بهانه جویی ترامپ در زمینه ناتوانی از تحریم نفتی کامل ایران

دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا بارها ضمن انتقاد شدید از برجام تاکید کرده که با اعمال تحریم ها، تهران را وادار به پذیرش خواسته های واشنگتن خواهد کرد. در این راستا دولت ترامپ تحریم های دو مرحله ای را علیه ایران اعلام کرد که مرحله نخست آن در اوت 2018 به اجرا در آمد. اکنون با اجرای دور دوم تحریم های هسته ای در 5 نوامبر 2018، کارزار واشنگتن برای اعمال فشارهای تحریمی علیه ایران ابعاد جدیدی یافته است.

یکی از جنبه های اصلی تحریم های جدید آمریکا، تحریم نفتی ایران است. واشنگتن قبلا مدعی شده بود که هدفش قطع کامل صادرات نفتی ایران از 5 نوامبر است، اما چند روز قبل از اعمال این تحریم ها اعلام کرد که معافیت هایی برای هشت کشور به منظور واردات نفت از ایران در نظر گرفته است.این عقب نشینی آشکار دولت آمریکا، واکنش های زیادی را باعث شد و رسانه ها و تحلیلگران، این اقدام واشنگتن را نشانه توخالی بودن تهدیدات دولت ترامپ دانستند.

با توجه به این شکست آشکار، مقامات ارشد آمریکا در پی توجیه این مساله برآمده اند. در این راستا ترامپ روز چهارشنبه در یک کنفرانس خبری، به مساله تحریم نفتی ایران از 5 نوامبر و معافیت ۸ کشور از این تحریم پرداخت. ترامپ گفت: «من نمی‌خواهم قیمت نفت بالا برود و به همین خاطر این معافیت را صادر کردم. تحریم‌ها به هرحال به مرور زمان، سخت‌تر خواهد شد.» 

این اعتراف ترامپ نشانه دو چیز است: نخست این که اساسا تصمیم گیران و تصمیم سازان ارشد آمریکایی هنگامی که عزم خود را برای تحریم نفتی ایران جزم کردند، هیچ توجهی به پیامدهای این مساله از جمله افزایش بهای نفت در بازارهای جهانی و داخل آمریکا و گران شدن نرخ بنزین در آمریکا نداشته و بعدا متوجه شده اند که این نقیصه بزرگی برای دولت ترامپ محسوب می شود که سیاست ها و اقداماتش بدون در نظر گرفتن همه جنبه های آن اتخاذ می شود.

از سوی دیگر می توان عقب نشینی آمریکا و اعطای معافیت های نفتی به 8 کشور عمده خریدار نفت ایران را نشانه مقاومت جهانی در مقابل تصمیم خودسرانه و زورگویانه دولت ترامپ دانست که تحریم نفتی ایران را برخلاف مصالح و منافع ملی خود می دانند و حاضر نیستند در راستای اهداف و منافع واشنگتن چنین تحریمی را بپذیرند؛ همچنان که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در موضعی صریح اعلام کرد: آنکارا از تحریم‌های واشنگتن علیه ایران پیروی نمی‌کند.

اکنون ترامپ که در عرصه داخلی با شکست بزرگ تسلط دموکرات ها بر مجلس نمایندگان مواجه شده است، تلاش می کند تا با این توجیه که به منظور جلوگیری از افزایش نفت در بازارهای جهانی، معافیت نفتی به 8 کشور داده است، به نحوی مانع از انتقادات فزاینده دموکرات ها درباره سیاست ها و اقدامات خود شود.

در واقع اعلام تحریم نفتی ایران و چشم انداز کمبود عرضه نفت در بازارها باعث شد تا در چند ماه اخیر قیمت نفت سیر صعودی به خود گیرد که نتیجه فوری آن در آمریکا افزایش بی سابقه بهای بنزین بود که در افزایش نارضایی از دولت ترامپ و جمهوری خواهان تاثیر داشته است. به هر حال کشورهایی مانند ترکیه و چین بر عزم خود برای ادامه خرید نفت از ایران تاکید دارند و به نظر نمی رسد حتی تحریم های آمریکا این کشور ها را از تصمیم خود بازدارد.