هاشمی رفسنجانی سیاستمداری بی همتا (1)

در این برنامه به زندگی و مبارزات ایت الله هاشمی رفسنجانی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی پرداخته شده

ساعت نوزده و سی دقیقه یکشنبه هشتم ژانویه سال 2017 به وقت تهران انتشار خبری ناگوار میلیونها ایرانی و دوستداران انقلاب اسلامی در سرتاسر جهان را غمگین و متاثر کرد. آیت الله هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام از پیشگامان مبارزه با رژیم ستم شاهی و از یاران نزدیک امام خمینی (ره) بنیانگذار انقلاب اسلامی  به علت عارضه قلبی درگذشت. هزاران نفر از مردم در برابر بیمارستان محل بستری آیت الله هاشمی رفسنجانی تجمع کردند. حضرت آیت الله خامنه ای رهبر انقلاب اسلامی  در پیامی به مناسبت درگذشت ایت الله هاشمی رفسنجانی فرمودند:« فقدان همرزم و همگامی که سابقه همکاری و آغاز همدلی و همکاری با وی به پنجاه و نه سال تمام می‌رسد، سخت و جانکاه است.  چه دشواریها و تنگناها که در این ده‌ها سال بر ما گذشت و چه همفکریها و همدلیها که در برهه‌های زیادی ما را با یکدیگر در راهی مشترک به تلاش و تحمل و خطرپذیری کشانید. هوش وافر و صمیمیت کم‌نظیر او در آن سال‌ها، تکیه‌گاه مطمئنی برای همه کسانی که با وی همکار بودند به ویژه برای اینجانب به شمار می‌آید.» رهبر انقلاب اسلامی در ادامه پیام خود در تجلیل از شخصیت آیت الله هاشمی رفسنجانی افزودند: « او نمونه کم نظیری از نسل اول مبارزان ضد ستم شاهی و از رنج دیدگان این راه پر خطر و پر افتخار بود. سال‌ها زندان و تحمل شکنجه‌های ساواک و مقاومت در برابر این همه و آن گاه مسوولیت‌های خطیر در دفاع مقدس و ریاست مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان و غیره، برگ‌های درخشان زندگی پر فراز و نشیب این مبارز قدیمی است. با فقدان هاشمی اینجانب هیچ شخصیت دیگری را نمی‌شناسم که تجربه‌ای مشترک و چنین دراز مدت را با او در نشیب و فرازهای این دوران تاریخ ساز به یاد داشته باشم.» رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام در روزی فوت کرد که در تقویم ایرانی روز به قتل رساندن امیر کبیر صدراعظم اصلاح طلب ایران در 165 سال پیش است . او در دوران حکومت ناصرالدین شاه از پادشاهان بی کفایت و نالایق قاجار حدود سه و سال نیم صدراعظم ایران بود .

  امیر کبیر در همین مدت کم زمامداریش در جهت اصلاح و توسعه ایران دست به اقداماتی زد که دشمنانان داخلی  و خارجی به خصوص دولت استعارگر انگلیس را به توطئه علیه او واداشت و در نهایت شاه نالایق قاجار حکم به زندانی و سپس قتل او داد. اما نام امیر کبیر در تاریخ ایران ماندگار شد. امیر کبیر از چهره های مورد علاقه ایت الله هاشمی رفسنجانی بود و در کوران مبارزه علیه رژیم ستم شاهی محمد رضا پهلوی کتابی در تجلیل از شخصیت امیر کبیر با عنوان امیر کبیر یا قهرمان مبا رزه با استعمار نگاشت. علی اکبر هاشمی رفسنجانی در سال 1935 میلادی در روستای بهرمان از توابع شهرستان رفسنجان در استان کرمان در یک خانواده ریشه‌دار مذهبی و کشاورز دیده به جهان گشود. در سن چهارده سالگی برای تحصیل علوم دینی به شهر قم مرکز علوم اسلامی رفت. این جوان جویای علم و دانش اسلامی خیلی زود وارد عرصه مبارزات سیاسی شد. بعد از کودتای آمریکایی انگلیسی 1953 علیه دولت ملی دکتر مصدق، اکبر هاشمی رفسنجانی فعالیتهای سیاسی و فرهنگی خود را اغاز کرد. آشنایی با آیت الله خامنه ای در همان سالها اتفاق افتاد . اما آنچه که موجب آغاز فصل جدید در زندگی هاشمی رفسنجانی شد. آشنایی او با امام خمینی(ره) بود. امام خمینی آن زمان هنوز به عنوان یک مرجع تقلید مطرح نبوده و در میان مردم شناخته شده نبودند . ولی در حوزه علمیه قم از مدرسان نامدار و باهوش از ایشان یاد می شد. هاشمی رفسنجانی کم کم در حلقه شاگردان نزدیک امام خمینی (ره) قرار گرفت. هاشمی در کنار تحصیل علم و مبارزه از کارهای فرهنگی برای نشر معارف اسلامی غافل نماند و نشریه مکتب تشیع را با همکاری چند نفر از جوانان طلبه منتشر می کردند.

  محمد رضا پهلوی پس از کودتای 1953 میلادی با حمایت همه جانبه آمریکا و انگلیس تلاش کرد پایه های حکومت خود را مستحکم کند و در جهت رسیدن به این هدف  به دلیل نداشتن پایگاه مردمی می کوشید هر چه بیشتر زیر وابستگی به استعمار پیر انگلیس و امریکا برود . در همین راستا اقدام به تغییرات در قوانین  و اصلاحات ارضی تحت عنوان انقلاب سفید و رسیدن به دروازه های تمدن بزرگ کرد. اما این اصلاحات در حقیقت برای استحاله فرهنگی و مذهبی مردم ایران و استعمار و استثمار بیشتر ایران توسط دول غربی و در راس آنها آمریکا و انگلیس بود. در پی درگذشت آیت الله بروجردی مرجع بزرگ تشییع، امام خمینی (ره) به عنوان یکی از مراجع بزرگ در حوزه علمیه قم و ایران مطرح و محل رجوع مردم ایران از همه جای ایران شد. امام خمینی(ره) با حلقه طلاب شجاع و مبارزی چون هاشمی رفسنجانی که در پیرامون خود جمع کرده بود به آگاهی بخشی مردم از اهداف دولت شاه برای استعمار و استثمار واستحاله  مردم ایران تحت پوش اصلاحات ارضی و انقلاب سفید پرداختند. سخرانیهای افشاگرانه امام خمینی (ره) پایه های رژیم مستبد محمد رضا پهلوی را به لرزه درآورد . رژم شاه ضرب و شتم و دستگیری فعالان سیاسی و مذهبی و ایجاد جو خفقان را برای رفع ترس و نگرانیش از افشاگریهای امام خمینی(ره) و شاگردانش را در دستور کار قرار داد . رژیم شاه در مارس 1963 ابتدا به بزرگترین و معروفترین مدرسه دینی بنام فیضیه حمله کرد و صدها نفر کشته ، مجروح و دستگیر شدند. یکی از این طلاب دستگیر شده ایت الله هاشمی رفسنجانی بود. در آن زمان طلاب علوم دینی از رفتن به خدمت سربازی معاف بودند. رژیم شاه برای اینکه حوزه علمیه قم را از جوانان خالی کند رفتن طلاب به سربازی را اجباری کرد. هاشمی رفسنجانی یکی از اولین طلابی بود که به سربازی رفت.    

  پس از واقعه 15 خرداد و کشته ، زخمی و بازداشت دهها نفر توسط  سرویس های نظامی و امنیتی رژیم محمد رضا پهلوی، نهضت امام خمینی (ره) علیه رژیمی مستبد آغاز شد. هاشمی رفسنجانی پس از قیام 15 خرداد در پی مرخصی، دیگر به پادگان نرفت و زندگی مخفیانه ای را برای چند ماهی در زادگاهش آغاز کرد. او در این مدت کتاب سرگذشت فلسطین یا کارنامه سیاه استعمار، تألیف اکرم زعیتر را ترجمه و با افزودن مقدمه‌ای که در واقع منشور اعتراضیه‌ای بر سلطه داخلی و استعمار خارجی و نمایاندن وضع مسلمانان و به ویژه مظلومان فلسطین بود، منتشر ساخت. کتاب سرگذشت فلسطین اثر عمیقی در بین روشنفکران و مبارزان آن روزگار بجا گذاشت. با تبعید امام خمینی(ره) به ترکیه و سپس عراق در نوامبر سال 1964مبارزات اقای هاشمی رفسنجانی و حلقه شاگردان امام خمینی (ره) وارد مرحله جدیدی شد. هاشمی رفسنجانی مثل دیگر شاگردان امام خمینی (ره) و فعالان سیاسی و مذهبی ضد رژیم تحت تعقیب بود. او توسط سازمان امنیت رژیم شاه موسوم به ساواک یکی از مخوفترین سازمانهای جاسوسی و امنیتی در زمان خود بارها دستگیر و تحت شکنجه های فجیعی قرار گرفت. اما این دستگیرها و شکنجه ها خللی در اراده او و دیگران شاگردان امام خمینی(ره) در مبارزه با رژیم شاه ایجاد نکرد. علی اکبر هاشمی رفسنجانی در زندان هم روحیه خستگیناپذیری داشت. او از هر فرصتی برای نگارش کتب و یا مقالات و نشر معارف اسلامی در میان زندانیان استفاده می کرد. آیت الله هاشمی رفسنجانی در بیرون از زندان هم که بود یکی از وظایف خود را در کنار فعالیتهای سیاسی و مذهبی علیه رژیم شاه رسیدگی و کمک مالی  به خانواده های زندانیان می دانست. هاشمی رفسنجانی یکی از چهره های اصلی در سازماندهی و مبارزه علیه رژیم شاه بود. او در ارتباط نزدیک  با امام خمینی (ره) در عراق و سپس در پاریس در روزهای اوج تظاهرات علیه رژیم شاه بود. در فهرستی که امام خمینی (ره) برای تعیین اعضای شورای انقلاب مورد تائید قرار دادند نام هاشمی رفسنجانی جزو اسامی اول است. هاشمی رفسنجانی همانطور که در میان پیشگامان مبارزه با رژیم شاه و حلقه نزدیکان به امام خمینی (ره) رهبر نهضت اسلامی درخشش زیادی داشت پس از پیروزی انقلاب اسلامی از چهره های محوری در تثبیت و تحکیم پایه های انقلاب اسلامی و توسعه و پیشرفت ایران و توازون بخشی به جریانهای مختلف سیاسی پس از انقلاب بود. در برنامه بعد درباره زندگی سیاسی آیت الله هاشمی رفسنجانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی سخن خواهیم گفت.