نگاهی به فیلم های برگزیده جشنواره فیلم فجر
دلو 24, 1395 12:35 Asia/Kabul
سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر، شامگاه 21 دلو/بهمن ماه (9 فوریه) پس از ده روز با معرفی برگزیدگان به کار خود پایان داد. درخشش فیلم هایی مربوط به تاریخ معاصر ایران و همچنین سینمای اجتماعی، یکی از ویژگیهای مهم این دوره از جشنواره فیلم فجر بود .
در مراسم اختتامیه جوایز جشنواره با نام "سیمرغ" به برگزیدگان اهدا شد. سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران به فیلم "ماجرای نیمروز" رسید و دو فیلم "خوب، بد، جلف" و "آباجان" نیز لوح تقدیر فیلم منتخب از نگاه تماشاگران را دریافت کردند. همچنین فیلم "ماجرای نیمروز"، موفق به دریافت سیمرغ زرین بهترین فیلم از نگاه ملی هم شد. این فیلم به تهیه کنندگی سید محمود رضوی و کارگردانی محمدحسین مهدویان، موفق به دریافت پنج سیمرغ بلورین از سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر شد.
فیلم "تابستان داغ" که با 13 نامزدی، بیشترین تعداد نامزدی را جشنواره فجر داشت، تنها موفق به دریافت دو سیمرغ بلورین شد.. فیلم های "فراری"، "بدون تاریخ بدون امضا"، "ویلایی ها"، "تابسنان داغ"، "زیر سقف دودی" و "نگا" نیز به ترتیب بیشترین سیمرغ ها را در بخش اصلی از آن خود کردند.
فیلم رکورددار سی و پنجمین جشنواره فجر، فیلم پرسرو صدای "ماجرای نیمروز" بود که برنده 5 سیمرغ شد. فیلمی که با بردن جوایز بهترین فیلم، بهترین فیلم ملی و بهترین فیلم از نگاه تماشاگران، با اختلاف بالا، بهترین فیلم این دوره از جشنواره شد تا بدین ترتیب دومین ساخته محمدحسین مهدویان در دومین دوره پیاپی در اوج قرار بگیرد."نرگس آبیار" فیلمساز ایرانی و عضو هیئت انتخاب جشنواره فیلم فجر گفته است که "ماجرای نیمروز" اتفاقی تازه و بدیع در نوع سینمای سیاسی و پلیسی ایران است.
تیزر فیلم ماجرای نیمروز
"ماجرای نیمروز"، روایتی تاریخی از تابستان پر آشوب و پر التهاب دهه شصت شمسی (دهه هشتاد میلادی ) است. تاریخی که از چشم جادویی سینما مغفول مانده تا اینکه پس از سی و پنج سال درباره‌اش فیلمی داستانی ساخته شد.
آثار قبلی محمد حسین مهدویان همچون "آخرین روزهای زمستان" و "ایستاده در غبار" و مستند "استخوان لای زخم" سبب شده که او را فیلمسازی با گرایش های مستندسازی بشناسیم و این انتظار را نداشته باشیم که او بتواند فیلم داستانی بسازد. از این جهت فیلم "ماجرای نیمروز" اثری کاملاً غافلگیر کننده است و از سوی دیگر تبحر و چیره دستی او در ساخت این فیلم، تاکیدی بر یک نکته مهم است که تجربه ساخت مستند داستانی‌های تاریخی، موجب اعتلای وی شده تا بتواند یک فیلم داستانی تاریخی نفسگیر را بسازد.
حوادث فیلم "ماجرا نیمروز" در سال 1360 رخ می دهد، پس از عزل بنی صدر- رئیس جمهور وقت ایران - سازمان منافقین(سازمان مجاهدین خلق) به مقابله با مردم و نظام جمهوری اسلامی پرداخته، جوخه ترور را در ابعادی وسیع به راه انداخته و اقدام به ترورهای خیابانی می کنند.
فیلم، تقریباً تمام وقایع آن روزها را با جزئیات تشریح می کند و مخاطبی که با آن روزها آشنا نیست می تواند لذت کافی را از فیلم ببرد. "ماجرای نیمروز" یک نمونه متعالی در سینمای ایران است. یک اثر تکان دهنده از تسویه حساب خونین منافقین با مردم در سال هایی دور. فیلم در محتوا همانقدر به مستند نزدیک است که در فرم. مهدویان همانقدر بازنمایی واقعیت رویدادهای سال 60 برایش مهم است که نحوه انتقال آن به مخاطب و هم حسی او با ماجراهای فیلم. ذکر دقیق تاریخ هر رویداد در گوشه پایین تصویر، تنها یک نشانه نیست بلکه یک ادعای بزرگ برای وفاداری به واقعیت است.
"ماجرای نیمروز" با اینکه یک فیلم تاریخی محسوب می شود بازسازی تهرانِ سال 1360 شمسی در این فیلم، فقط به نمایش نشانه ها محدود نیست، بلکه روابط، مناسبات و روح آن زمان و زمانه نیز در فیلم تجلی یافته است. دستاورد دیگر فیلم "ماجرای نیمروز" حرکت محمدحسین مهدویان از مستند به درام است. هر چند که فیلم قبلی او نیز مایه های دراماتیک داشت، اما بسیاری از مردم آن را یک مستند پنداشتند. اما فیلم جدید او، یک فیلم داستانی است که حضور بازیگران حرفه ای به این مهم کمک کرده است.
خانم "منیر قیدی" کارگردان زن سینمای ایران، پیش از این به عنوان منشی صحنه و دستیار کارگردان با فیلمسازان متعددی همکاری داشته است. او پیش از ساخت فیلم "ویلایی ها" ساخت فیلم های کوتاه را در کارنامه دارد و جوایزی از جشنواره های مختلف برای این آثار دریافت کرده است
فیلم "ویلایی ها" در جنوب ایران و شهر اندیمشک فیلمبرداری شده است. "ویلایی ها" خانه های سازمانی در این شهر است که محل زندگی فرماندهان جنگ بوده که کماکان وجود خارجی دارد. فیلمنامه این فیلم درباره زندگی همسران فرماندهان جنگ است که در سال های 62 و 63 شمسی (دهه هشتاد میلادی) روایت می شود. موضوعی که تاکنون سینمای ایران کمتر به آن پرداخته است. "ویلایی ها" از جمله فیلم های پر بازیگر است که به غیر از چندین سکانس که بازیگر مرد دارد، در بقیه صحنه های فیلم فقط بازیگران زن حضور دارند.
معرفی فیلم «ویلایی ها»
هرچند که قصه فیلم، جنگی است ولی بستری انسانی دارد و در دو سویه جنگ و انسانیت توانسته جانب اعتدال را حفظ کند. "ویلایی‌ها" دست روی نقطه‌ای مهم و دیده نشده از بستر اجتماعی دفاع مقدس می‌گذارد و با ترسیم دو گانه درون و برون، مقاومت و فرار، خشم و صبر، غرور و نجابت، دغدغه‌های جدی از همسران رزمندگان به تصویر می‌کشد که تا به حال هیچگاه درباره اش صحبت نشده است.
خلق موقعیت‌ها در فیلم تحسین برانگیز است که بسیار متعدد، متنوع و دراماتیک بوده و مخاطب را با احوالات و احساسات مختلف خانواده رزمندگان همراه می‌کند. خانم قیدی با ساخت "ویلایی ها" تبلور مهر زنانه ای ناب در دوران هشت سال دفاع مقدس را در درخشان ترین حالت ممکن به تصویر کشیده است. در این فیلم ما با زنانی مواجه هستیم که با وجود آن که از لحاظ سنی و فرهنگی هیچ گونه تشابهی ندارند، اما هریک در تنهایی خود به سر می برند و این تنهایی و چشم انتظاری است که آن ها را به هم متصل می کند.
فیلمساز تمام توان خود را به کار برده تا از جغرافیا، وقایع تاریخی و رفتارشناسی اجتماعی و حتی تحلیل روانکاوانه از آدم های مختلف در مواجهه با جنگ، بهترین بهره را ببرد. فیلمساز با به تصویر کشیدن لحظات بسیار ساده، نفس را در گلوی مخاطب حبس می کند.
سینمای اجتماعی، از متنوع ترین، شریف ترین و قدیمی ترین ژانرهای سینمایی و نیز از گونه های خطرساز و چالش آفرین هنر هفتم است که نه تنها مورد توجه فیلمسازان قرار دارد بلکه اغلب با گیشه خوبی هم روبرو می شود ارائه مشکلات و معضلات اجتماعی با هدف به صدادرآوردن زنگ خطر، آنهم در لفافه ای از امید، قطعاً رشد و حرکت جامعه را در برخواهد داشت. چنانکه در فیلم سینمایی " بدون تاریخ ، بدون امضا" ترویج انسانیت و اخلاق، از جمله نقاط امیدبخش است که به کمک روایت تلخ "وحید جلیلوند" می آید و تماشای این روایت را برای مخاطب میسر می سازد.
فیلم "بدون تاریخ، بدون امضا" فیلمی دغدغه مند با سوژه ای ملتهب است که طی آن فیلمساز به وجدان جامعه کنایه می زند و سعی دارد این مسئله مهم را عنوان کند که خلاء وجدان های بیدار و آگاه در جامعه تا چه حد می تواند موجب ویرانی ارزش های عمیق و والای انسانی شود. فیلم "بدون تاریخ، بدون امضا"، مشکلات ناشی از فقر و تنگدستی، متلاشی شدن خانواده ها و مسائل و آسیب های اجتماعی را مورد توجه قرار داده و فیلمساز سعی داشته تا با ارائه یک مانیفست شخصی، وجدان های بیدار و خفته جامعه را در رویارویی با یکدیگر قرار دهد.
تیزر فیلم "بدون تاریخ، بدون امضا"
قصه در این فیلم خیلی زود و برخلاف اغلب آثار سینمای اجتماعی ، با ریتم بسیار تندی شروع می شود و مخاطب در همان دقایق آغازین متوجه می شود که فیلم داستان فردی به نام دکتر نریمان را روایت می کند که کارمند پزشکی قانونی است و به دلیلی خودش را در مرگ یکی از جنازه هایی که به پزشکی قانونی رسیده مقصر می‌داند .
با وجود آنکه این فیلم به شدت تلخ و گزنده است اما خوشبختانه فیلمساز به هیچ عنوان به دام سانتی مانتالیسم نیفتاده و شاید یکی از دلایل عدم استفاده از عنصر موسیقی در فیلمش نیز همین باشد. فیلم "بدون تاریخ، بدون امضا" از منظر تکنیک و ساختار بسیار استاندارد و فراتر از حد انتظار است، دکوپاژ و میزانسن هایی که کارگردان برای فیلمش در نظر گرفته، همه مبتنی بر فضای داستانی فیلم است و از این منظر مخاطب را با خود همراه می سازد.
فیلمبردای "بدون تاریخ، بدون امضا" و همچنین فضاسازی فیلم و طراحی صحنه و بازیگری بسیار درخشان است و تمامی سکانس های مربوط به مرگ و سالن تشریح و... بسیار طبیعی به تصویر کشیده شده و ترس غریبی را در ذهن مخاطبان فیلم ایجاد می کند.
فیلم "بدون تاریخ، بدون امضا" را می توان در گروه فیلم های خوب قرار داد که توانسته با گره های غیر قابل پیش بینی، برای کسانی که سینمای اجتماعی را پیگیری می کنند، اثری جذاب، آموزنده و لذتبخش باشد.
------------------------------------------------------------------------------
