بهداشت و نظافت از دیدگاه امام رضا (ع)

در این قسمت در خصوص بهداشت و نظافت از دیدگاه امام رضا (ع) سخن گفته ایم.

بهداشت جسم و روح  یکی از ارکان مهم در سبک زندگی اسلامی است، به طوری که در احادیث و روایات، نظافت شخصی و استحمام بسیار مورد تاکید قرار گرفته و حتی در سیره بزرگان و معصومین (ع)، آداب و ضوابطی در این راستا ارائه شده است. در دین مبین اسلام، معنویت و نظافت ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند و گواه این امر وارد شدن احکام غسل های متعدد واجب و مستحبی است که همگی در ارتباط با احکام عبادی مطرح گردیده و بالارفتن ثواب عبادات مختلف مشروط به انجام این فریضه شده است.

 پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله و سلم) هر شب سه بار مسواک می زد:  پیش از خواب، هنگام برخواستن برای مناجات شب و پیش از رفتن برای نماز صبح» امام رضا (ع) نبیره پاک پیامبر (علیه السلام) در مورد اهمیت نظافت و بهداشت می فرمایند : «پاکیزگی و نظافت از اخلاق پیامبر است.»

بهداشت و نظافت ظاهر و بدن از نظر امام رضا (عَلیه السَلام) از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. پس شستشوی بدن که رکن و پایه و اساس بهداشت می باشد، باید همواره انجام شود.  
امام رضا (عَلیه السَلام) در همین راستا می فرماید: «حمام و شستشو باید یک روز در میان انجام شود. امام رضا (علیه السلام) در جایی دیگر حمام را دارای فواید و منافع بسیاری دانسته و می فرمایند: حمام منافع زیاد و قابل توجهى دارد. مزاج آدمى را به اعتدال می کشاند. چرک و پلیدى را بر طرف می کند. رگهاى تن را از کوچک و بزرگ همه را نرم و ملایم می سازد. اعضاء را تقویت می کند. فضولات بدن را زایل می نماید؛ مواد زاید را ذوب و نابود می گرداند و عفونت ها را از میان می برد.»

 امام رضا (عَلیه السَلام) پیش از خوردن غذا دستان خود را می شست ولی خشک نمی کرد و پس از غذا خوردن نیز دستان خود را می شست و با حوله خشک می کرد.  یکی  دیگر از دستورات بهداشتی امام رضا (عَلیه السَلام) مسواک زدن می باشد، چنانچه معمربن خلاد گوید: هنگامی که حضرت رضا (عَلیه السَلام) در خراسان بودند، آنگاه که نماز صبح را بجا می آوردند، در سجاده خود می نشستند تا هنگامی که آفتاب طلوع می کرد. سپس برای آن جناب یک کیسه سر بسته که در آن تعدادی مسواک قرار داشت حاضر می کردند و حضرت با آن ها مسواک می کرد و در روایتی دیگر آمده است که امام رضا (عَلیه السَلام) پایبند به بهداشت فردی بوده و پیوسته پس از صرف غذا دست و دهان خود را شسته و دندان ها را هر روز مسواک می کردند. از این رو، ظرفی داشتتند که همواره انواع مسواک ها در آن قرار گرفته بود.

یکی دیگر از توصیه های امام رضا (علیه السلام) آراستگی افراد چه در محیط خانواده و چه در محیط اجتماعی می باشد، چنانچه حسن بن جهم گوید: روزی امام رضا (عَلیه السَلام) را بسیار آراسته دیدم. پرسیدم: آیا خضاب (آرایش) کرده اید؟ حضرت فرمودند: آری، با حنا یا کَتَم (نوعی گیاه). آیا مگر نمی دانی که این کار سود فراوانی دارد؟ زیرا، همسرت دوست دارد، در تو همان زینت را ببیند، که تو دوست داری در او ببینی، چه بسا زنانی که از جاده مستقیم عفت خارج شدند و فاسد گشتند، که سبب آن کم توجهی شوهرانشان به نظافت و آرایش خود بوده است.