مطبوعات کابل 19 قوس: فساد وحشتناک تر از تروریزم

"هشدار، فساد وحشتناک تر از تروریزم است" ، "آیا فقر و بیکاری کم شده است" و "موش فساد را به دسترخوان ملی راه ندهید"، مهمترین عناوین سرمقاله روزنامه های امروز چاپ کابل است.

روزنامه ی راه مدنیت در سرمقاله ای تحت عنوان هشدار، فساد وحشتناک تر از تروریزم است چنین نوشته است:

 گزارش‌های متواتری از سوی رسانه‌ها دربارۀ وجود فساد و حیف‌ومیل منابع مالی در اختیار حکومت به نشر سپرده می‌شود. اطلاعات روز گزارشی را مبنی بر آمار و ارقام و لیست بلندی از برداشت‌های غیرمتعارف ‌نقدی، توسط مقامات بلند‌پایه از کد91 به نشر رساند که با واکنش وسیعی مواجه شد.

در این گزارش پول‌های دریافتی از سوی برخی مقامات حکومتی تحت عناوینی چون کرایه‌ خانه، کرایه‌ موتر، خرج دسترخوان، هزینه‌های اپراتیفی، امتیازهای تشویقی برای کارمندان و مواردی نظیر آن گنجانده شده است.

 گرچه پیش از این نیز روایت‌های مختلفی در حیف‌ومیل بودجه مالی کشور به نشر رسیده بود که می‌توان به استفاده‌جویی از بودجه کرونا اشاره نمود. هنوز روند بررسی این دوسیه‌ها مملو از فساد در لوی سارنوالی تحت بررسی ا‌ست و هر روز ابعاد تازه‌یی از آن افشا می‌شود.

 پس از افشاگری هر دوسیه فساد در کشور، مقام‌های حکومتی تلاش کرده‌اند به نحوی این اتهام را از روی دوش خود بردارند؛ اما تاکنون هیچ روند شفافی در جهت پاسخ‌گویی به مردم ارایه نشده و از طرفی دوسیه‌های آغشته به فساد مالی کماکان در کنج دفاتر سارنوالی‌ها، محکمه‌ها و نهادهای مربوط به رسیدگی به این گونه موضوعات بسته مانده‌اند.

راه مدنیت می افزاید:

جدا از میزان صحت و سقم این آمار و گزارش‌ها و میزان حقیقی حیف‌ومیل منابع مالی متعلق به مردم، ادامه این روند چه در گذشته و چه حال بر میزان ناباوری شهروندان برای تامین شفافیت و تحقق عدالت اجتماعی از سوی حکومت در ساختار جامعه می‌افزاید.

آنچه مایۀ شگفتی است اینکه چگونه مسوولان در همچو شرایط حساس دست بر سر دست نهاده و بدون احساس مسوولیت و جواب‌گویی شفاف به شهروندان و برخورد قاطعانه با فسادپیشگان، بندهای آنان را در میخ‌های تازه محکم‌تر می‌بندند. به‌طور نمونه نمی‌توان دوسیه اختلاس در توزیع نان خشک در دوران کرونا را توسط شاروالی کابل و اختلاس چندصد میلیونی از حق مردم را نادیده گرفت، اما متهمان همچنان ردای قدرت را به تن دارند.

و آیا فقر و بیکاری کم شده است عنوان سرمقاله ی روزنامه ی اطلاعات روز است که در آن چنین آمده است:

سروی اداره احصاییه و معلومات افغانستان نشان می‌دهد که فقر و بیکاری در افغانستان کاهش یافته است. این اداره دو روز پیش نتایج ابتدایی «سروی‌های عاید و مصرف خانوار و نیروی کار» را نشر کرد. بر مبنای یافته‌های این نظرسنجی ۴۷.۳ درصد مردم افغانستان زیر خط فقر زندگی می‌کنند. یافته‌های اداره‌ی احصاییه و معلومات کشور نشان می‌دهد که فقر در مقایسه با سال ۱۳۹۵ حدود ۷.۲ درصد کاهش یافته است. یافته‌های دیگر این سروی نیز مهم و قابل تأمل است، از جمله کاهش فقر «چندبعدی» در افغانستان. مورد دیگر، مسأله‌ی کاهش بیکاری در افغانستان است. سطح ملی بیکاری براساس یافته‌های این پژوهش، ۱۸.۶ درصد است. درحالی‌که پنج سال پیش به ۲۳.۹ درصد می‌رسید. از این‌رو، پژوهش نتیجه گرفته است که بیکاری در افغانستان کاهش یافته است.

اطلاعات روز می افزاید:

بعید به‌نظر می‌رسد یافته‌های سروی اداره احصاییه و معلومات افغانستان دقیق باشد. یافته‌های گزارش در زمینه‌ی کاهش فقر و بیکاری با واقعیت‌های عینی هم‌خوانی ندارد. این اداره مدعی شده که در شش ماه نخست امسال همزمان با بحران کرونا فقر شش درصد کمتر شده است. اما شواهد غیر از این را می‌گوید. براساس گزارش‌های رسمی چرخ بسیاری از تجارت‌های کوچک و بزرگ در زمان بحران کرونا از کار افتاده که در نتیجه‌ی آن هزاران نفر در افغانستان بیکار شده‌اند. اغلب تجارت‌های نوپا و کوچک که در عمل برای هزاران نفر زمینه‌ی کار را فراهم کرده بودند، در بحران کرونا تعطیل و در آستانه ورشکستگی کامل قرار گرفتند. در چشم‌انداز بزرگ‌تر و براساس برآورد نهادهای مسئول در زمان کرونا بازرگانان افغانستان یک‌ونیم میلیارد دالر زیان دیده‌اند. 

ونگاهی می اندازیم به روزنامه ی هشت صبح که در سرمقاله ای تحت عنوان موش فساد را به دسترخوان ملی راه ندهید چنین نوشته است:

حکومت روز گذشته اعلام کرد که «دسترخوان ملی» را در سراسر کشور گشوده است. مجلس نماینده‌گان با تطبیق این برنامه مخالفت است. با این حال، قرار است در مدت سه ماه برای ۴٫۵ میلیون خانواده در سراسر کشور به ارزش چهارهزار افغانی مواد غذایی و بهداشتی توزیع شود. حکومت می‌گوید که این خانواده‌ها روزانه کم‌تر از ۱۵۰ افغانی درآمد دارند و اقتصاد آن‌ها در جریان شیوع کرونا آسیب دیده است.

بودجه برنامه «دسترخوان ملی» از سوی بانک جهانی تمویل می‌شود. تطبیق‌کننده این برنامه، وزارت احیا و انکشاف دهات است. بودجه مجموعی آن ۲۸۰ میلیون دالر اعلام شده است.

هشت صبح می افزاید:

می‌دانیم که سازوکار حکومت برای جلوگیری از نفوذ موش فساد به «دسترخوان ملی» ضعیف است. فهرست خانواده‌هایی که مستحق شناسایی شده‌اند تا هنوز عمومی نشده است. ترس آن است که این پول‌ها به جیب خانواده‌های خیالی نرود. هم‌چنان نظارت از روند توزیع کمک‌ها برعهده نهادهای مدنی و رسانه‌ها گذاشته شده است. روشن است که این نهادها به روستاهای دورافتاده دست‌رسی ندارند و نمی‌توانند صدای تمام چهار و نیم  میلیون خانواده باشند. در روستاهای دورافتاده، ملک‌ها، موی‌سفیدان، ملاها و زورمندان محلی تصمیم‌گیرنده اصلی هستند. از این رو تردیدی نیست که دست بسیاری از خانواده‌های گرسنه از این کمک‌ها کوتاه است. این‌ها مجموعاً تردیدها و تشویش‌هایی است که نسبت به برنامه «دسترخوان ملی» موجود است. با این وصف، توقع می‌رود که برنامه مذکور به یک «جوک» دیگر در تاریخ کشور تبدیل نشود.