تحولات هند
هند در سالی که گذشت در سایه ادامه درگیری‌های مرزی با پاکستان و چین، افزایش توان نظامی و خرید ادوات و تسلیحات نظامی را در اولویت برنامه ها و سیاست های خود قرار داد.
«ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه و «نارندرا مودی» نخست وزیر هند، درباره فروش سامانه موشکی اس -400، گسترش همکاری های فنی - نظامی و توسعه مشارکت راهبردی و مسائل منطقه ای با یکدیگر گفتگو کردند.
پوتین و مودی در دیدار خود در شهرسوچی درغرب روسیه، هم چنین درباره گسترش همکاری های روسیه و هند در عرصه انرژی هسته ای مذاکره کردند.
رییس جمهوری روسیه در این دیداربا اشاره به همکاری روسیه و هند در عرصه بین المللی یادآورشد: "دو کشور درچارچوب سازمان ملل و گروه بریکس و به تازگی نیز در سازمان همکاری شانگهای با یکدیگر همکاری می کنند."
دیدار مودی از روسیه و گفتگوهای وی با رییس جمهوری این کشور در چارچوب مناسبات روبه رشد دهلی نو و مسکو و تاثیرات آن بر تحولات منطقه بسیار مهم ارزیابی شده است.
در مذاکرات مودی و پوتین محور اصلی، مسئله خرید سامانه موشکی اس 400 هند از روسیه بود که در حال حاضر یکی از پیشرفته ترین سامانه های موشکی در جهان محسوب می شود.
دولت هند بنا به ملاحظات امنیتی و راهبردی، ناشی از آنچه تهدیدهای احتمالی پاکستان و چین می خواند، تلاش دارد با خریداری سامانه اس 400 از روسیه توان دفاعی و بازدارندگی خود در مقابل تهدیدات احتمالی را افزایش دهد.
تنش های مرزی هند با چین و پاکستان
«ستیش کومار» کارشناس مسائل راهبردی درهند می گوید: "سیاستمداران هندی باید اقدامات جدی تری برای مقابله با تهدیدات در دستور کار خود قرار دهند. دولت های هند به دلیل بی میلی در استفاده از زور در 15 سال گذشته نتوانسته اند پاسخ مناسبی به پاکستان پرخاشگر و چین ارعاب گر بدهند."
اختلاف های مرزی هند و پاکستان به عنوان یک عنصر مستمر و دائمی پمپاژ تنش در مناسبات آنان از چند دهه گذشته تاکنون ومناقشه مشابه مرزی هند و چین موجب شده تا آژانس اطلاعاتی هند، درباره تهدیدات مرزی از سوی این دو کشور همسایه هشدارهایی را مطرح کند.
این دیدگاه مطرح است که چنانچه هند موفق به خرید سامانه موشکی اس 400 از روسیه بشود، این مسئله می تواند بر ترتیبات و توازن امنیتی تاثیر بگذارد وموجب عدم توازن استراتژیک بشود که این مسئله قطعا با واکنش منفی پاکستان و چین مواجه خواهد شد.
به ویژه آنکه روسیه قصد ندارد بنا به هرعلتی، روابط خود با چین را در اثر فروش این سامانه به هند تضعیف کند.
در شرایط فعلی که روسیه و چین با آمریکای دوره «دونالد ترامپ» تنش بیشتری را دارند، همگرایی پکن و مسکو در مسائل منطقه ای و بین المللی دارای اهمیتی راهبردی است.
ازسوی دیگر، فروش این سامانه به هند می تواند درتمایل پاکستان به توسعه روابط با روسیه که موجب افزوده شدن اسلام آباد به جمع متحدین منطقه ای روسیه و جدا شدن از اتحاد با آمریکا بشود، تاثیر منفی بگذارد.
البته باید توجه داشت که با وجود تبعات منطقه ای و بین المللی مسئله فروش سامانه اس 400 به هند، روسیه قطعا درخصوص فروش این سامانه امتیازاتی را از دهلی نو طلب خواهد کرد که در چارچوب عملگرایی پوتین قابل تحلیل است.
تلاش دهلی نو برای گسترش روابط با کشورهای شرق آسیا
«نارندرا مودی» نخست وزیر هند در چارچوب سیاست توسعه همکاری ها با کشورهای توسعه یافته شرق آسیا در سفر به سئول با «مون جائه این» رئیس جمهوری کره جنوبی دیدار کرد. دو طرف برای توسعه همکاری در زمینه صنایع تسلیحاتی توافق کردند.
رئیس جمهوری کره جنوبی در این دیدار گفت: کشورش 40 سال در زمینه ساخت راکتورهای هسته ای ایمن، تجربه دارد و امیدوار است بتواند برای ساخت یک نیروگاه برق هسته ای در هند با این کشور همکاری کند.
نارندرا مودی که در سال 2014 به قدرت رسید، اولویت سیاست خارجی این کشور را توسعه همکاری با کشورهای غربی بخصوص آمریکا اعلام کرد و انتظار داشت بتواند ضمن تامین نیازهای تکنولوژیکی هند، به بازارهای غرب نیز دسترسی داشته باشد.
اما با انتخاب دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا که سیاستهای یک جانبه گرایانه ای را اتخاذ کرد تحقق این رویکرد هند با چالش جدی مواجه شد. به همین دلیل، دولت مودی ناگزیر به اتخاذ سیاست نگاه به شرق شد.
«موهان گوروسوامی» کارشناس مسائل سیاسی در هند در این زمینه گفت: "آمریکا به وضوح اعلام کرده است هدفش از نزدیک شدن به دهلی نو اجرای سیاست های آمریکا در منطقه از سوی هند است، اما دهلی نو بیشتر به دنبال تامین منافع خود در اطراف هند و نگاه به شرق است."
هند که درصدد است در آینده نزدیک خود را به یکی از قطب های اقتصاد جهانی تبدیل کند، امیدوار است با توسعه روابط با کشورهای آسیایی از جمله کره جنوبی انتظارات خود را در بخشهای مختلف بخصوص تجاری برآورده کند.
ارزش مبادلات هند و کره جنوبی حدود 21 میلیارد دلار در سال است و دو کشور می خواهند با امضای توافقنامه تجارت آزاد این رقم را تا سال 2030 میلادی به 50 میلیارد دلار افزایش دهند.
از دیدگاه دولت دهلی نو با توجه به جمعیت زیاد هند، از تجارت آزاد صنایع کره جنوبی بیشترین منفعت را خواهند برد. به همین دلیل دولت هند درصدد است با توسعه همکاری نظامی و دفاعی با کره جنوبی سیاست حضور دهلی نو در بازارهای تسلیحاتی جهانی را تقویت نماید.
یکی از شعارهایی که همواره نارندرا مودی نخست وزیر هند مطرح کرده همکاری برای ساخت و صادرات سلاح با کشورهای مهم همچون روسیه و کره جنوبی است. اگر چه هند از واردکنندگان بزرگ سلاح از روسیه است، اما دولت مودی حضور در بازارهای نظامی را برای دستیابی به تکنولوژی و بازارهای تجاری نیز هدف قرار داده است.
تظاهرات ضد دولتی در هند
با افزایش قیمت بنزین و گازوئیل در هند، برخی از شهرهای این کشور شاهد اعتراض های گسترده مردمی بود.
در پی اعتراض مردم هند به افزایش قیمت سوخت، برخی از مراکز تجاری، دفاتر دولتی و مدارس این کشور تعطیل شد و در برخی از شهرها معترضین با ایجاد موانع باعث جلوگیری حرکت خودروها و قطار شدند.
اعتراض ها در برخی از شهرهای هند از جمله مراکز ایالت های بیهار و گجرات به خشونت کشیده شد ومعترضین دهها خودرو عمومی را به آتش کشیدند.
مالیات بنزین و گازوئیل که بیش از یک سوم از قیمت سوخت را تشکیل می دهد، از منابع اصلی درآمد دولت هند است.
دولت های گذشته هند معمولا هر زمان که قیمت های جهانی نفت با افزایش روبرو میشد مالیات ها را کاهش می دادند، اما دولت نارندرا مودی نخست وزیر این کشور اقدامات مثبتی درباره کاهش مالیات سوخت انجام نداده است.
اعتراض به افزایش قیمت سوخت درشهرهای مختلف هند، در چارچوب روند اعتراضی به سیاست های اقتصادی مودی است که از زمان رسیدن به قدرت نخست وزیری این کشور همواره مشاهده شده است.
هند که در زمره کشورهای نوظهور اقتصادی تعریف می شود، علاوه بر میزان مصرف سوخت براساس جمعیت بیش از یک میلیارد نفری، گسترش مصارف صنعتی و پالایشگاهی هند هم به دلیل برنامه رشد بالای شش درصد موجب شده تا این کشور جز مصرف کنندگان عمده نفت و فرآورده های آن در جهان شناخته بشود.
دولت هند بنا به ملاحظات مختلف در اقتصاد ملی، اعمال نرخ مالیاتی یک سوم از قمیت فروش نفت و دیگر مواد انرژی شامل گازوئیل و بنزین را در دستور کار قرار داده که همین مسئله موجب شده افزایش قیمت انرژی در این کشور فشار گسترده ای را بر مردم این کشور به خصوص دهک های پائین درآمدی وارد کند.
در چنین شرایطی مردم هند از دولت این کشور خواسته اند با کاهش میزان مالیات بر انرژی، فرآورده های نفتی را با قیمت مناسبتری در اختیار مصرف کنندگان قرار دهد.
این در خواست در حالی مطرح شده که درآمد مالیاتی ناشی از فروش انرژی در هند در سبد درآمدهای دولت این کشور جایگاه مهمی دارد و دولت دهلی نو حاضر نیست برغم افزایش قیمت نفت و فرآورده های آن درصدی از مالیات ها برای آنها را کاهش دهد.
دولت هند نگران آنست که با کاهش مالیات سوخت در این کشور و به تبع آن کاهش درآمدهای دولت،حزب حاکم بهاراتیا جاناتا (بی جی پی) با کسری بودجه برای تامین هزینه های عمومی مواجه شود.
قرارداد تسلیحاتی هند با رژیم صهیونیستی
دولت هند، قرارداد تسلیحاتی ۵۰۰ میلیون دلاری خود را با رژیم صهیونیستی لغو کرد.
هند یکی از بازارهای اصلی تسلیحات ساخت رژیم صهیونیستی است. هندی‌ها در سال‌های اخیر به صورت میانگین هرسال یک میلیارد دلار تسلیحات از اسرائیل خریداری کرده اند.
تصمیم دولت هند برای لغو قرارداد خرید تسلیحات به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار از رژیم صهیونیستی در حالی است که این رژیم صادرات تسلیحات و تجهیزات نظامی را یکی از اولویت های اقتصادی خود قرارداده است.
علاوه بر این، اسراییل درصدد است از طریق فروش تسلیحات ضمن برقراری ارتباط با سایر کشورها به خصوص کشورهای منطقه از انزوا خارج بشود.
حتی گفته شده که رژیم صهیونیستی برای ایجاد تعامل با دیگر کشورها در چارچوب دیپلماسی فروش تسلیحات از شیوه قیمت رقابتی هم بهره می گیرد.
در چنین شرایطی تصمیم دهلی نو برای لغو قرارداد خرید سامانه موشک اسپایک از رژیم صهیونیستی می تواند عاملی منفی درمناسبات آنان محسوب بشود.
مقامات هندی علت لغو این قرارداد را حمایت از توانمندی های داخلی در تولید تسلیحات و تجهیزات نطامی اعلام کرده اند.
هند که در فهرست خریداران بزرگ تسلیحات در دنیا قرار دارد ظاهرا به این نتیجه رسیده که ادامه روند فعلی خرید تسلیحات بدون توجه به توانمندی های داخلی و ضرورت های تخصیص بودجه برای تحقیق و توسعه در بخش نظامی، این کشور را همچنان در مدار وابستگی نظامی به خارج نگه خواهد داشت.
وزیر دفاع هند بنا به چنین شرایطی است که با ابراز نگرانی از وابستگی کشورش به دیگر کشورها در بخش نطامی تصریح کرده که تنها حدود چهل درصد نیازها در این بخش در داخل این کشور تولید می شود.
ضمن اینکه دولت هند با تقویت توانمندی داخلی برای تولید تجهیزات و فناورهای نظامی که مستلزم توجه ویژه به تحقیق و توسعه در این بخش راهبردی است می تواند در یک چشم انداز بلند مدت خود به صادره کننده تسلیحات هم تبدیل بشود.
در برنامه نخست وزیر هند موسوم به «ساخت هند» که جاه طلبانه هم ارزیابی شده تبدیل شدن این کشور به یک صادر کننده تسلیحات مبتنی بر توسعه توانایی داخلی و سرمایه گذاری وحمایت از این بخش از جمله اولویت ها معرفی شده است.
«گوارای خاندیکار» رییس برنامه آسیایی موسسه اروپایی «فراید» معتقد است: "نارندرا مودی در اصلاحات در بخش دفاعی و نطامی هند جدی است و هدف او برنامه تولید مشترک با شرکای خارجی اما با شرایط خاص است تا در چاچوب برنامه «ساخت هند»، این کشور به صادر کننده بزرگ تسلیحات تبدیل بشود."
البته باید توجه داشت که این راهبرد هند در تقویت توانمندی نظامی می تواند ضمن ایجاد نگرانی برای پاکستان و چین انان را به رقابت تسلیحاتی بکشاند.
با توجه به آنکه در سال گذشته چالش ها دربخش های مختلف اقتصاد، تجارت و سیاست خارجی هند،موقعیت حزب حاکم بی جی پی را تا حدودی متزلزل کرده است و پیش بینی می شود مودی برای پیروزی مجدد حزبش در انتخابات پارلمانی در سال 2019 با دشواری های جدی مواجه خواهد بود.
