واکنش ها به تشکیل دولت موقت در افغانستان

نخست وزیر پاکستان و برخی از سیاست مداران افغان در روزهای اخیر برای تأمین صلح، طرح تشکیل دولت موقت را پیشنهاد کردند که این پیشنهاد مشابه با واکنش های شدید اما متفاوت در افغانستان مواجه شد تا حدی که کابل سفیر خود را از اسلام آباد فراخواند.

به گزارش ایرنا، «عمران خان» نخست وزیر پاکستان که روز دوشنبه در جمع خبرنگاران کشورش ، ضمن انتقاد از دولت افغانستان به دلیل آن چه که او ایجاد بن بست در روند مذاکرات صلح با گروه طالبان می خواند ، از تشکیل دولت موقت به عنوان راه حلی برای خروج از این بن بست در افغانستان یاد کرد.این اظهارات خان نه تنها با واکنش تند دولت افغانستان مواجه شد بلکه برخی مقامات سیاسی شاخص افغان نیز نسبت به آن موضع گرفتند ، هر چند خود همین افراد نیز پیشنهاد دهنده همین راهکار هستند.دولت افغانستان نخست معاون سفیر پاکستان در کابل را به امور خارجه احضار کرد و در گامی دیگر سفیر خود را نیز از اسلام آباد فراخواند.

آمریکا و گروه طالبان از اول سال 1397 برای تأمین صلح در افغانستان گفت و گوهای پنهان و آشکاری را به پیش بردند که آخرین دور آن از ششم اسفند ماه آغاز شد و برای مدت 16 روز در قطر ادامه یافت اما اطلاعات دقیقی از نتیجه این نشست نه تنها با رسانه ها در میان گذاشته نشد بلکه دولت وحدت ملی افغانستان نیز نظر به استناد سخنان برخی مقامات مرتبط از این گفت وگوها بی خبر مانده است.

«زلمی خلیل زاد» مامور ویژه امور خارجه آمریکا برای صلح افغانستان در پایان گفت وگوهای قبلی به کابل سفر می کرد و نتیجه مذاکره را با سران دولت وحدت ملی در میان می گذاشت اما پس از پایان دور پنجم مذاکرات به کابل نیامد و انتقادهای مقامات افغان نشان می دهد که از این دور گفت وگوها اطلاعی ندارند.«حمد الله محب» مشاور امنیت ملی افغانستان در سفر اخیر خود به آمریکا در 23 حوت سال گذشته در نشستی با خبرنگاران گفته بود که خلیل زاد برای منافع شخصی خود تلاش می کند و وی را متهم به پنهان کاری در روند صلح کرده بود.

این سخنان محب با واکنش وزارت خارجه آمریکا مواجه شد و اظهارات وی را توهین به وزارت خارجه آمریکا خوانده و تأکید کرد که دیگر با مشاور امنیت ملی افغانستان کار نخواهند کرد.تنش ها بین آمریکا و برخی از مقامات افغان به دلیل پنهان کاری در گفت وگوهای حاکم بر روند مذاکره آمریکا و طالبان نه تنها مردم افغانستان بلکه دولت و شماری از کشورهای منطقه از جمله روسیه را نیز نگران کرده است.

در روزهای گذشته علاوه بر عمران خان نخست وزیر پاکستان «محمد حنیف اتمر» نامزد انتخابات ریاست جمهوری افغانستان هم در چهارم فروردین ماه در جریان سفرش به استان «بلخ» در شمال افغانستان نیز اعلام کرد که در اول جوزا زمان قانونی دولت وحدت ملی به پایان می رسد و پس از آن باید دولت موقت تشکیل شود.

اتمر گفته بود که در این کار جدی است و اجازه نمی دهد که ماموریت دولت وحدت ملی بطور غیر قانونی ادامه پیدا کند و وی دولت فعلی را متهم می کند که انتخابات ریاست جمهوری را از 29 سرطان به ششم میزان به تعویق انداخته است.اما این اظهارات وقتی با واکنش تند در داخل افغانستان مواجه شد که نخست وزیر پاکستان هم طرح دولت موقت را برای بیرون شدن از بن بست صلح مطرح کرد و این همزمانی و همزبانی ایجاد شبه کرد.عمران خان که گفته است «روند صلح افغانستان تنها زمانی می تواند موفقیت آمیز باشد که دولت موقت بی طرفی در این کشور ایجاد شود که بتواند برگزاری انتخابات آزاد را برای همه افراد به ارمغان آورد؛ اما من نمی توانم بگویم چقدر زمان لازم است تا دولت موقت و انتخابات آزاد برگزار شود» به نوعی ترجمان دیگری از مواضع منتقدان دولت افغانستان در داخل است.

وزارت خارجه افغانستان شب گذشته اعلام کرد که معاون سفیر پاکستان در کابل را احضار و اعتراض شدید خود را نسبت به سخنان عمران ابراز کرده است.این وزارتخانه افزوده است که سفیر افغانستان را نیز از اسلام آباد فراخوانده تا در این مورد بیشتر با وی گفت وگو کند که این تحولات نشانه ای از افزایش تنش میان کابل و اسلام آباد است.«شاه حسین مرتضوی» معاون سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان هم در واکنش به طرح دولت موقت از طرف عمران خان و حنیف اتمر در توئیتی نوشته است که ساز دولت موقت از داخل با ساز کشور همسایه هم نوا شده است.

«امرالله صالح» رئیس سابق اداره امنیت ملی افغانستان و معاون تیم انتخابات محمد اشرف غنی برای انتخابات امسال ریاست جمهوری روز دوشنبه چهارم فروردین ماه در صفحه اجتماعی خود نوشت که عمران خان نخست وزیر پاکستان خواستار لغو قانون اساسی افغانستان و ایجاد اداره غیرقانونی زیر نام اداره موقت گردیده است.

وی افزوده است همزمان تیم انتخاباتی صلح و اعتدال به رهبری محمد حنیف اتمر نیز خواهان ایجاد اداره موقت و لغو قانون اساسی کشور شده است.صالح با طرح سوالی این نکته نوشته است که این هماهنگی و همسویی ریشه در چه و در کجا دارد ؟ چطور امکان دارد عمران خان و تیم صلح و اعتدال یک خواسته مشترک داشته باشند.وی اضافه کرده است: این پاکستان است که می خواهد همه دستاوردهای ما را به صفر تقلیل دهد و افغانستان را فاقد نظام سازد، مقوله ایست که می گوید باور به تصادف کار احمق هاست.صالح گفته است به باور وی عمران خان و حنیف اتمر بصورت تصادفی یک خواسته را مطرح نکرده اند و گفته است که منتظر است تا تیم اتمر دلیل هماهنگی خود با عمران خان را واضح سازند.

وی تأکید کرده است که حکومت موقت و فروپاشی نظام در افغانستان طرح ارتش و دستگاه اطلاعات نظامی پاکستان است، هر کس به هر بهانه ای که با این طرح همسو و همراه می گردد تبانی با دشمن است.«حامد کرزی» رئیس جمهوری سابق افغانستان هم در واکنش به سخنان نخست وزیر پاکستان از وی خواسته است که از چنین اظهارات و مداخلات در امور داخلی افغانستان، تحت عناوین مختلف چون پیشنهاد ایجاد اداره موقت و مسایل مربوط به انتخابات بطور جدی اجتناب ورزد.

اما اتمر پس از یک روز تأخیر در پاسخ به سخنان عمران خان و واکنش های داخلی افغانستان با انتشار اطلاعیه ای نوشت که اظهارات اخیر نخست وزیر پاکستان را محکوم کرده و آن‌ را دخالت در امور داخلی افغانستان می ‌خواند.اتمر گفته است که رهبران کشورهای همسایه حق دخالت در امور داخلی افغانستان را ندارند و آنها مکلف هستند تا بر اساس اصول پذیرفته‌ شده بین ‌المللی با افغانستان رفتار کنند و به حاکمیت آن احترام گذارند.اما وی یک بار دیگر تأکید کرده است که پس از اول خرداد ماه افغان‌ها خود در مورد آینده حکومت خود به شکل قانونی تصمیم خواهند گرفت و صرف نظر از ابعاد خارجی آن ما همچنان دنبال این سیاست خواهیم بود.

اتمر با اشاره به گذشته تیم‌ خود تاکید کرده است که او و تیم ‌او همیشه در سمت درست تاریخ جنگیده و در آینده نیز این کار را ادامه خواهند داد.تنش ها در افغانستان بر سر چگونگی صلح با پاکستان و آمریکا رو به افزایش است روز گذشته برخی از رسانه های اجتماعی افغانستان هم نوشته بودند در نشست سفیران اتحادیه اروپا که در کابل طی دو روز گذشته در کاخ ریاست جمهوری برگزار شد ، مقام های آمریکایی این نشست را به خاطر حضور «حمد الله محب» ترک کرده اند که البته این خبر هنوز تایید رسمی ندارد. 

هر چند دولت افغانستان و منابع معتبر این خبر را تائید نکرده اند اما شواهد نشان می دهد که چگونگی برخورد آمریکا با صلح افغانستان باعث شده است که رابطه دو کشور مانند گذشته نزدیک نماند.وزارت خارجه آمریکا بتازگی اعلام کرده است که زلمی خلیل زاد، مامور ویژه امریکا برای صلح افغانستان ، ششمین دور سفرش را به چند کشور از جمله افغانستان، انگلیس، بلژیک، پاکستان، ازبکستان، اردن و قطر برای پیگیری ماموریتش ، آغاز کرده است.

وزارت خارجه امریکا افزوده که این سفر از پنجم تا 21  حمل ادامه خواهد داشت.اکنون باید در انتظار نشست بعدی خلیل زاد با گروه طالبان بعد از این سفر دوره ای به کشورهای منطقه و جهان از جمله افغانستان باشیم تا ببینیم او برای کاهش تنش بین کابل - واشنگتن چه اقدامی خواهد کرد.البته آمریکا همواره بر گفت و گوی مستقیم دولت افغانستان با طالبان تاکید کرده و طرح تشکیل دولت موقت را در نشست های مشترک آمریکا و طالبان رد کرده است ولی در صحنه عمل ، شرایط میدانی و اقدامات خلاف سخنان آمریکایی ها را نشان می دهد.