امور خارجه بریتانیا پس از انقلاب 1979 ،در سپتامبر 2001 از ایران دیدار کرد، ادامه یافت .این دوران تجربه ای است که در نگاه به روابط دو کشور نباید از نظر دور داشت .طی این سال ها روابط سیاسی تهران -لندن تا حدودی بازیابی شد.در کارنامه روابط دو کشور علاوه بر مسایلی همچون حمایت انگلیس ازسلمان رشدی نویسنده کتاب موهن ایات شیطانی ؛ نقش انگلیس در موضوع هسته ای از تحریم ها تا امضای برجام در 14ژوییه 2015 ، هریک نقشی تاثیر گذار داشته است . افزون بر این مسایل ؛در خلال این سال ها ،جریان اعتراض خود جوش به دخالت های انگلیس درایران حوادثی را در محل سفارت بریتانیا در تهران رقم زد که به قطع روبط دیپلماتیک منجر شد . با این حال پرونده این دوره از روابط بعد از توافق هسته ای با ابراز تمایل ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه وقت بریتانیا برای بازگشایی سفارت بریتانیا در تهران در آگوست 2015 بسته شد .
اکنون «بوریس جانسون» وزیر خارجه انگلیس با دیدار از تهران مصمم است فصل تازه ای از گفت و گوها با تهران را شروع کند .مختصات این دوره از روابط بر موضوعاتی متمرکز است که هریک می تواند شاخصی برای آینده روابط و همکاری های دو کشور باشد .
موضوع مهم در این چارچوب مسئله اجرای برجام و نگاه لندن به سیاست های ضد برجامی واشنگتن است . بدیهی است که نوع موضع گیری ها، ازسوی هریک از طرف های برجام که بریتانیا نیز یکی از این طرف ها محسوب می شود باید شفاف و بی حاشیه باشد . موضع لندن آنگونه که بوریس جانسون درتماس هایش با ظریف وزیرخارجه ایران تاکید کرده است ، ماندن بر تعهدات دربرجام است .
البته درک این نکته چندان مشکل نیست که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکاهمچنان تلاش خواهد کرد تا طرف های اروپایی را در نقض برجام با خود همراه سازد . تحرکات غرب علیه ایران در سال های اخیر برپایه سه محوراصلی یعنی ادعا سازی در باره فعالیت هسته ای ؛ حمایت از تروریسم و نقض حقوق بشر با هدف ایران هراسی ، عملیاتی شده است . این سوژه ها همواره از سوی کشورهایی مثل انگلیس ؛ امریکا و فرانسه بعنوان ابزاری سیاسی مورد سوء استفاده قرار گرفته است که نمی توان آنرا نادیده گرفت . هرچند که اکنون به نظر می رسد بریتانیا منافع بلند مدت در همکاری با ایران را بر خصومت ورزی های کوتاه مدت ترجیح می دهد .انتخاب زمان این سفر نیز با توجه به تحولاتی که در منطقه بعد از پیروزی های اخیر در سوریه و عراق و زوال داعش با نقش آفرینی ایران در مبارزه با تروریسم رقم خورد موضوعی قابل توجه است .
بدیهی است،رویکرد تهران و لندن به اتخاذ سیاست‌های اصولی در موضوع‌های منطقه‌ای، از نکاتی است که می تواند به ایجاد فرصت تازه برای تعامل سازنده بین ایران و بریتانیا کمک کند .