آیین های محرم و عاشورا در ملل مختلف(37)

در پایان برنامه، با آیین های عزاداری امام حسین (ع) در کشورهای هلند، بلژیک، دانمارک و پرتغال آشنا می شویم.

با فرا رسیدن ماه محرم و شهادت مظلومانه امام حسین (ع)، شیعیان جهان از گوشه و کنار با برپایی مراسم عزاداری، یاد رشادت های امام حسین (ع)و یارانش را گرامی می دارند. در برنامه های گذشته از آیین های عزاداری ماه محرم در شبه جزیره بالکان سخن گفتیم. در این برنامه اشاره ای به آیین های ماه محرم در سایر کشورهای اروپایی داریم .

هلند یکی از کشورهای شمال غربی اروپا است که با حدود شانزده و نیم میلیون جمعیت از شرق با آلمان، از جنوب با بلژیک، از غرب از طریق دریا با بریتانیا هم‌جوار است. پایتخت هلند شهرآمستردام است. بیشتر جمعیت کشور هلند، مسیحی پروتستان هستند. جمعیت مسلمانان هلند نزدیک به یک میلیون نفر است. مسلمانان در هلند، بزرگترین اقلیت مذهبی هستند و برنامه های ویژه اعتقادی خود را به زبان های عربی، ترکی، کردی، اردو، فارسی و انگلیسی در مساجد برگزار می کنند. برخی از این اماکن، از شهرداری اجاره می شود. آئین گرامیداشت دهه نخست محرم در لاهه هلند، توسط کمیته مناسبت‌های دینی مؤسسه فرهنگی کوثر و ستاد بانوان این مؤسسه برگزار می‌شود. «موسسه فرهنگی الکوثر» در شهر «لاهه» هلند، به محلی برای برگزاری مراسم عزاداری‌های سید و سالار شهیدان، حضرت اباعبدالله الحسین‌(علیه‌السلام) تبدیل شده است. صدها تن از شیعیان شهر لاهه با حضور در این مرکز اسلامی، مراسم عزاداری ماه محرم‌الحرام را با شکوه بسیار برگزار می کنند.

بلژیک، دیگر کشوری اروپایی، میان هلند، آلمان، لوکزامبورک، فرانسه و دریای شمال قرار دارد و دارای جمعیتی بیش از ده و نیم میلیون نفر است. پایتخت آن بروکسل است و براساس قانون 1353 شمسی که به تصویب پادشاه بلژیک رسید، اسلام بعد از مسیحیت، به عنوان دومین مذهب این کشور به رسمیت شناخته شده و شورای اسلامی مسلمانان تشکیل شده است. با همکاری دولت بلژیک، در میدان «سنت کانتز» در بروکسل، مسجد جامع ساخته شده است. این  مسجد، مهمترین مسجدی است که در بلژیک، جایگاه قانونی دارد و به رسمیت شناخته شده است. تعداد مساجد ثبت شده بلژیک، از 240 تا 400 مسجد ذکر شده است.

طبق اساسنامه شورای عالی مسلمانان بروکسل، کلیه مساجد و محافل مذهبی مسلمانان در بلژیک باید در شورای عالی، عضویت داشته باشند و پس از رأی نسبی در این شورا، می توانند از دولت درخواست ثبت و صدور مجوز رسمی کنند. آن دسته از شیعیانی که در بلژیک دارای تشکیلات مذهبی شناخته شده اند ، شیعیان ترکیه ، پاکستان ، عراقی و شیعیان آفریقایی اند که عمدتاً مراکشی، الجزایری و تونسی هستند.

در ماه محرم برخی از شیعیان بلژیک در «مسجد الرضا» و برخی دیگر با اجاره مکان‌های مختلف تحت عنوان «حسینیه»، گردهم می‌آیند و به سینه‌زنی و نوحه‌خوانی می‌پردازند. به طور کلی فرهنگ عاشورا و گرامیداشت آن در میان شیعیان بلژیک، روح تازه‌ای دمیده و خصوصاً در سال‌های اخیر عزاداری آنها به سبک عزاداری و نوحه‌ سرایی اعراب ایرانی‌ تبار است.

دانمارک در شمال اروپا قرار دارد و پایتخت آن کپنهاگ است. جمعیت این کشور ۵٫۵ میلیون نفراست. ۸۰٫۴ درصد مردم دانمارک پیرو کلیسای پروتستان لوتری (لوتران) هستند. البته غیر از کلیسای مردمی پروتستان، جوامع مذهبی بسیاری در دانمارک هست. برآورد شده‌است که حدود۱۵۰ جامعه مذهبی بزرگ و کوچک در دانمارک وجود دارد. کاتولیک ها، مسلمانان و یهودیان اکثریت جمعیت دانمارک را تشکیل می‌دهند. در کشور پادشاهی دانمارک، حدود 40 هزار شیعه زندگی می‌کنند که پس از سال 1974 از کشورهای ایران، عراق، لبنان، پاکستان و افغانستان به دانمارک مهاجرت کرده‌اند.

دانمارک برخلاف کشورهای دیگر، تشویق‌کننده مؤسسان مراکز فرهنگی است و 70 درصد هزینه احداث مدرسه، کتابخانه، مراکز آموزشی، مسجد و حسینیه را می‌پردازد که از جمله مراکز مذهبی این کشور، دارالحسین، مؤسسه دارالحسین، حسینیه ایرانیان، حسینیه شهید صدر، مرکز فرهنگی لبنانی‌ها، حسینیه مرکز جعفری، حسینیه مصلی‌ الایمان، حسینیه شیرازی و حسینیه افاغنه است. مسلمانان در این اماکن مذهبی به اقامه عزاداری و تجمع مذهبی می‌پردازند.

شیعیان مقیم دانمارک که غالباً از مهاجران ایران، عراق، لبنان، پاکستان و افغانستان هستند در حسینیه‌های خود، مراسم سوگواری‌های محرم را برگزار می‌ کنند. دارالحسین که توسط شهید حکیم اداره می‌شد، ازجمله این حسینیه ها است که در سال ۱۹۹۰ میلادی توسط وی با کمک عراقی‌های مقیم کپنهاک بنیان نهاده شد. مؤسسه دارالحسین که توسط عده‌ای از شیعیان عراقی تأسیس شده است و کلاس‌هایی برای علاقمندان برگزار می‌کند. حسینیه ایرانیان نیز از دیگر مراکز است که در آن برنامه‌های دعای کمیل، سینه‌زنی و نوحه‌خوانی انجام می‌ شود. تعداد حاضران در روز تاسوعا و عاشورا در این مکان بیش از ظرفیت مرکز است اما وجود چنان مراکزی، با وجود کمی ظرفیت، برای ایرانیان مقیم دانمارک امیدوار کننده است. 

(عاشورا در کپنهاگ دانمارک ۲۰۱۵)

پُرتغال، کشوری در جنوب غربی اروپا با جمعیتی حدود ده و نیم میلیون نفر است. پایتخت آن لیسبون است. با گسترش اسلام در جنوب اروپا، بخصوص اسپانیا، حضور مسلمانان در پرتغال قدمتی بیش از ده قرن دارد. طی این مدت، مردم پرتغال بی آنکه هیچ اجبار و فشاری وجود داشته باشد، با آزادی به اسلام گرویدند. در این دوره مساجد زیادی در سرا سر پرتغال بنا شد که البته بیشتر آنها بعد از رواج مسیحیت در پرتغال، به کلیسا تبدیل شد. مسلمانان در پرتغال، در انجام فرایض دینی خود آزادند و شیعیان همه ساله مراسم تاسوعا و عاشورا و شام غریبان را در محل محفل شیعیان امام زمان(عج) در شهر «آلمادا» در «لیسبون» برگزار می‌کنند. در این مراسم پس از مداحی، سینه‌زنی، نوحه‌خوانی و سخنرانی ، نماز جماعت برگزار می‌شود . تعداد  مسلمانان پرتغال در حدود پانزده هزار نفر ذکر شده است که عمدتاً مسلمان مهاجر از هند ، موزامبیک، گینه بیسائو، آنگولا و پاکستان هستند.

عزیزان همراه ، برنامه امروز را با تاکید بر ویژگی مهم استبداد ستیزی امام حسین (ع) به پایان می رسانیم . امام حسین حاضر به تعظیم و سر فرود آوردن و هم‌پیمانی با استبداد نشد. او نماینده حقیقت، عدالت، مهربانی، عشق، فروتنی و تمام خوبی‌ها بود. این پیامی است که شیعیان دنیا، آن را  زنده نگه می‌دارند و الهام‌بخش میلیون‌ها تن در سراسر جهان است.

---------------------------------------------------------------------------