پیام حج رهبری، آموزنده و آگاهی بخش

قسمتی از پیام حج آیت الله خامنه ای: «حج می تواند بنده‌ی مؤمن و اهل خشوع و تدبّر را به مقامات معنوی نائل سازد و از او انسانی والا و نورانی بسازد؛ همچنان‌ که می تواند از او عنصری بابصیرت و شجاع و اهل اقدام و مجاهدت پدید آورد. »

    در عقرب ماه سال ۱۳۵۸ ش (نوامبر ۱۹۷۹) ، یعنی ۹ ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران ، برای اولین بار حضرت امام خمینی (ره) پیامی را برای حجاج بیت الله الحرام صادر کردند. در این پیام ایشان فلسفۀ حج و نقش آن را در بیداری اسلامی در جهان اسلام تشریح کردند. از آن به بعد تاکنون ، همه ساله ایشان و سپس آیت الله خامنه ای رهبر کنونی انقلاب اسلامی ایران ، در موسم حج ، پیامهای آموزنده و آگاهی بخش خود را خطاب به حجاج و در واقع همه مسلمانان ، منتشر کرده اند. امسال نیز پیام حج مقام معظم رهبری در جریان مراسم برائت از مشرکین در صحرای عرفات ، برای حجاج خوانده شد که حاوی نکات مهم و راهگشایی بود.

   پیام حج امسال آیت الله خامنه ای نیز به دو جنبۀ معنوی و سیاسی حج اشاره دارد و وضعیت کنونی جهان اسلام را تشریح می کند. ایشان در ابتدای این پیام مهم ، حج و تأثیرات آن را چنین توصیف می کنند: « خدای بزرگ را سپاس می گویم که امسال نیز سعادت حج‌ گزاری را به خیل انبوه مؤمنان از سراسر جهان عطا فرمود تا از این را سرچشمۀ گوارا و فیاض برخوردار شوند و در روزها و شبهایی که ساعات مغتنم و مبارکش، همچون اکسیری معجزه گر می تواند دلها را منقلب و جانها را پاکیزه و مزین سازد ، در مجاورت خانه‌ی با عظمت خداوند و مواقیتِ عبادت و خشوع و ذکر و تقرّب باشند.» رهبر انقلاب اسلامی در سخنرانی ها و پیام های مختلف، همواره تأکید دارند که حج فرصتی استثنایی برای حجاج است که می توانند با استفاده از مناسکی که خداوند در آن قرار داده، خود را از نظر روحی و معنوی تعالی بخشند. مناسک و اعمالی چون طواف کعبه، سعی صفا و مروه، وقوف در عرفات ، مشعر و منا و رمی جمرات ، همگی حاوی نکات ظریفی و عمیقی برای نزدیکی به خداوند کریم است.

    مقام معظم رهبری ، در ادامۀ پیام خود ، حج را عبادتی پُر راز و رمز و کعبه را جایگاهی سرشار از برکات الهی و مظهر نشانه ها و شواهد آشکار حضرت حق تعالی برمی شمرند. امروزه در جهان اسلام ، متأسفانه عده ای سعی دارند حج را عبادتی صرفاً فردی با تأثیرات معنویِ شخصی نشان دهند . حال آنکه روح حج و مناسک آن نشان می دهد این مراسم باشکوه ، هر دو جنبه فردی و اجتماعی را در بر دارد. رهبر معظم انقلاب اسلامی در مورد تأثیر حج در این دو زمینه می فرمایند : «حج می تواند بنده‌ی مؤمن و اهل خشوع و تدبّر را به مقامات معنوی نائل سازد و از او انسانی والا و نورانی بسازد؛ همچنان‌ که می تواند از او عنصری بابصیرت و شجاع و اهل اقدام و مجاهدت پدید آورد. هر دو سوی معنوی و سیاسی و فردی و اجتماعی در این فریضه‌ی بی‌نظیر، بسی برجسته و نمایان است و جامعه‌ی مسلمان، امروز به هر دو جنبه بسی نیازمند. » در واقع به فراموشی سپردن بُعد اجتماعی و سیاسی حج ، خسارتی عظیم به جامعه اسلامی وارد می کند و آن را از اثرات شگرفی که حج در این زمینه دارد ، محروم می کند.

    آیت الله خامنه ای در پیام حج خود نیاز جامعه امروزی به هر دو کارکرد معنوی و سیاسی حج را توضیح می دهند. ایشان در مورد تهدیدات معنوی ، به هجوم تبلیغاتی و جنگ روانی غرب اشاره می کنند که با استفاده از ابزارهای پیشرفته ای چون اینترنت ، شبکه های تلویزیونی ، بازی های رایانه ای و غیره در حال اغواگری و تباه سازی ایمان مسلمانان از طریق ترویج ابتذال و بی دینی هستند. همچنین در زمینه توطئه های سیاسی و نظامی علیه مسلمانان ، به سیاستهای نظام سلطه در فتنه انگیزی ، تفرقه افکنی و جنگ افروزی میان مسلمانان اشاره می کنند که کشورهای اسلامی را به جهنم ناامنی و اختلاف تبدیل کرده است. آنگاه رهبر انقلاب اسلامی ایران تصریح می کنند : « حج می تواند داروی شفابخش این هر دو ابتلای عظیم امّت اسلامی باشد؛ هم دلها را از زنگارها پاک و به نور تقوا و معرفت منوّر سازد، و هم چشمها را بر روی واقعیّتهای تلخ دنیای اسلام باز کند و عزمها را برای مقابله با آن راسخ و گامها را استوار و دستها و ذهنها را آماده‌ به‌ کار نماید. » به عبارت دیگر، تزکیۀ حجاج در مراسم حج ، آنها را در برابر هجوم تبلیغاتی اغواگر غرب بیمه می نماید و از طرف دیگر آنها را در برابر توطئه های دشمنان اسلام آگاه و آمادۀ مقابله می کند.

    در آیه ۲۹ سورۀ فتح می خوانیم : « مُحَمَّدٌ رَسولُ اللَّهِ ۚ وَالَّذینَ مَعَهُ أَشِدّاءُ عَلَى الکُفّارِ رُحَماءُ بَینَهُم .... : محمّد (ص) فرستاده خداست؛ و کسانی که با او هستند در برابر کفّار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند » در ادامۀ پیام حج مقام معظم رهبری ، دو دلیل اصلی وضعیت نابسامان امت اسلامی با توجه به این آیه ، چنین برشمرده شده است: «امروز دنیای اسلام دچار ناامنی است؛ ناامنی اخلاقی و معنوی، و ناامنی سیاسی. عامل عمده، غفلت ما و هجوم بی‌رحمانه‌ی دشمنان است. ما در برابر هجوم دشمن نابکار به وظیفه‌ی دینی و عقلی خود عمل نکردیم؛ هَم «اَشِّدآءُ عَلَی الکُفّار» (سرسختی با کفار) را از یاد بردیم، و هم «رُحَمآءُ بَینَهُم» (در میان خود مهربانند) را. نتیجه آن است که دشمن صهیونیست در قلب جغرافیای جهان اسلام در حال فتنه ‌گری است و ما غافل از وظیفه‌ی قطعیِ نجات فلسطین، به جنگ داخلی در سوریه و عراق و یمن و لیبی و بحرین، و مواجهه با تروریسم در افغانستان و پاکستان و غیره سرگرمیم. » واقعیت جهان اسلام نیز همین موضوع را نشان می دهد. برخی از سران کشورهای اسلامی راه دوستی و اتحاد با دشمنان اسلام چون دولت آمریکا را در پیش گرفته اند و به جای برادری با دیگر ملتهای مسلمان ، به دشمنی با آنها پرداخته اند. حوادث تلخ سوریه، عراق، یمن، لیبی و افغانستان با دخالت همین دولتهای به ظاهر اسلامی، رقم می خورد.

    با این حال آیت الله خامنه ای به بیداری و آگاهی و اتحاد در میان کشورهای اسلامی امیدوار است و آن را چارۀ مشکلات کنونی جهان اسلام می داند. ایشان این کار را بر عهدۀ رؤسای کشورهای اسلامی و نخبگان دینی و سیاسی و فرهنگی دنیای اسلام می دانند. رهبر انقلاب اسلامی وظیفۀ این افراد را چنین برمی شمرند: «وظیفه‌ی ایجاد وحدت و برحذر داشتن همگان از ستیزه‌ گری‌های قومی و مذهبی؛ وظیفه‌ی آگاه ‌سازی ملّتها از شیوه‌های دشمنی و خیانت استکبار و صهیونیسم؛ وظیفه‌ی تجهیز همگان برای مقابله با دشمن در میدانهای گوناگون جنگ نرم و سخت؛ وظیفه‌ی متوقّف‌ سازی فوری وقایع فاجعه‌ بار در میان کشورهای اسلامی که امروز نمونه‌های تلخ آن همچون حوادث یمن، در سراسر جهان مایه‌ی اندوه و اعتراض است؛ وظیفه‌ی دفاع قاطع از اقلّیّتهای تحت ستم مسلمان، همچون مظلومان میانمار و غیره؛ و از همه مهم‌تر وظیفه‌ی دفاع از فلسطین و همکاری و همراهی بی‌چندوچون با ملّتی که نزدیک به هفتاد سال است برای کشور غصب‌ شده‌ی خود مبارزه می کند.» مقام معظم رهبری تقریباً تمام مشکلات مهم جهان اسلام را در این قسمت از پیام حج خود بیان نموده و بخصوص بر دفاع از ملت فلسطین به عنوان شعار همیشگی جمهوری اسلامی ایران تاکید کرده اند. چرا که از تبعات تأسف بار حوادث خونبار غرب آسیا ، به فراموشی سپردن مسئله فلسطین توسط برخی دولتهای عربی است. آنها حتی با رژیم صهیونیستی که فلسطین را اشغال کرده و مردم آن را شهید، زندانی و آواره کرده است، طرح دوستی ریخته اند.

   آیت الله خامنه ای در پیام خود به حجاج ، تأکید می کند که ملتهای مسلمان باید اجرای این وظایف را از دولتهای خود مطالبه کنند و نخبگان با عزم راسخ و نیت خالص در راه تحقق آن ها بکوشند. ایشان آنگاه در مورد اجر و پاداش اجرای این وظایف مهم می فرمایند: «این کارها مصداق قطعی نصرت دین خدا است که بی ‌شک بر طبق وعده‌ی الهی، نصرت خدا را به همراه خواهد داشت.» اشاره رهبر معظم انقلاب به آیۀ ۷ سوره محمد (ص) است که می فرماید : « ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اگر (آیین) خدا را یاری کنید، شما را یاری می‌کند و گامهایتان را استوار می‌ دارد. » بی شک تلاش برای اتحاد امت اسلامی و نجات آنان از شر دشمنان اسلام ، کاری خداپسندانه و در جهت یاری دین خداست که کمک و امداد خداوند را در پی خواهد داشت.
    البته آیت الله خامنه ای شهدای فاجعۀ منا در حج سال ۱۴۳۶ قمری ( 2015 ) را که طی آن هزاران حاجی ، مظلومانه جان باختند ، فراموش نمی کنند و در انتهای پیام خود به حجاج می فرمایند : « یاد شهیدان منا و مسجدالحرام را گرامی می دارم و علوّ درجات آنان را از خداوند رحیم و کریم طلب می نمایم. »