آیین های محرم و عاشورا در ملل مختلف(35)

در برنامه امروز با آیین های محرم در کشور آلبانی آشنا می شویم.

با سلام به یکایک شما دوستان و علاقمندان مجموعه برنامه «آیین های محرم و عاشورا در میان ملل مختلف» با برنامه ای دیگر از این مجموعه با شما همراهان هستیم. در برنامه گذشته ضمن آشنایی با سنت های عزاداری ماه محرم در منطقه شبه جزیره بالکان به معرفی این آیین ها در بوسنی و هرزگوین پرداختیم. در برنامه امروز با آیین های محرم در کشور آلبانی آشنا می شویم.

کشور آلبانی در جنوب غربی شبه جزیره بالکان با جمعیتی حدود 3 و نیم میلیون نفر، یکی دیگر از مناطق جهان است که در ماه محرم و صفر حال و هوای ویژه‌ای دارد.

۷۰ درصد جمعیت کشور آلبانی را مسلمانان تشکیل می‌دهند و ۲۰ درصد ارتدوکس و ۱۰ درصد کاتولیک می‌باشند. کاتولیک‌ها در شمال و ارتدوکس‌ها بیشتر در جنوب کشور پراکنده شده‌اند. جمعیت مسلمان کشور شامل دو گروه تسنن و علوی‌ها بوده و از ۷۰ درصد جمعیت مسلمان آلبانی ۵۰ درصد علوی بکتاشی و بقیه اهل تسنن هستند.

در میان مسلمانان آلبانی طریقت هایی وجود دارند که دارای تمایلات واقعی به اهل بیت می باشند که در ایران اصطلاحاً از ایشان به علویون نیز نام برده می شود. بکتاشیه، قادریه، رفاعیه و خلوتیه از این گروه ها هستند و در میان ایشان، بکتاشیان که بزرگترین فرقه محسوب می شوند، احترام ویژه ای برای ائمه و خصوصاً امام حسین (ع ) قائل هستند. ایشان هرساله دهه محرم را گرامی می دارند و در روز عاشورا رهبر دینی ایشان در تکیه خود میزبان پیروانی است که برای عرض تسلیت می آیند. در مرکز جهانی بکتاشیه در« تیرانا »این دیدارها بیشتر رسمی است و شخصیتهای دولتی، سیاسی، فرهنگی و نمایندگان دیپلماتیک خارجی در تکیه اصلی بکتاشیه در تیرانا حاضر می گردند و با رهبر جهانی بکتاشیه دیدار می کنند و مردم عادی نیز که بیرون تکیه منتظرند هر از چندگاهی به صف وارد اتاق ایشان می شوند و نسبت به او ابراز ارادت و احترام می کنند.

شیعیان اثنی عشریه بکتاشیه در آلبانی، در روز عاشورا در دسته‌های سینه‌زنی به عزاداری برای امام حسین علیه‌السلام و فرزندان و یاران ایشان می‌پردازند و این مراسم چنان شکوهی دارد که از تلویزیون رسمی کشور آلبانی پخش می‌شود و برخی مقامات رسمی کشور نیز در آن  شرکت می‌کنند.

بکتاشی‌ها و دیگر شیعیان آلبانی، در دهه اول محرم آب نمی‌نوشند، گوشت و تخم‌مرغ و شیر و پنیر نمی‌خورند و در روز عاشورا با غذایی شیرین حاوی گندم، نشاسته و دارچین به نام «عاشوره» از عزاداران پذیرایی می‌کنند. دهه اول محرم در آلبانی «دهه ماتم» نام گرفته است.

اهل تسننی که در آلبانی زندگی می‌کنند شباهت زیادی به شیعیان دارند، عشق به اهل بیت (ع) یک عقیده مشترک میان شیعیان و اهل سنت است. حتی مسیحیان این کشور نیز از این عشق بی بهره نیستند.

در عاشورا مسلمانان از شیعه و سنی باهم به برگزاری مراسم عاشورا می‌پردازند، ده روز را با هم در این ایام روزه می‌گیرند و لباس سیاه بر تن می‌کنند. در عزاداری‌های خود مشت بر سینه می‌کوبند و «یا حسن، وای حسین» می‌گویند و قاتلان امام حسین علیه‌السلام و خاندان او را پلیدترین و بی‌رحم‌ترین موجود عالم می‌دانند.

در میان شعرایی که در منطقه بالکان در خصوص محرم و واقعه کربلا اشعاری دارند نقش شاعران آلبانیایی زبان بی‌بدیل است. یکی‌ از این شعرا که‌ علاقه‌ زیادی‌ نیز به‌ امام‌ حسین‌ داشت‌ بابا کمال‌الدین‌ شمیمی است. وی‌ که در اواخر قرن‌ هجدهم‌ میلادی‌ می‌زیست در یکی‌ از روزهای حیاتش در حال خواندن‌ مصائب امام حسین با گلوله شهید شده و خونش‌ دو نقطه‌ از صفحة‌ کتاب‌ی که در دست داشته را رنگین‌ می‌کند و این‌ کتاب‌ تا همین‌ اواخر، درتکیه‌ بابا عاصم‌ در شهر جیروکاسترای آلبانی نگه‌ داری‌ ‌شده‌ است‌. از دیگر شعرای‌ آلبانیایی‌ که‌ به‌ اهل‌ بیت‌ عشق‌ می‌ورزید و در خصوص محرم و عزدارای امام حسین شعر سروده اند می توان به بابا سرسم‌ علی، بابا احمد تورانی‌، بابا ملچ‌ و بابا علی‌ توموری‌ اشاره کرد. اما مشهور ترین شاعر آلبانی که به سرودن اشعاری در خصوص کربلا و عاشورا شهرت دارد، نعیم فراشری است. او که‌ از بزرگان و افتخارات ملی آلبانی محسوب می شود، دیوان شعری به نام کربلا سروده که داستان خلقت و واقعه کربلا در آن به زیبایی ترسیم و عمق فجایع کربلا به تصویر کشیده است.

مناسب است بدانید یکی از سمبل های احترام به عاشورا و امام حسین(ع) در منطقه بالکان در کوه تومور قرار گرفته است. برفراز کوه تومور در شرق آلبانی مرقدی وجود دارد که اهالی اعتقاد دارند منسوب به حضرت عباس است و در بین مسلمانان این سامان از حرمت کم نظیری برخوردار است. کوه تومور به آرامگاه مبارک حضرت عباس علی(ع) یا قدم گاه وی شهرت دارد و در تمام فصول و به ویژه در روزهای 22 لغایت 25 آگوست پذیرای هزاران عاشق و علاقمند به خاندان عصمت و طهارت از اطراف و اکناف آلبانی است که برای برگزاری مراسم‌ زیارت مخصوص، خود را به این محل می‌رسانند. مراسم اصلی هر ساله در 22 آگوست بصورت رسمی با ذکر یاد و بزرگداشت حضرت ابوالفضل عباس (ع) که در آلبانی به نام عباس علی معروف است برگزار می شود.