خروج از برجام، تکمیل پازل انزوای آمریکا
درحالی که 23 آذر (14 دسامبر)مهلت کنگره آمریکا برای بررسی توافق هستهای ایران و کشورهای 1+5 به پایان میرسد، برخی خبرها حاکی از آن است که دونالد ترامپ قصد دارد پس از این ضربالاجل از برجام خارج شود.
گفته میشود که رئیسجمهور آمریکا به این نتیجه رسیده است که نمیتواند پایبند به توافق هستهای مانده و میخواهد مانند توافق زیستمحیطی پاریس، که توافقی جهانی بود، از برجام نیز خارج شده و عملا این توافق را زیرپا بگذارد.
پیش از این محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در مقالهای که روزنامه نیویورکتایمز آن را به چاپ رساند، به طرفهای اروپایی هشدار داد که از تاریخ عبرت گرفته و اسیر دام زیادهخواهی آمریکا نشوند.
او به یاد اروپاییها آورد که چطور بیش از یک دهه قبل، همین فشارهای واشنگتن، مانع از آن شد که ایران و اروپا به توافقی در زمینه هستهای برسند.
به نظر میرسد که لفاظیهای اخیر ترامپ علیه ایران، نوعی مقدمهچینی برای خروج این کشور از برجام باشد. این خروج را میتوان در ادامه دیگر تصمیمات جنجالی ترامپ توصیف کرد. تصمیماتی که مانند انتقال سفارت آمریکا در سرزمینهای اشغالی به بیتالمقدس، موجی از اعتراضها را در پی داشته است.
تهران تاکنون بارها تاکید کرده است که پاسخ ایران به هرگونه خروج طرف مقابل از برجام، قاطع خواهد بود. بازگشت به فعالیتهای صلح آمیز هستهای، فراتر از آنچه پیش از برجام بوده، یکی از مهمترین ابزارهای ایران برای آن است که شش کشور مقابل را پای میز مذاکره نشانده و آنها را به تعهداتشان پایبند نگه دارد.
با این همه ترامپ نشان داده رئیسجمهوری است که نمیتواند پایبند به توافقات جهانی باشد و در همین راستا بعید نیست حتی با وجود سکوت کنگره، به توافق هستهای پشت کرده و سعی کند تا متحدانش نیز با او همراهی کنند.
پاریس که در ماههای اخیر بهعنوان یک میانجی خود را مطرح کرده است، میخواهد با گنجاندن بحث بر سر برنامه موشکی ایران، ابعادی تازه به برجام بدهد. این خواستهای است که با مخالفت جدی تهران روبرو شده و مقامات ایران بارها تاکید کردهاند که نمیتوانند برنامه توسعه توان دفاعی خود را با کشورهای بیگانه به بحث بگذارند.
رژیم صهیونیستی و برخی دیگر از دولتهای عربی که در توطئه تنشآفرینی در منطقه ناکام مانده و نه فقط شاهد شکست تروریستهای داعش بودند، بلکه دسیسههایشان برای بیثباتسازی قطر و لبنان نیز با شکست روبرو شد، امیدوارند که با لغو برجام، بار دیگر فضای ایرانهراسی در رسانههای غربی توسعه پیدا کند.
با این وجود با توجه به محبوبیت پایین ترامپ و انزوای بینالمللی او در مخالفت با برجام، خروج ایالات متحده از توافق هستهای، نه فقط باعث ایرانهراسی نخواهد شد، بلکه واشنگتن و متحدانش را تنهاتر از قبل خواهد گذاشت چراکه مذاکرات هستهای ایران و 1+5 به افکارعمومی جهان نشان داد که ایران خواستار گفتوگوهای سازنده با دیگر کشورهاست و این، آمریکا و متحدانش هستند که با بهانهگیری، سعی میکنند تا منطقه را دچار آشفتگی و جنگهای تازه کنند.
اینکه واشنگتن درباره برجام چه تصمیمی میگیرد و اروپا در برابر این تصمیم به هشدارهای ظریف در مقاله نیویورکتایمز توجه میکند یا بار دیگر به آغوش آمریکا خواهد غلطید، سوالی است که برای پاسخ به آن باید هنوز کمی صبر کرد.