انقلاب اسلامی؛ ارزش های اسلامی، عدالت اجتماعی و مردم سالاری دینی

جمهوری اسلامی بر دو پایۀ جمهوریت و اسلامیت بنا گذاشته شده است؛

امام‌خمینی(ره) در این خصوص می‌فرمایند: «ما تابع آرای ملت هستیم. ملت هر طوری رأی داد ما هم از آنها تبعیت می‌کنیم. ما حق نداریم، خدای تبارک و تعالی به ما حق نداده است، پیغمبر اسلام به ما حق نداده است که به ملتمان یک چیزی را تحمیل بکنیم».

بر اساس این اندیشه ؛مردم‌سالاری دینی و عدالت خواهی در نظام جمهوری اسلامی ریشه در ارزش های دینی و الهی و انسانی دارد .به عبارتی دیگر در اندیشه های سیاسی اسلام  جهت گیری آن است که انسان به سوی آنچه تکامل است هدایت شود، لذا این تفکر با تفسیر مدرنیستی غرب تفاوت دارد.

«هانتینگتون» مفهوم توسعۀ سیاسی را بر اساس میزان صنعتی شدن، تحرّک و تجهیز اجتماعی، رشد اقتصادی و مشارکت سیاسی، مورد ارزیابی قرار داده، بر این اعتقاد است که فرایند توسعۀ سیاسی تقاضاهای جدیدی به صورت مشارکت و ایفای نقش های جدیدتر فراهم می‌کند. لذا نظام سیاسی باید از ظرفیت و توانایی‌های لازم برای تغییر وضعیت برخوردار باشد.این برداشت  از نظام دموکراسی در انقلاب اسلامی اما  با تکیه بر آرمان های عدالت خواهانه  و ارزش های دینی  برآمده از فطرت انسانی  متجلی شده است .  

 قانون اساسی ایران نیز که مبتنی بر خواست و ارادۀ همگانی است، همین مفهوم را بیان می‌کند.

در اصل اول قانون اساسی آمده است که نوع حکومت ایران «جمهوری اسلامی» است و این بدان معناست که شکل حکومت «جمهوری» و محتوای آن «اسلامی» است و در نتیجه مشروعیت آن مبتنی بر دو اصل «مکتب» و «انتخاب مردم» است.

بسیاری از کارشناسان حوزه سیاست خارجی مردم سالاری موجود در ایران را به عنوان یکی از نمونه‌های بارز دموکراسی قابل ارائه به کشورهای منطقه و عرصه بین‌الملل می دانند . "عادل المانع" سردبیر روزنامه السیاسة عراق  می گوید : رشد و بالندگی دموکراسی در ایران کشورهای عربی حوزه خلیج فارس را به هراس انداخته و آنها را به مقابله مجبور کرده است. 

دکتر سیدرضا صدرالحسینی کارشناس مسائل سیاست خارجی مردم سالاری موجود در ایران را  عنوان یکی از نمونه‌های بارز دموکراسی قابل ارائه به همه اعضای این منطقه جغرافیایی و بخش قابل توجهی از دیگر نقاط  دانسته و معتقد است   ؛ "...یکی از دلایل اصلی عصبانیت آمریکا و همپیمانان او در طول ۴۰سال گذشته این بوده که همه ارکان نظام درایران از نمایندگان مجلس، رییس‌جمهور، اعضای مجلس خبرگان رهبری توسط آرای مردم در موعد مقرر قانونی برگزار شده که این اقدام باعث روشنگری و غبطه دیگر کشورها  شده است. "

این واقعیت که مردم سالاری دینی در ایران به عنوان الگویی نوین برای مردم منطقه تبدیل شده است  ؛ غیر قابل کتمان است .حسن هانی زاده کارشناس مسائل سیاست خارجی  نیز در تبیین مفهوم  صدور انقلاب که در ادبیات سیاسی نظام‌های عربی مطرح شده، تصریح می کند  ؛صدور انقلاب از رهگذر سلاح و لبه شمشیر امکان‌پذیر نیست، همین انتخابات نگاه ملت‌های مستضعف و تحت ستم جهان به داخل ایران جلب کرده است.