فرصتی دوباره

در حقیقت از شب قدر، انسان مؤمن روزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دار، سال نویی را آغاز میکند. در شب قدر تقدیر او در دوران سال برای او از سوی کاتبان الهی نوشته می شود. انسان وارد یک سال نو، مرحله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی نو و در واقع یک حیات نو و ولادت نو می شود.

بازهم شبی دیگر و فرصتی دیگر از راه رسید . شبهای قدر و جنب و جوش مردم در نیمه های شب. شب اوج گرفتن زمزمه های عشق و دلدادگی / شب پر شدن مساجد و جایگاههایی که نام خدا در آن به زیبایی و عظمت برده می شود . شب امید و نشاط بندگان غافل / و بازهم ندای جمعی مناجات کنندگانی که خدای را به قرآنش سوگند می دهند:

اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِکِتابِکَ الْمُنْزَلِ وَ ما فیهِ وَ فیهِ اسْمُکَ الاَْعْظَمُ الاَْکْبَرُ، وَ اَسْماؤُکَ الْحُسْنى وَ ما یُخافُ وَ یُرْجى َنْ تَجْعَلَنى مِنْ عُتَقائِکَ مِنَ النّارِ

خدایا از تو درخواست مى‏ کنم به حق کتاب نازل شده‏ ات و آنچه در آن است، و در آن است نام اعظم بزرگترت ،و نام هاى نیکوترت‏ و آنچه بیم ‏انگیز است و امیدبخش، اینکه مرا از آزادشدگان از آتش دوزخ قرار دهى.

****************

اگر چه زمان ها و مکان ها به خودی خود بر هم برتری ندارند، اما یک اتفاق کافی است تا چهره آنها دگرگون شده و از یک قطعه زمین یا زمان یک تاریخ ساخته شود؛ تاریخی که تا ابد برای بشریت الهام بخش و سرنوشت ساز باشد. بر همین اساس است که سرزمین مکه دارای شرافت فوق العاده ای است، مدینه شهر پیامبر صلی الله علیه و آله مورد توجه دل هاست و دیگر مَشاهد مشرّفه در پیشگاه خدا و مسلمانان از حرمتی ویژه برخوردارند. زمان نیز حکم زمین را دارد؛ گاهی قطعه ای از آن گره ای بزرگ از کار انسان ها را باز می کند و از همین جهت است که خداوند به موسی می فرماید: «وَ ذَکِّرْهُمْ بِاَیّامِ اللّهْ : روزهای خدایی را به مردم یاد آوری کن.» شب قدر از جمله زمان هایی است که از عظمت فراوانی برخوردار هستند. مقام و شأن این زمان را تنها خدا می داند و بس، و از این روست که پیامبر صلی الله علیه و آله را مخاطب قرار داده و می فرماید: «وَ ما اَدریکَ ما لَیلَةُ القَدر تو چه دانی شب قدر چیست؟» و به راستی که شب قدر جایگاه رفیع و عظیمی دارد و با هیچ مقیاسی قابل سنجش نیست.

خداوند در قرآن مجید از شب قدر به بزرگی یاد کرده و سوره‌ای نیز به نام سوره «قدر» نازل فرموده است. قرآن شب قدر را برتر از هزار ماه معرفی می کند تا عظمت این شب برای همگان روشن شود.این کتاب آسمانی از یک سو ، نزول قرآن را در یک شب مبارک بیان می کند و از سوی دیگر می فرماید که ماه رمضان ، ماه نزول قرآن است . در آیه اول سوره قدر نیز می خوانیم: «ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم». در این آیه هم اهمیت قرآن و توجه به آن مطرح می شود و اینکه قرآن کتاب زندگی و آیین سعادت و نیکبختی است و باید در متن زندگی مردم قرار گیرد و نیز، مشخص می کند که شب قدر ، در ماه مبارک رمضان قرار دارد ، اما مشخص نمی شود که کدام یک از شبهای ماه رمضان شب قدر است .سخنان و اعمال پیامبر و اهل بیت ایشان نشان می دهد که شب قدر در دهه آخر ماه رمضان قرار دارد و احتمال یکی از سه شب نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم ماه رمضان قوت می گیرد. عایشه روایت می‌کند: تلا‌ش و کوششی را که می‌دیدم، رسول خدا صلی‌ا... علیه و آله و سلم، در دهه آخر ماه مبارک رمضان انجام می‌داد، در اوقات دیگر انجام نمی‌داد.

منظور از قدر، تقدیر و اندازه‌گیری است؛ یعنی ، شب قدر شب اندازه‌گیری است. خدای تعالی در آن شب حوادث یک سال ، یعنی از آن شب تا شب قدر سال آینده را تقدیر می‌کند، زندگی، مرگ، رزق، سعادت، شقاوت و چیزهایی از این قبیل را مقدر می‌سازد. از این رو در شبهای قدر هرکس می کوشد راهی برای قرب به خداوند مهربان و کریم بیابد و کاری پسندیده و نیک انجام دهد تا  سرنوشت یک سال او بر مبنای تقوا و فضیلت و علم و بصیرت رقم بخورد. پیامبر اکرم (ص) فرمود: « هر کس از شب قدر محروم گردد، از تمام خیرات بى‏ نصیب شده است.» در این شبهای نورانی ، درهای جهنم بسته است و شیطان شیون می کند و بر دست و پایش غل و زنجیر زده اند. برای ره پویان راه حق شب قدر فرصتی طلایی است تا با دعا و نیایش دل را صفای بیشتری بخشند.

دعا، پرزدن در هوای ملکوت را سرعت می­بخشد و به انسان، دو بالِ معرفت و رجا می­بخشد.دراین میان ادعیه  شب قدر، از طولانی­ترین و پرمحتواترین دعاهاست. دعاهایی مثل جوشن کبیر و ابوحمزه ثمالی که اگر با حال و توجه خوانده شوند، مایه تحول و دگرگونی خواهند بود. ادعیه ­ای که انسان را با معارف الهی آشنا می ­کنند. انسان با خواندن دعا، از یک سو ، لطف، گذشت، کرم، رحمت و بخشش بی­پایان خدای مهربان را به یاد می آورد و او را دستگیر و یاور خویش می­ بیند و نور امید در دلش می­ درخشد و از دیگر سوی، با یادآوردن سختی­های مرگ،  گرفتاری­های عالم برزخ، حساب و کتاب فردای قیامت ، با تمام وجود، متوجه لغزش­های خود می شود ، ودر آن حال ، شور و جذبه توبه و انابه در او اوج می گیرد.

شب قدر فرصتی طلایی برای شروع دوباره و بازگشت به سوی خداوند است . آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در این خصوص می فرماید: « ماه رمضان با روزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اش، با ذکر و دعا و ثنای الهی در آن، با تلاوت قرآن، با حسنات فراوان دیگر که انسان مؤمن از آن برخوردار میشود، دل را نورانی میکند، زنگارها را از دل و جان انسان میزداید. در حقیقت از شب قدر، انسان مؤمن روزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دار، سال نویی را آغاز میکند. در شب قدر تقدیر او در دوران سال برای او از سوی کاتبان الهی نوشته می شود. انسان وارد یک سال نو، مرحله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی نو و در واقع یک حیات نو و ولادت نو میشود.»

هنگام شب ، درهای رحمت خداوند تا سحرگاهان به روی بندگان باز است و منادی ندا می دهد که از این سفره گسترده و از فضل خداوند بهره مند شوید . تهجد و شب زنده داری ، سازنده و مفید و وسیله ای مناسب برای کسب معرفت است . در قرآن کریم با عبارات گوناگون از شب زنده داران و سحر خیزان تجلیل شده است . در آیه 79 سوره اسرا خداوند به پیامبرش یادآور می شود که : و پاسی از شب را از خواب برخیز و قرآن ( و نماز ) بخوان ، این یک وظیفه اضافی برای تو است ، امید است پروردگارت تو را به مقامی درخور ستایش برانگیزد .بدیهی است درمیان شبهای سال ، شب قدر ، شبی بسیار ممتاز و استثنایی است . لذا باید از لحظه لحظه آن برای تفکر ، خواندن قرآن ، نیایش و کسب کمالات معنوی ، بهره فراوان برد .

قرآن کریم در بیان ویژگى شب قدر می ‏فرماید: «سلام هى حتى مطلع الفجر.»( قدر / 5 /

کلمه سلام ‏اشاره به آن دارد که عنایت الهى بر این تعلق گرفته است‏ که در این شب رحمتش شامل همه آن بندگان بشود که به سوى او روى می ‏آورند و به گفته برخی از مفسران  در شب قدر ملائکه از هر مؤمن که مشغول به عبادت است ، بگذرند، سلام می ‏دهند.

برای شب قدر اعمال متفاوتی ذکر شده است. عمده این اعمال در این حدیث قدسی بیان شده است که روزی موسی علیه السلام در حال مناجات به خداوند عرض کرد: خدای من! نزدیک شدن به تو را خواهانم. فرمود: نزدیکی من از آن کسی است که شب قدر بیدار شود. عرض کرد: خدای من! رحمت تو را می خواهم. فرمود: رحمت من از آن کسی است که در شب قدر به فقیران رحم کند. عرض کرد: خدای من! جواز عبور از صراط را خواهانم. فرمود: آن برای کسی است که در شب قدر صدقه ای بدهد. عرض کرد: خدای من! درختان بهشتی را می خواهم. فرمود: این درختان از آن کسی است که در شب قدر «سبحان اللّه » بگوید. عرض کرد: خدای من! رضایت تو را می خواهم. فرمود: رضایت من از آن کسی است که در شب قدر دو رکعت نماز بخواند».

اینک، شب قدر در چند قدمى ماست؛ شبى برتر ازهزارماه؛ شبى که قرآن بر سفره جان ما گذاشته مى شود؛ شبى که آسمانیان مهمان زمین هستند؛و هر که این شب را ادراک  کند، از همه شب ها و تاریکى هاى درون خویش مى رهد. این شب ها را قدر بدانیم و لحظه هاى شریف این شب ها را دریابیم.  پیامبر (ص) فرمود:

«هر کس شب قدر را بیدار بماند گناهانش آمرزیده می‌شود حتی اگر تعداد آنها به تعداد ستارگان آسمان و به سنگینی کوه‌ها باشد…»