منشور آسمانی: قرآن از نگاه قرآن (13)

باامید به آن که درمدتی که ازماه مبارک رمضان را پشت سرگذاشته ایم مورد عنایت ویژه الهی قرار گرفته باشیم توجه شما را به ادامه مباحث برنامه منشور آسمانی جلب می کنیم .    

یکی از ویژگیهای برجسته و منحصرد به فرد قرآن، جامعیت آن است. دراین زمینه قرآن پژوهان و اندیشمندان نظرات مختلفی ارائه نموده اند و هر کدام از دیدگاهی به تحلیل آن پرداخته اند که امکان طرح همه آنها در این برنامه نیست. آنان شاخص ها و معیارهای مختلفی را برای اثبات جامعیت قرآن مطرح ساخته اند که به نظر می رسد به مهمترین و اساسی ترین آنها یعنی پروردگار جهانیان که مظهر تمام نمای کمالات و جامع تمام اسماء حسنی است و کتاب جامع قرآن از سوی او نازل شده است کم تر توجه شده است. 

بطور معمول زمانی که میخواهیم اثر و یا کتابی از نویسنده ای را مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم اول سعی می کنیم شخصیت و موقعیت و جایگاه علمی او را در جامعه بویژه درمیان مراکز علمی و نخبگان بشناسیم و سپس در زمینه محتوای کتاب، اظهار نظر می کنیم . اگر همین اصل را درمورد قرآن رعایت کنیم ابتدا باید بنگریم قرآن منسوب به کیست و از سوی چه کسی نازل شده است ؟ لذا باید این موضوع را در بررسی قرآن مورد توجه قرار دهیم که نازل کننده قرآن خدایی است که مظهر تام و تمام علم، حکمت و بصیرت است و نسبت به تمام جهان هستی خبیر و بر تمام راز و رمزهای آفرینش احاطه کامل و مطلق دارد و هیچ کم و کاستی به ساحت مقدس او راه ندارد. همین یک دلیل کافی است که از جامعیت قرآن سخن بگوییم، جامعیتی که قرآن با قاطعیت از آن سخن می گوید وحدود 15 قرن است که جامعه بشری را باهمه علوم و تجربیتاتش به مبارزه طلبیده و از آنان میخواهد نه کتابی به جامعیت قرآن ، بلکه یک سوره همانند آن را بیاورند.  

  یکی از مهمترین و شاخص ترین نشانه های جامعیت قرآن، این است که : "ا زسوی پروردگار جهانیان نازل شده است." (واقعه /80) پروردگاری که زمام مدیریت و مالکیت تمام هستی در اختیار اوست و تمام بسترها و زمینه های مناسب را برای شکوفایی استعدادها در جهان طبیعت و جهانی بشری فراهم می سازد که لازمه تحقق آن وجود طرح جامع و کاملی است که براساس آن ، بتوان تمام موجودات هستی را به قله کماتشان هدایت کرد . برپایه این دیدگاه ، قرآن خطاب به رسول گرامی اسلام (ص) در بخشی از آیه 89 سوره نحل می فرماید :"ما کتابی را برتو نازل کردیم که بیانگر هر چیز و موجب هدایت و رحمت و بشارت است 

و در جای دیگر می فرماید: "ما دراین کتاب ( قرآن و کتاب جهان هستی ) از بیان هیچ چیز فرو گذار نکردیم". (انعام/ 38) 

هر دو آیه به وضوح نشان می دهد که قرآن به دلیل جامعیتی که دارد، بیانگر هرچیزی است که در مسیر هدایت و رسیدن به قله فرازمند کمال مورد نیاز انسان و جهان هستی است و نکته قابل توجه آن است که خدای بزرگ تاکید می کند که ما از بیان هیچ چیز فرو گذار نکرده ایم. آیا غیر از ذات اقدس الهی، چه کسی میتواند چنین سخنی را مطرح سازد؟ آری تنها اوست که به تمام اسرار هستی آشناست. هیچ چیز در جهان آفرینش از قلمرو علم او خارج نیست او نه تنها به ظاهر و بعد بیرونی پدیده های هستی احاطه کامل دارد بلکه بر اعماق و تمام اسرار و راز و رمزهای آفرینش آگاهی کامل دارد. لذا خدایی که ازعلم مطلق و نا محدود برخوردار است بیش ازهرکس با نیازهای اصیل و اساسی انسان آشناست و اوست که قرآن را با جامعیت کامل بر پیامبر (ص)نازل فرموده است.

خداوند بزرگ مرتبه در جایی دیگر در توصیف قرآن کریم می فرماید:" الف. لام. را. کتابی است که آیات آن استحکام یافته ، سپس از سوی ( خدای ) حکیمی آگاه به صورتی روشن شرح داده شده است . (هود/1)

سه ویژگی دراین آیه مورد تاکید قرار گرفته است:"أُحْکِمَتْ آیَاتُهُ"، آیات قرآن از استحکام و اتفاق برخوردار است." "ثُمَّ فُصِّلَتْ"، سپس برای آن که معانی آن مبهم باقی نماند به شرح و تفصیل وروشن ساختن مفاهیم آن پرداخته شده است." و" مِنْ لَدُنْ حَکِیمٍ خَبِیرٍ" و دلیل استحکام آیات و روشنگری مفاهیم آن این است که از سوی خدایی نازل شده است که هم حکیم است و هم خبیر و آگاه /  

حسین ابن علی (ع) در تبیین و معرفی قرآن کریم می فرماید: "کتاب خداوند عزیز و بلند مرتبه دارای چهارصورت است: عبارات ، اشارات ، لطایف و حقایق." سپس در شرح آن می فرماید : عبارات، برای مردم عادی است. اشارات، برای خواص است. لطایف ، برای اولیاء الهی است و حقایق برای پیامبر آن است .

مفهوم این روایت آن است که قرآن از جامعیتی برخوردار است که برای تمام اقشار جامعه دارای پیام است . پیامی که هم خطوط زندگی ما را دراین جهان وهم جهان پس از مرگ که سرنوشت نهایی و ابدی انسان را رقم می زند ترسیم نموده است. از اینرو رسول خدا (ص) می فرمود :" اگر میخواهید از زندگی سعادتمندان و مرگ شهیدان و نجات در روزی که ( همه بخاطر کوتاهی های خود ) حسرت می خورند و قرار گرفتن در سایه رحمت الهی در گرمای سوزان قیامت وهدایت یافتن در روزی که همه گمگشته و سرگردانند بهره مند شوید قرآن را فرا بگیرید زیرا آن کلام خدای رحمان و دژ و سپری برای مصون ماندن از شیطان و عامل رحجان و برتری ، در میزان الهی است ." البحار 19/92/