Pars Today

قرنها گذشته است، مردی بزرگ و الهی قدم در سرزمین ایران نهاد که  از اهل بیت پاک پیامبر اسلام (ص ) و از بندگان شایسته خداوند بود و با آمدنش ، دریایی از رحمت و مهر را با خود به همراه آورد.

قرنها گذشته است، مردی بزرگ و الهی قدم در سرزمین ایران نهاد که  از اهل بیت پاک پیامبر اسلام (ص) و از بندگان شایسته خداوند بود و با آمدنش، دریایی از رحمت و مهر را با خود به همراه آورد. از آن سالها تاکنون مردم ایران مفتخرند که میزبان چنین شخصیت بزرگی شدند و هر روز از منبع فیض ورحمت آن حضرت، بهره مند می شوند. 

اینک در سالروز شهادت آن امام بزرگوار؛ حضرت علی بن موسی الرضا (ع) قرار داریم. در چنین روزی دلهای همه دوستداران حق وفضیلت را غم و اندوه فرا گرفته است. امروز، مشهد، میزبان زائرانی از جای جای ایران و حتی جهان است. اینک صدای هزاران زائر عاشق از مرقد مطهر آن بزرگوار به گوش می رسد که بر او سلام و درود می فرستند ما نیز با آنها هم آوا شده ، دلهای خود را به آن مکان مقدس برده و همصدا با آنان می گوییم : «السلام علیک یاعلی بن موسی الرضا » - سلام بر تو ای علی بن موسی رضا / سالروز شهادت امام رضا ( ع) را به همه شما شنوندگان عزیزتسیلت عرض می کنیم.

پس از شهادت امام کاظم علیه السلام، فرزند ایشان امام رضا(ع)، امامت و دعوت خود را آشکار ساخت و بی پروا به رهبری امت پرداخت. جو سیاسی جامعه در زمان هارون، خلیفه عباسی چنان خفقان آور بود که حتی برخی از صمیمی ترین یاران امام از این صراحت بر جانش بیمناک بودند. اما ایشان در ابعادی گسترده به بازگشایی معارف دین و اصول اسلام پرداختند .بویژه آنکه زبان و فرهنگ بیگانه در آن دوران ترویج یافته موجب دور شدن نسبی امت اسلامی از سنت نبوی گشته بود. امام رضا (علیه السلام) تلاش وافری در جهت احیای سنت جد بزرگوارش داشت. توجه ایشان به بهداشت و سلامت و دانش پزشکی نیز، این امام بزرگوار را در شمار تأثیرگذارترین افراد در تاریخ فرهنگی جهان اسلام نهاده است. امام رضا (علیه السلام) به عنوان میراث دار اهل بیت ،بخش عظیمی از بیانات علمی و به طور خاص پزشکی خود را از قول پدران بزرگوار خود نقل کرده و آن رادر اختیار پیروان خود قرار می داد.

امامت حضرت علی بن موسی الرضا(ع) با خلافت هارون الرشید همزمان شد. پس از او نیز، ایشان با دو فرزند هارون - امین و مامون - معاصر بود. مأمون در زمان خلافت خود، در شرایط حساسی قرار گرفت. موقعیت او بویژه در بغداد که مرکز حکومت عباسی بود در میان طرفداران عباسیان که خواستار حاکمیت امین بودند، سخت متزلزل بود و از سوی دیگر شورش علویان تهدیدی جدی برای حکومت مامون محسوب می شد. و نیز ممکن بود ایرانیان هم به آنان بپیوندند. مأمون که مردی زیرک بود به فکر افتاد که با طرح واگذاری خلافت یا ولی عهدی به شخصیتی مانند امام رضاعلیه السلام پایه های لرزان حکومت خود را تثبیت کند. زیرا امیدوار بود که مبادرت به این کار شورش علویان را کنترل کند و رضایت خاطر آنان را فراهم نموده، ایرانیان را نیز آماده پذیرش خلافت خود نماید. از این رو، تفویض خلافت یا ولایت عهدی به امام فقط یک تاکتیک حساب شده سیاسی بود. از اینرو؛ او  در سال 201 هجری دستور داد امام رضاعلیه السلام را از مدینه به مرو بیاورند.

هرکجا امام رضا  (ع)در طول سفر به مرو ( خراسان ) توقف می فرمودند، برکات زیادی شامل حال مردم آن منطقه می شد. از جمله ؛ هنگامی که امام (ع) وارد نیشابور شدند، در حالی که در محملی از وسط این شهر عبور کردند ، مردم زیادی که خبر ورود آن حضرت (ع) به نیشابور را شنیده بودند، به استقبال ایشان آمدند. در این هنگام، دو تن از علما و حافظان حدیث نبوی (ص) ، به همراه گروه های بی شماری از طالبان علم و اهل حدیث، مهار مرکب امام (ع) را گرفته و عرضه داشتند: " ای امام بزرگ و ای فرزند امامان بزرگوار، تو را به حق پدران پاک و اجداد بزرگوارت سوگند می دهیم که رخسار فرخنده خویش را به ما نشان دهی و حدیثی از پدران و جد بزرگوارتان ؛ پیامبر خدا (ص) برای ما بیان فرمایی تا یادگاری نزد ما باشد"، امام (ع) دستور توقف مرکب را دادند و دیدگان مردم به مشاهده چهره مبارک و نورانی امام رضا (ع) روشن گردید. مردم از مشاهده جمال آن حضرت (ع) بسیار شاد شدند، به طوری که بعضی، از شدت شوق می گریستند و آنهایی که نزدیک ایشان بودند، بر مرکب امام (ع) بوسه می زدند. هیاهوی عظیمی در شهر طنین افکنده بود، به طوری که بزرگان شهر با صدای بلند از مردم میخواستند سکوت نمایند تا حدیثی از آن حضرت (ع) بشنوند. تا اینکه پس از مدتی مردم ساکت شدند و حضرت ثامن الحجج (ع) حدیث  مشهور "سلسلة الذهب" را بیان فرمودند: "پدرم؛ بنده شایسته خدا؛ موسى بن جعفر، از پدرش؛ جعفر بن محمد، و او از پدرش محمد بن على، و او از پدرش على بن الحسین، و او از پدرش حسین بن على، و او از پدرش على بن ابى طالب، نقل کرده که از پیامبر(ص) شنیده است، و پیامبر از جبرئیل دریافت کرده که خداوند فرموده است: کلمه « لا اله الا الله » دژ و حصار استوار من است، هر کس که وارد آن دژ و حصار شود، از عذاب من ایمن خوهد بود. " گوش ها این حدیث گهربار را شنیدند و قلم ها نوشتند، در میان مردم همهمه افتاد و ده ها هزار مرد و زنى که این سخن را شنیدند، آن را براى یکدیگر بازگو می کردند ... ، کاروان امام رضا (ع) به راه افتاد، اما حضرت (ع) ندا در داده، کاروان را از رفتن باز داشتند و فرمودند: "اما این شروطی دارد و من خود، از جمله آن شروط هستم." این حدیث بیانگر این است که شرط رهایی از عذاب الهی، توحید و شرط توحید ، قبول ولایت و امامت است که ایشان خود از جمله آنان است.

 پس از حضور امام رضا(ع) در مرو، مأمون ، مقام ولایتعهدی را به امام پیشنهاد کرد. با فشار مأمون، امام رضا (ع)، این پیشنهاد را نیز پذیرفت ، اما شروطی را مطرح کرد که نشان دهنده نارضایتی ایشان و تحمیل این مسئله به امام بود . ازجمله شروط امام رضا (ع ) این بود که به هیچ وجه در امور حکومت دخالت نکند ، چرا که ازنظر ایشان ، مامون به ناحق در مسند حکومت قرار گرفته بود .از اینرو درپرتو درایت و بصیرت امام ، مأمون در رسیدن به اهداف خود ناکام ماند . پس از گذشت مدتی از ولایتعهدی آن حضرت ، در مدینه و مکه و دیگر شهرهای مهم اسلامی ، نه فقط نام امام رضا (ع) از رونق نیفتاد ، بلکه بر عزت معنوی او افزوده شد و مردم با شناخت بیشتر امام ، بیش از پیش گرد کانون وجودش جمع می شدند و از چشمه زلال دانش امام بهره می گرفتند. سفر امام به مرو، از فرازهای مهم زندگی ایشان بود ، زیرا این سفر، عظمت معنوی و مقام والای علمی امام رضا (ع ) را بیش از پیش آشکار کرد. به طوریکه مردم مرو و خراسان با شناخت ایشان ، مشتاق شدند که امام را از نزدیک ملاقات کنند و در محفل درس و بحث و منظره علمی ایشان ، طعم شیرین حقیقت را بچشند. 

مأمون که پیوسته، شور و اشتیاق مردم نسبت به امام رضا (ع) و اعتبار بی همتای آن حضرت (ع) را در میان ایشان می دید، با برنامه ها و دسیسه های مختلف، در پی خدشه دار ساختن قداست و اعتبار امام (ع) بود که تشکیل جلسات بحث و مناظره بین امام رضا (ع) و دانشمندان علوم مختلف از سراسر دنیا ، از جمله کارهای مأمون برای رسیدن به این هدف بود تا شاید بتوانند امام رضا (ع) را از نظر علمی ، شکست داده و وجهه علمی آن حضرت (ع) را زیر سؤال ببرند. اما او از این کار نیز نتیجه نگرفت و عظمت علمی و دانش امام را بیشتر نمایان ساخت.

نبرد پنهان و هدفمند امام رضا (ع) با ریشه های ظلم و ستم ، چنان مؤثر بود که پس از سالها تبلیغات منفی حکومتها علیه اهل بیت پیامبر ، فضل و رتبه معنوی امامان مظلوم آشکارتر شد و فضای عمومی جامعه زبان به ستایش اهل بیت پیامبر بویژه امام رضا گشود . مأمون پس از آنکه در تاکتیک خود شکست خورد ، یعنی نتوانست از ولایتعهدی امام رضا و نزدیک کردن ظاهری خود به آن حضرت ، نفعی ببرد ، روش خود را تغییر داد و امام رضا (ع) را مسموم و به شهادت رساند. بدین ترتیب، آن حضرت در سن 55 سالگی، آخر صفر سال 203 ه.ق. به شهادت رسید و در شهر طوس به خاک سپرده شد.

شهادت امام علی بن موسی الرضا (ع) بر تمامی مسلمانان تسلیت باد .