آیین های محرم و عاشورا در ملل مختلف(19)
عقرب 01, 1396 17:55 Asia/Kabul
در این برنامه با مراسم عزاداری محرم و عاشورا در لبنان آشنا می شویم.
با سلام به یکایک شما دوستان و علاقمندان مجموعه برنامه «آیین های محرم و عاشورا در میان ملل مختلف» برنامه امروز را به آشنایی با آیین های عزاداری ماه محرم در «لبنان» اختصاص داده ایم. از شما دعوت می کنیم در این برنامه با ما همراه باشید.
جمهوری لبنان کشوری کوچک در غرب آسیاست و از غرب با دریای مدیترانه حدود ۲۲۵ کیلومتر مرز ساحلی دارد و از شمال و شرق با سوریه و از جنوب با اسرائیل هم‌مرز است.
موقعیت جغرافیایی لبنان در نقطه طلاقی مدیترانه و جهان عرب منجر به شکل‌گیری تاریخی غنی و تنوع دینی، نژادی و فرهنگی شده است. حدود ۶۰ درصد از جمعیت لبنان مسلمان (سنی، شیعه، دروزی و علوی) و حدود ۴۰ درصد مسیحی هستند (غالباً مارونی، ارتدوکس یونانی، کاتولیک یونانی، کلیسای آشوری و ارضی) می‌باشند. و درصد کمی هم سایر مذاهب را تشکیل می دهند. شیعیان (به تنهایی) بزرگ‌ترین اقلیت دینی در لبنان می‌باشند.
هرچند در گذشته های دور در زمان حکومت سلاطین عثمانی، شیعیان لبنان اجازه برگزاری مراسم ماه محرم را نداشتند و باید مجالس در خفا و پنهانی و بی سر و صدا برگزار می شد، اما امروزه با تلاش های علمای شیعه و شیعیان ظلم ستیز لبنان، مجالس حسینی علناً و بی هیچ دغدغه ای برگزار می شود. در سال 1973 میلادی، روز عاشورا برای اولین بار در تاریخ لبنان تعطیل رسمی اعلام شد و در این روز بازارها و موسسات ملی تعطیل شدند.
با آغاز ماه محرم الحرام، ماه عزاداری برای سید و سالار شهیدان، امام حسین(ع) و اصحاب و یارانش، شهرهای لبنان تدارک ویژه ای را برای ورود به این ماه در نظرمی گیرند. شیعیان لبنان با برپایی پرچم ها و پلاکاردهای مشکی به نشانه عزاداری برای امام حسین تدارکات برگزاری مراسم در مناطق مختلف را آماده می کنند. مسیرهای اصلی تردد شهروندان در شهرهای بزرگ بویژه بعلبک و بیروت و دیگر مناطق لبنانی مملو از پرچم های عزاداری سید و سالار شهیدان می شود. پرچم های سیاه بر سر در منازل و مغازه ها نیز آویخته می شود. بیشتر شیعیان لباس مشکی برتن می کنند و در مراسم و مجالس عزا که در مساجد و حسینیه ها برگزار می شود، شرکت می کنند. مراسم بزرگداشت شهادت امام حسین (ع)و یاران وفادارش در روز عاشورا، دهم ماه محرم به اوج خود می‌رسد. اجتماعات بزرگی در مناطق ضاحیه و شهرهای جنوبی لبنان به مناسبت عاشورا و تاسوعای حسینی برپا می شود که با استقبال پرشور شیعیان همراه است. دسته های سینه زنی و زنجیر زنی از نقاط مختلف شهرهای جنوب لبنان به عزاداری می پردازند و زنان و مردان شبهای محرم با جمع شدن در مساجد به قرائت زیارت عاشورا و عزاداری می پردازند.
دیگر مذاهب و ادیان در لبنان نیزاحترام خاصی برای قیام عاشورا قائل هستند. پیش از عزاداری، در هیات ها و مجالس حسینی موعظه و سخنرانی و موضوع گیری های سیاسی انجام می شود و شخصیت های سنی مذهب و متفکرین و شخصیت های دینی مسیحی بطور گسترده در آنها شرکت می کنند و به گرمی از آنان استقبال می شود. شیعیان لبنان معتقدند که برپایی هر چه باشکوه تر این مجالس، یکی از راه های مقابله با اندیشه های تکفیری است و ایمان راسخ دارند که نبرد با تکفیری ها، امتداد معرکه کربلا است و در این معرکه، یک بار دیگر خون بر شمشیر پیروز خواهد شد.
مسیره یا همان دسته عزاداری، در روز عاشورا در ضاحیه توسط حزب الله برگزار می شود. مردم و در میان آنان گروه های منظم پیشاهنگی امام مهدی عجل الله تعالی فرجه و جوانان کفن پوش از مساجد مختلف در لباس های یک شکل و در دسته های منظم مسیر اتوبان سید هادی نصر الله را پیاده طی می کنند و به سمت ملعب الرایه محل تجمع ظهر عاشورا، حرکت می کنند.نظم و انضباط حاکم بر صفوف عزاداران حسینی در روز عاشورا بسیار چشمگیر است.
شهر بعلبک که بنا به گفته برخی روایات مسیر عبور کاروان امام حسین به سوی شام بوده، یکی از مناطقی است که باشکوه ترین مراسم‌ها در آن برپا می شود. نبطیه نیز به عنوان شهر بزرگ شیعه نشین جنوب از دیرباز به جهت حضور برخی ایرانیان و عزاداری آنها، مرکزی برای عزاداری و روضه خوانی شیعیان بوده است. مناسب است بدانید تعزیه روز عاشورا در نبطیه بسیار پرشور و پرجمعیت است و بعد از آن دسته ها به راه می افتند. متاسفانه در لبنان نیز مانند برخی دیگر از کشورهای منطقه، گروه های تروریستی تکفیری مانند داعش و جبهه النصره که مورد حمایت رژیم های صهیونیستی و سعودی هستند به ویژه در ایام ماه های محرم ، صفر و رمضان همه تلاش خود را برای ارتکاب جنایات تروریستی با استفاده از خودروهای بمب گذاری شده و انتحاری به منظور ایجاد فتنه مذهبی و طایفه ای بکار می گیرند، اما با هوشیاری نیروهای امنیتی، ارتش و مقاومت لبنان تاکنون موفق نشده و شکست خورده اند.به منظور جلوگیری از اقدامات کور و وحشیانه تروریست ها علیه شیعیان در مراسم دهه اول عاشورای حسینی نیروهای امنیتی اقدامات خاصی را بویژه در مناطقی که مراسم عاشورای حسینی در آن برگزار می شود، در دستور کار خود قرار می دهند. اقدامات امنیتی بر عهده ارتش لبنان و دیگر نیروهای امنیتی است که با همکاری پلیس شهرداری ها انجام می شود.
شیعیان لبنان نیز همانند شیعیان سایر کشورها در دهه محرم چه در هیئت ها و حسینیه ها و چه در مقابل منزل و محل کار خود، نذری می دهند. توزیع آب معدنی، آب میوه و کعک العباس (نوعی شیرینی محلی مخصوص محرم) از رایج ترین نذورات ماه محرم در لبنان است . معمولا پس از برگزاری مراسم روضه و سخنرانی انواع غذا بین عزاداران توزیع می شود. کبسه (نوعی گوشت و برنج) ،معجنات (خوردنی های خمیری مثل سمبوسه و پیتزای خیلی کوچک و رول های گوشت یا پنیر)، قیمه عراقی (قیمه چرخ شده)و حلیم از رایج ترین غذاهای نذری لبنانی است .
***********************************
