امام رضا (ع) و سبک زندگی(1)

برنامه «امام رضا و سبک زندگی» مجموعه برنامه ای 26 قسمتی است که توسط رادیو ازبکی تهیه شده و به بررسی سیره رضوی در سبک زندگی می پردازد.

بسم ا... الرحمن الرحیم ؛ دوستان  سلام؛ با اولین برنامه « امام رضا (ع)  و سبک زندگی »اگر قرآن کریم مردم را به حیات طیبه فرا می خواند، منش و روش زندگی و اصول حاکم بر رفتار و عمل امامان معصوم(ع)  نیز تجسم حیات طیبه ای است که پیامبر اعظم حضرت محمد مصطفی (ص) و قرآن کریم بشر را به آن فراخوانده اند.

 تاریخ زندگی پر افتخار پیشوایان معصوم (ع) خصوصاٌ امام رضا (ع) همچون مشعل فروزانی است که بر تارک اعصار می درخشد. زندگی گهر بار ایشان همچون خطوط برجسته ای است از دوره تاریخ بشر، که نقطه اوج تعالی انسانی را ترسیم می کند؛ مدرسه ای است برای پرورش و ساختن انسانهای نمونه.

 اگر شیوه زندگی ایشان را سرمشق و الگوی جوامع بشری قرار دهیم بی گمان مشکلات اجتماعی و اخلاقی که بشر کنونی با آنها دست به گریبان است از میان خواهد رفت. در این مجموعه برنامه سعی خواهد شد الگوهای رفتاری و سجایای اخلاقی امام رئوف حضرت علی ابن موسی الرضا (ع) را از جنبه اجتماعی و اخلاقی و سبک زندگی ایشان را مورد واکاوی و تجزیه و تحلیل قرار دهیم تا شاید چراغ راهی برای ما باشد.

هر انسان مومنی برای دست یابی به معیار، در پی یافتن الگویی پسندیده است تا خود را با او مقایسه کند و زندگی خویش را با رنگ آن بیاراید. الگو خواهی و قهرمان پرستی، ریشه در ارزش پرستی آدمی دارد. قرآن با توجه به این نیاز، به زندگی شخصیت های همچون حضرت ابراهیم، اسماعیل، موسی، مریم، یحیی، یوسف و به خصوص پیامبراکرم(ص)اشاره می کند و همگان را به سرمشق گیری از زندگی آنان ترغیب می سازد .

قرآن مومنان راستین را در نگاهشان به واقعیت و موضع گیری هایشان در برابر آن، متعادل و موزون می خواهد. همچنان که به لحاظ شخصیتی نیز ضمن ارائه بایدها و نبایدها او را هماهنگ و دارای باورها و رفتارهای منسجمی می خواهد تا بتواند از هر فرصتی که برایش فراهم می شود، بهترین بهره برداری را به عمل آورند و با بهره گیری از الگوها، به نمونه ای از انسان کامل برسد.

سبک زندگی با مفهوم عقل معاش که همان شیوه زیستن است یکسان است. سیره یعنی حرکت، یعنی نوع راه رفتن. یعنی عقلی که به انسان می گوید چطور باید زندگی کرد. سبک زندگی اسلامی و عقل معاش، توجه اجرای اسلام با همه ابعاد آن در تمام عرصه های زندگی آدمی است و می توان در دسته بندی مشخص و با ملاحظه ارتباطات سه گانه انسان با خدا و خود و خلق، زندگی مومنانه ای ساخت و با تکیه بر متن سخن و سیره معصومان علیهم السلام شیوه زیستن را مشق کرد.

دو بُعد مهم و اساسی و نورانی در وجود حضرت  امام رضا(ع) از میان همه ابعاد والای وجودی ایشان بیشتر ظهور و نمود یافته است . یکی علم والا و جامعیت و سلطه علمی حضرت بود که غالباً در قالب روایات توحیدی و اخلاقی و کلامی و مناظره‌های معروف علمی و پُربار با نمایندگان ادیان و مذاهب مختلف با تسلط بر چندین زبان رایج وقت دنیا ظهور و بروز کرده و بر همین اساس حضرت را عالم آل محمد(ص) می‌خوانند و دیگری رأفت و مهربانی با عامه مردم بویژه زیردستان و غلامان و فقرا و مستمندان بود که بر همین اساس آن حضرت را  امام رئوف می‌خوانند.

در حالات معنوی امام رضا علیه السلام آمده است که ایشان کم خواب بودند. بسیار روزه می گرفتند و می فرمودند هرکس سه روز از هر ماه را روزه بگیرد، مثل این است که همه عمرش را روزه گرفته. رجاء بن ضحاک می گوید : کسی را با تقواتر از او در برابر خدا ندیدم و کسی را ندیدم که بیشتر از او در تمام اوقاتش ذکر خدا گوید و ندیدم کسی را که خدا ترس تر و پارساتر از او باشد. امام نام و یاد خدا را در همه حال  جاری می ساخت و این فرهنگ را به یاران خود منتقل می کردند.

سادگی و بی تکلفی در زندگی امام جاری بود. آن حضرت کم خوراک بودند و غذاهای سبک  می خوردند. در خانه جامه ای ساده و غالباٌ پیراهنی از پارچه های خشن بر تن می کردند و فقط در مجالس عمومی و در میان مردم جبه ای لطیف بر رویش می پوشید. ابن عباد یکی از یاران امام می گوید: امام تابستانها روی حصیر می نشستند و زمستانها بر روی گلیمی استراحت  می کردند و تنها برای برخی نشست های جمعی خویشتن را در مواقعی می آراستند.