انفعال اروپا در برجام ؛احتمال افزایش سطح غنی سازی اورانیوم از سوی ایران
«محمد جواد ظریف» وزیر امورخارجه ایران در گفت‌وگو با هفته نامه آلمانی «اشپیگل» ، گفت :"در صورت منفعل بودن اروپا در برابر خروج آمریکا از برجام، احتمال افزایش غنی سازی اورانیوم از سوی ایران وجود دارد."
ظریف در این گفت و گو که روز شنبه منتشر شد با تاکید بر این موضوع افزود : اتحادیه اروپا اگر همچنان به صورت منفعلانه به خروج آمریکا از برجام واکنش نشان دهد، باید منتظر عواقب این موضع گیری خود از طرف ایران باشد.
اکنون فرصت چندانی برای مذاکره با اروپا در خصوص برجام باقی نمانده است .
سید کمال خرازی رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران که به چین سفرکرده است ، روز شنبه در دیدار با «یانگ ژییه مین» رئیس موسسه مطالعات بین‌المللی شانگهای درباره ادامه برجام پس از خروج آمریکا گفت: با اروپایی‌ها مذاکرات متعددی صورت گرفته است و فقط در صورت تضمین حقوق ایران این توافقنامه بین المللی می تواند ادامه پیدا کند.
اروپایی ها در ماه می یک بسته حمایتی به ایران پیشنهاد دادند که تعهدی مهم بود و اکنون باید اجرایی شود. به تعبیر ظریف ؛مهم این است که اروپا چنین کاری را برای ایران انجام نمی‌دهد بلکه برای حاکمیت خود و منافع دراز مدت اقتصادیش انجام می‌دهد.
در این ارتباط سه بحث کلیدی وجود دارد:
بحث اول ؛مشخص شدن موضع اروپا و سایر طرف های برجام در قبال یک تعهد بین المللی است .
بحث دوم ؛ مسئله صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران است که این موضوع اکنون با فرآیند برجام و توافقات با آژانس اساسا" یک بحث تمام شده است .
بحث سوم ؛داشتن یک ارزیابی واقع بینانه در مورد میزان پایداری اروپا در مقابل فشارها و زور گویی آمریکا است .
درخصوص بحث نخست؛ واضح است که تضمین کننده توافق هسته‌ای با ایران، قطعنامه‌ای شورای امنیت سازمان ملل است که ایران به آن پایبند است ؛اما آمریکا علیه آن اقدام کرد. اکنون آمریکا سعی دارد از این خط قرمز هم عبور کند و از دیگران می‌خواهد که قانون بین‌المللی را نقض کنند. در چنین شرایطی بند 36 توافق و قطعنامه 2231 شورای امنیت این امکان را به ایران می‌دهد که سطح پایبندی را کاهش دهد بدون اینکه از توافق خارج شود که افزایش غنی‌سازی اورانیوم می‌تواند یکی از این موارد باشد.
در مورد بحث دوم نیز باید گفت که موضوع نگرانی از محتوای برجام و احتمالاتی که امریکا در خصوص تلاش ایران برای دستیابی به سلاح اتمی مطرح می کند یک ادعا و بهانه است . چراکه 12 گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که دو مورد از آنها پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای اعلام شده‌اند نشان می‌دهند که ایران به تعهدات خود پایبند بوده است و ادعای امریکا هیچ اعتباری ندارد .
اما در خصوص بحث سوم که درواقع در برگیرنده میزان پایبندی اروپا به تعهدات خود در حفظ برجام است ؛پرسش این است که آیا اروپا می‌خواهد که شرکت‌های اروپایی از قوانین اروپا پیروی کنند یا از قوانین آمریکا یا اینکه (اروپا) تحت دیکته آمریکا قرار دارد؟
«مایا کوتسیانچیچ »، سخنگوی اتحادیه اروپا در همین زمینه گفته است که تلاش‌ها برای ادامه همکاری با ایران در بخش‌های مهم اقتصادی، از جمله نفت ادامه دارد.
با این حال یک سخنگوی وزیر امور مالی فرانسه در این زمینه می گوید که هنوز تصمیمی سیاسی برای ایجاد یک تسهیلات مالی مستقل اتخاذ نشده، اما شتاب در این زمینه وجود دارد.
وزارت امور مالی آلمان هم اعلام کرد: «مشاوره در این مورد به طور فشرده ادامه داشته و نمونه‌های مختلف روی میز وجود دارد.»
بدیهی است که در وضعیت فعلی نمی توان انتظار داشت که در یک تعهد چند جانبه بصورت یکطرفه عمل کرد . اروپایی‌ها باید تصمیم بگیرند که آیا آمادگی دارند حرف‌های خود را عملی کنند یا انکه خود را از پیش از ماه نوامبر شکست خورده سیاست های ترامپ و بازنده در برجام بدانند .