سفر ظریف به چین ؛نخستین گام برای ادامه برجام بدون امریکا

در پی خروج امریکا از توافق هسته ای  ایران و 1+5 ؛ محمد جواد ظریف" وزیر امور خارجه ایران شنبه‌ شب راهی پکن شد تا امروز /یکشنبه/ با وزیر امور خارجه چین دیدار و درباره سونوشت برجام با وی رایزنی کند.

ظریف پس ازمذاکراتش در پکن ،در مسکو و "بروکسل " نیز  با مقام های روسیه و اتحادیه اروپا گفت و گو خواهد کرد.

روسیه، چین  و سه کشور اروپایی هیچیک اقدام ترامپ را تایید نکردند .برخی تحلیلگران اما در ارزیابی نقش  سه کشور اروپایی طرف برجام معتقدند که اروپا برای حفظ مولفه های اقتصادی  برجام  تلاش می کند اما اینکه این ایستادگی با چه هزینه ای ؛ تمام خواهد شد ؛ مسئله ای جدی است و ادامه ایفای نقش اروپا در برجام به این مولفه بستگی زیادی دارد.  در مواضع کشورهای اروپایی ابهامات و تردید هایی وجود دارد  که نشان میدهد اعتماد به آنها نیز بدون گرفتن تضمین های قطعی به نوعی  تکرار تجربه اعتماد به امریکا است. 

روزنامه «تاگس اشپیگل» نوشت: «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان در مناقشات با آمریکا درباره برجام ، درباره انتظارات بیش از حد از اروپا هشدار داده و  در سخنانی در مونستر گفت: «ما نباید خود را قوی‌تر از آنچه هستیم نشان دهیم... اروپا نمی تواند به تنهایی خود را  به عنوان قدرت صلح نشان دهد.

«پیتر آلتمایر» وزیر اقتصاد آلمان هم در سخنانی اظهارات  صدراعظم را تایید کرده و گفته است که دولت آلمان این امکان را ندارد که از شرکت های آلمانی علیه تحریم های اقتصادی آمریکا ضد ایران حمایت کند.

فرانسه و آلمان هم ملاحظات خاص خود را دارند؛ اما وضعیت چین و روسیه مشخص تر به نظر می رسد ،چراکه حتی قطع نظر از برجام ، این دو کشور در مقابل آمریکا هستند و در یک صف نمی گنجند. از نگاه پکن و مسکو  نقش ایران  در منطقه اهمیتی  راهبردی دارد . توافق برجام هم نشان داد که ایران دارای ظرفیت های بزرگی در جهت تعاملات منطقه ای و بین المللی برای حل و فصل مسایل جهانی است .بنابراین ماندن در کنار ایران نه تنها برای دو کشور بزرگ عضو دائم شورای  امنیت هزینه محسوب نمی شود بلکه در جهت حفظ صلح و ثبات و امنیت  جمعی در منطقه و جهان کاملا ضروری است .زیرا  می تواند مانع از یکجانبه گرایی امریکا شود .

«وانگ یی» ،وزیر خارجه چین  با بیان‌که این توافق به پیمان‌ منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، حفظ صلح و ثبات منطقه‌ای و همچنین حل مسائل مهم دیگر در جهان کمک خواهد کرد، گفته است  :تداوم نگهداری و اجرای برجام مسئولیت تمامی طرف‌های درگیر بوده و آرزوی مشترک جامعه جهانی است.

جدای از مسایل راهبردی امنیتی از منظر تجارت آزاد جهانی نیز ایستادن در مقابل  تحریم های یکجانبه امریکا ؛ اهمیتی کلیدی دارد .در واقع اجماع ضد واشنگتن به معنای دفاع از منافع جهانی و فراتر ازمسئله ایران و برجام است . تهران ماندن در  این توافق  را به دریافت تضمین برای برآورده شدن انتظارات و منافع اقتصادی از برجام منوط کرده است. ضمن انکه توانمندی های اقتصادی و ظرفیت های اقتصاد ایران با سال های پیش از برجام تفاوت های زیادی دارد. با این حال حتی با این  فرض که از برجام تنها  پوسته ای  باقی مانده است  ؛ بازهم  قدرت دیپلماسی باید نشان دهد که همه راهها لزوما به واشینگتن ختم نمی شود. از نگاه اقتصادی دنیا محدود به نیمی از اروپای غربی و آمریکای شمالی نیست و امریکا  قطعا بازنده  بازی ضد برجامی خود خواهد شد .