بانو "نصرت امین" اولین بانوی مجتهد در جهان اسلام

بانو امین در توصیف حالات خود می فرماید: "بعد از گذشتن زمان طفولیت و کودکی، همواره قلبم را متعلق و متوجه به شیء و امر ناشناخته (خداوند متعال) می دیدم و نفسم را طالب ادراک و فهم آن می دیدم لکن نمی دانستم حقیقت آن چیست و راه وصول و رسیدن به آن چگونه می باشد تا اینکه عطا کرد پروردگارم مرا و چشمم را به نور توحید روشن گردانید و بر قلبم درهای اشراقات الهی گشوده شد." به مناسبت سالروز وفات ایشان، ویژه برنامه ای تدارک دیده ایم که به سمع شما می رسانیم. با ما همراه باشید.

در دنیای کنونی که فرهنگ غرب مانند سیلاب، در حال رسوخ کردن در همه ی جوامع است و ارزش های ملی و بومی جوامع را به انقراض و نابودی می کشاند، یافتن الگوهای مناسب انسانی، کار دشواری است. در فرهنگ غرب،  الگوهایی برای زنان و مردان معرفی می شود که از فطرت اصلی این دو جنس کاملا به دور است. البته آنکه در این فرهنگ آسیب بیشتری دیده، زن  است. چرا که در این فرهنگ، روح و فطرت او کاملا در انزوا قرار گرفته و جنسیت و ظاهر او اهمیت اصلی را از آن خود کرده است. به معنای دیگر بر اساس آموزه های فرهنگ غرب، زن هنگامی که از فطرت معنوی و احساسات لطیف و مادرانه ی خود دوری می کند و تمام توجه خود را معطوف ظاهرش می سازد، ارزشمند و قابل توجه است. در این فرهنگ غیر انسانی، زنان فداکار و خانواده دوست، و آنان که به معنویت توجه بیشتری داشته و از تجملات دوری می کنند، قابل توجه نیستند. این در حالی است که فرهنگ اصیل اسلامی، در حالیکه زیبایی زن را به هیچ وجه انکار نمی کند و از او می خواهد به ویژه برای همسر خود زیبا و آراسته باشد لیک ارزش واقعی را به پرورش روح معنوی و قلب مهربان زن می دهد و از او می خواهد که ظواهر دنیا او را از زیبایی های معنوی و انسانی غافل نسازد. در این دین آسمانی، حضرت زهرا (س) برترین الگوی عملی و عینی برای زنان مسلمان است که می تواند در همه زمینه ها سرمشق نسل امروز و فردا قرار گیرد. زنی که در همسرداری و برقراری زیباترین رابطه ی عاطفی و مهربانانه با همسر خود الگو است، و در تربیت فرزندان و رسیدگی به امور خانه بی بدیل است. و در کنار همه این امور، آنچنان غرق معنویات و کمالات انسانی است که گویی فرشته ای از عالم ملکوت است.

در عالم اسلام همواره زنان شایسته و متعهدی وجود داشته ‌اند که در عرصه‌ های مختلف با تأسی به شیوه و منش حضرت زهرا(س) منشأ آثار و برکات فراوانی بوده ‌اند. یکی از این بانوان ارزشمند و شایسته ، بانو "سیده نصرت بیگم امین" معروف به " مجتهده بانو امین" است .

آیت الله خامنه ای رهبر انقلاب اسلامی ایران درباره ی این بانوی بزرگوار و عالم دینی می فرمایند: " تجلیل از این بانوی اصفهانی (خانم امین) و ارائه شخصیت عرفانی و فقهی و فلسفی برجسته یک زن در کشور ما، کاری سودمند و در جهت احیای ارزش های اسلامی در زنان، به نظر می رسد."

مجتهده بانو امین در سال ۱۲۶۵ه.ش در شهر اصفهان متولد شد . پدرش حاج سید محمد علی امین التجار فردی مؤمن و از بازرگانان سرشناس بود و مادرش بانویی متدین بود که او را در چهار سالگی، برای آموزش قرآن و فراگیری خواندن و نوشتن زبان فارسی به مدرسه ی قرآنی فرستاد. او از همان ابتدا علاقه خاصى به خواندن و نوشتن پیدا کرد. ایشان از خاطرات خود در این باره می گوید: "همبازى هایم به من ایراد مى گرفتند که چرا تو نمی آیى بازى کنى. ولى من علاقه ام فقط درس بود."

بانو امین همچنین در توصیف حالات خود می فرماید: "بعد از گذشتن زمان طفولیت و کودکی بلکه از اول دوران شناخت، همواره قلبم را متعلق و متوجه به شیء و امر ناشناخته (خداوند متعال) می دیدم و نفسم را طالب ادراک و فهم آن می دیدم لکن نمی دانستم حقیقت آن چیست و راه وصول و رسیدن به آن چگونه می باشد تا اینکه عطا کرد پروردگارم مرا و چشمم را به نور توحید روشن گردانید و بر قلبم درهای اشراقات الهی گشوده شد ..."

او در 15 سالگى به ازدواج و همسرى پسر عمویش که از تجار و بازرگانان بود، درآمد. زندگى خانوادگى و تربیت فرزندان در فراگیرى دانش او اثرى نگذاشت و آن چنان در جهت کسب علوم دینى از خود جدیت نشان داد که همسرش نیز از مشوقان اصلی ایشان در این مسیر شد . بنابراین این بانوی مکرمه به ادامه تحصیلات خود در علوم دینى، فقه و اصول و زبان عربى همت بیشتری گماشت و همزمان به فراگیری حکمت و فلسفه مبادرت ورزید. در این زمان او بیست ساله بود. ایشان می گویند: "من در زمان کودکی و اوایل جوانی بسیار مایل و حریص به مطالعه کتاب های علمی و گوش دادن به مواعظ دینی بودم و هرگاه نزدیکانم مشغول به تفریح می شدند من به مطالعه مشغول می شدم آنها مرا طعنه می زدند و بر من اعتراض می کردند و می گفتند: چگونه تو مشغول به مطالعه می شوی و تفریح را رها می کنی؟ این کار عاقلانه نیست بلکه از بطالت و کسالت است."

وی پس از پشت سر نهادن مدارج علمی و بهره مندی از اساتید و بزرگان زمان خویش، در چهل سالگی به مدارج بالای علمی در حوزه ی علوم دینی رسید و مفتخر به اخذ درجه ی اجتهاد شد .

منزل بانو امین هیچ گاه با پیشرفت سبک های مختلف زمان، تجدد طلبی ها و فرهنگ های وارداتی غربی، تغییر نکرد. رفتار ساده ی ایشان، ظاهر بدون تکلف و گفتار ساده و روان او ، عامل جذب بسیاری از راه گم کردگان می شد. هر کس برای اولین بار به دیدار بانو می آمد، محال بود برای بار دوم مراجعه نکند. شاید اگر کسی ایشان را نمی شناخت و به مجلس ایشان وارد می شد، در ابتدا قادر به تشخیص بانو از دیگر خانم ها نبود و این نشان از بی پیرایگی این بانوی مجتهده داشت.

یکی از مسائل غم انگیز در زندگی این بانوی خودساخته مرگ فرزندان ایشان است. بانو امین هشت فرزند به دنیا آورد که هفت فرزند به دلیل بیماری از دنیا رفتند. این ها همه ابتلائات و آزمایش‌هایی بود که خداوند کریم برای صیقل دار شدن و خالص شدن روح مطهر این بانوی بزرگ، برای او در نظر گرفت. او در هنگام مرگ هرکدام از فرزندان خود راه صبر را پیشه کرد و هیچگاه از خدای متعال گله و شکایت نکرد.

از بانو امین بیش از سی عنوان کتاب از جمله یک دوره تفسیر قرآن کریم به جای مانده است.

آیت الله محمد تقی جعفری درباره بانو امین گفته اند: "با توجه به آثار قلمی که از این خانم در دسترس ما قرار گرفته است، به طور قطع می ‌توان ایشان را از علمای برجسته عالم تشیع معرفی نمود، و روش علمی ایشان هم کاملاً قابل مقایسه با سایر دانشمندان بوده است ، بلکه با نظر به مقام عالی روحی، باید ایشان را در گروه نخبه‌ای از دانشمندان به شمار آورد که به اضافه فراگرفتن دانش به تولد جدید در زندگی نایل می‌ شوند."

از مرحوم آیت ‏الله شیرازی در توصیف این بانوی بزرگ چنین آمده‌است: " دختر مرحوم حاج سید محمدعلی امین التجّار اصفهانی که بانویی بزرگوار، شریف، اصیل، عالم و فرزانه، برگزیده زنان زمان و مایه شگفتی دورانش می ‏‌باشد، از کسانی است که مدت مدیدی از عمرش و زمان درازی از زندگیش را صرف تحصیل علم نموده‌است ."

بانو مجتهده امین، به موضوع علم‌آموزی زنان توجه بسیاری داشت به همین سبب در سال ۱۳۴۴ حوزه‌ای به نام "مکتب فاطمه (س)"، ویژه‌ی بانوان تاسیس نمود که در آن، به تدریس رشته‌های فقه، اصول، حکمت، عرفان، فلسفه و... می‌پرداخت و حدود ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ شاگرد را جذب کرده بود. این مکتب، نه تنها از شاگردان شهریه ‌ای دریافت نمی ‌کرد، بلکه تمام هزینه‌ های آن، توسط خود حاجیه خانم امین پرداخت می‌ شد. بانو امین، علاوه بر «مکتب فاطمه»، اقدام به تاسیس دبیرستانی دخترانه کرد و به این طریق راه را برای ادامه‌ی تحصیل دختران در خانواده‌های مذهبی میسر نمود. توصیه‌ی این بانوی فرهیخته به زنان و دختران چنین بود که مشکلات دوران تحصیل را تحمل کنند و درس را ادامه دهند، زیرا کمبود افراد متعهد و آگاه در بسیاری جوامع به خوبی حس می ‌شود.

بانو مجتهده امین پس از سالها رنج و زحمت در تهذیب نفس و تربیت شاگردان و تالیفات گرانبها، درسال 1362 خورشیدی(1403 قمری) در  سن 97 سالگی در گذشت و نور وجود او به ملکوت اعلی شتافت . آرامگاه این بانوی متعالی، در شهر اصفهان و محل تولد ایشان است.

بانو مجتهده امین در بخشی از وصیت‌نامه خود درباره ی بیداری از خواب غفلت نوشته اند: "ای فرزند و خویشان و اقوام من، عمده غرض این جانب گنه‌کار توصیه به حق است . توصیه می ‌کنم شما را که تقوا را شعار خود گردانید و از نافرمانی حق‌ تعالی و تبعیت از هوای نفس خودداری کنید و بدانید راه پرخطری در پیش دارید. قدری از خواب غفلت بیدار شوید و خانه خود را از غیر خدا خالی گردانید و با تمام قوا روی خود را به طرف آن معبود یگانه بگردانید و حتی‌الامکان محبت غیرخدا را از دل بیرون کنید؛ زیرا که یگانه ملجأ و پناه ‌دهنده ی ما اوست و قلب خود را از اوصاف و صفات نکوهیده تخلیه کنید و خود را به صفات نیکو آراسته گردانید ."