Pars Today

در این قسمت با شخصیت علمی امام رضا (ع) آشنا می شویم.

آگاهی به فرهنگ و روش زندگی پرافتخار خاندان پیامبر(ص) و پناهندگی معنوی و عملی به این پناهگاه مطمئن و استوار، یکی از اصیل ترین راه های شناخت اسلام ناب و بهره مندی از آن است، چرا که آن ها از سرچشمه زلال اسلام آب نوشیده اند، و تبلوری از مکتب حیات بخش پیامبر(ص) هستند.

نکته مهم در مورد اهل بیت پیامبر(ص) این است که قبل از هر چیز باید این شخصیت های بزرگ را شناخت، چرا که شناخت، پایه دین است و اظهار عقیده و انجام کارهای نیک از روی شناخت، به عقیده و اعمال، ارزش چندان برابر می دهد، از همین رو علی(ع) به یار خود کمیل فرمود:
"هیچ حرکتی نیست مگر اینکه تو به شناخت خیر و شر آن نیازمند هستی."

یکی از نویسندگان غربی می‎ نویسد: «سابقه اسلام در تحمل دیگر ادیان، غبطه ‎آور است. هدف اسلام این است که همه نسل بشر را از هر نژاد و ملیتی، با اصول نیکبختی آشنا کند. اسلام در صدد است در پرتو آموزه های رهبران خود، جامعه ای انسانی پدید آورد که در آن، همه در پایبندی به معیارهای اخلاقی و دینی مشترک باشند.» امروزه خردمندان منصف، جهان را وامدار تعالیم رهبرانی چون امام رضا می دانند که با صفات عالی اخلاقی و عظمت معنوی خود، راه نیکبختی و کمال را به بشر نشان دادند.

شخصیت علمی و کرامت معنوی امام رضا در عصر خود، جهان اسلام را تحت تاثیر قرار داده بود. بطوریکه حتی مخالفانش نیز او را مورد ستایش‎ قرار می دادند. مسعودی می ‎نویسد: «مأمون در سال 200 هجری قمری همه نزدیکان خویش را از عباسیان در مرو گرد آورد و در حضور آنان گفت: من در میان بزرگان مسلمانان بسی جست و جو کردم، ولی هیچ یک از آنان را با فضیلت‎ تر، پارساتر، شایسته ‎تر و سزاوارتر به این امر (خلافت) از علی بن موسی الرضا (ع) ندیدم.»

علم و دانش امام رضا (ع) چون چشمه ای زلال می جوشید و عالمان و خردمندان تشنه حقیقت را سیراب می نمود. امام رضا باوجود علم سرشارش، در مناظرات علمی با گروه‎ های فکری و نمایندگان مکاتب گوناگون، با متانت و احترام برخورد می کرد، به تک تک پرسش‎ ها و شبهات آنان پاسخ می گفت و هیچگاه از مقابله علمی روی بر نمی ‎تابید. امام با منطق و استدلال قوی، طعم حقیقت را به دیگران می چشاند و تفوق اندیشه ها و دیدگاه های توحید را به نمایش می گذاشت. در طول این مناظرات بود که حقایق از پس ابرهای تیره، نمایان می شد و خردورزان دربرابر منطق امام، سر تعظیم فرود می آوردند.

در خصوص علم ، امام رضا علیه السلام که از علمی وافر برخوردار بود و زبانزد عام و خاص بود، تا آنجا که در میان امامان به «عالم آل محمد» معروف شد،تاریخ نگاران برای آن حضرت، آثار مکتوب فراوان ذکر کرده اند که موارد زیر از زمره این آثار است:

یکی از آثار برجسته‌ حضرت امام رضا علیه السلام رسالة ذهبیه است. این رساله مجموعه بیانات ارزشمند علمی و پزشکی امام است که در آن با شرح خواص اغذیه و اشربه، راهکارهای بهزیستی و بهداشت سلامت روان را می آموزد. امام رضا (ع) این رساله را در سال(201ه.ق) برای مامون خلیفه عباسی فرستاد و تاکید فرمود همه مسلمین آن را مورد عمل و آزمون قرار دهند.

 کتاب دوم فقه الرضا این کتاب در خصوص ابواب فقهی و مشتمل بر فتاوا و برخی احادیث درباره احکام فقهی است. کتاب سوم  صحیفه الرضا این کتاب شامل حدود 216 حدیث است که امام رضا علیه السلام از آباء و اجداد گرامی اش نقل کرده است و شامل موضوعاتی همچون توحید، علم، عبادت، احکام، تفسیر، فضایل پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و اهل بیت علیهم السلام، اخلاق و مانند آن است .

 چهارمین کتاب جوامع الشریعه این کتاب که حاوی فرایض برجسته مذهبی و مشتمل بر مسائل اصلی فقه است، گفته شده است که امام رضا علیه السلام آن را به وزیر اعظم مأمون یعنی فضل به سهل املاء فرموده است.