Pars Today

در این برنامه به جایگاه ییت المقدس نزد مسلمانان و تصرف این شهر توسط مسلمانان و بناهای ساخته شده به دست مسلمانان اشاره شده است.

اقدام دونالد ترامپ با به رسمیت شناختن بیت المقدس به عنوان پایتخت کشور جعلی اسرائیل، بار دیگر این شهر مقدس برای ادیان الهی به ویژه برای مسلمانان را در صدر اخبار جهان قرار داد. در برنامه قبل درباره جایگاه این مسجد نزد مسلمانان و معراج حضرت محمد(ص)، پیامبر خدا از مسجد الاقصی به عوالم بالا سخن گفتیم. در این زمینه در آیه اول سوره اسراء به این نکته اشاره شده است:  «سُبْحانَ الَّذی اَسْری بِعَبْدِه لَیْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ اِلَی الْمَسْجِدِالاَقْصَی الَّذی بارَکْنا حَوْلَه لِنُریَه مِنْ ایاتِنا اِنَّه هوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ». «پاک و منزّه است آن (خدایی) که بنده اش را از مسجدالحرام تا مسجدالاقصی ، که اطرافش را برکت داده ایم ، شبانه برد تا از نشانه های خود به او نشان دهد. همانا او شنوا و بینا است.»

علامه طباطبائی، رحمه االله، مفسر بزرگ قرآن و صاحب تفسیر المیزان در تفسیر این آیه می فرماید: جمله «بارکنا حوله» حاکی از این است که: مسجد الاقصی علاوه بر اینکه خود سرزمین مقدسی است، اطراف آن نیز سرزمینی مبارک است و این ممکن است به برکات ظاهری آن اشاره کند ، زیرا بیت المقدس ناحیه ای سرسبزو خرم با درختان پربار و آبهای جاری و آبادانی ها و زیبایی ها است / و نیز امکان دارد اشاره به برکات معنوی آبیت المقدس باشد. زیرا این سرزمین مقدس در طول تاریخ، کانون پیامبران بزرگ الهی و خاستگاه نور توحید و خداپرستی بوده است. نکته دیگری که در این سفر معنوی و الهی وجود دارد، سیر پیامبر صلی االله علیه و آله از مکه، مرکز اسلام به سوی بیت المقدس، مرکز ادیان توحیدی است. سید قطب می گوید: «اسراء»، تمام ادیان توحیدی بزرگ از ابراهیم و اسماعیل تا خاتم النبیین صلی االله علیه و آله را به یکدیگر پیوند داد و اماکن مقدس ادیان توحیدی را در یک جا متمرکز ساخت. چنان که گویی حضرت محمد صلی االله علیه و آله - خاتم النبیین - با این سفر شبانه خود اعلام می دارد که پیام و رسالت او، رسالت پیامبران قبلی و ادامه راه آنان است. 

    امام صادق علیه السلام ، نواده پیامبر و پیشوای ششم شیعیان درباره معراج پیامبر فرموده است: «وقتی رسول خدا صلی االله علیه و آله را هنگام معراج به بیت المقدس می بردند، جبرئیل علیه السلام او را بر براق (مرکب آسمانی) سوار کرد و با هم به بیت المقدس آمدند. جبرئیل محرابهای پیامبران بزرگ را به آن حضرت نشان داد و رسول االله صلی الله علیه و آله در آن محرابها نماز گزارد.» با توجه به اهمیت این شهر مذهبی و جایگاهی که از منظر دین مبین اسلام دارد، مسلمانان همواره با احترام به این ناحیه نگریسته و آن را بعد از مکه و مدینه، سومین شهر مقدس اسلام به شماور آورده اند. در سال 15 هجری (636 م) نیروهای مسلمان، پس از فتح شام به سوی شهر بیت المقدس روی آوردند. آنان مدت چهار ماه این شهر را محاصره کردند و سختی های زیادی متحمل شدند تا شهر را بدون جنگ و کشتار تحویل بگیرند. حاکمان بیت المقدس که از یاری رومیها ناامید شده و مردم شهر که از دست حکمرانان بی کفایت خسته شده بودند، پیشنهاد کردند که شهر را به خلیفه مسلمین تحویل دهند. مسلمانان نیز شرط آنان را پذیرفتند و به خلیفه دوم اطلاع دادند برای تحویل گرفتن بیت المقدس به آنجا بیاید. او نیز با صلاحدید امیر مؤمنان علی علیه السلام و برخی از بزرگان مدینه، به بیت المقدس آمد و ضمن ملاقات با اسقفها و رهبران مذهبی، امان نامه ای نوشت و رسماً بیت المقدس را تحویل گرفت و آن را که در دوران قبل از اسلام به ویرانه تبدیل شده بود، آباد کردند.

     از مهمترین بناهای مذهبی شهر بیت المقدس، مسجد الاقصی است که در زاویه شرقی شهر و رو به خانه خدا در مکه قبله مسلمین است. این مسجد قبل از اسلام به شکل امروزی نبود. تمام حرم شریف را که شامل قبۀ الصخره و جاهای دیگر بود مسجد الاقصی می نامیدند، اما امروزه این نام به مسجدی بزرگ واقع در جنوب صحن حرم شریف اطلاق می شود. بنای جدید مسجدالاقصی در سال 74 ق توسط عبدالملک بن مروان شروع شد و در سال اول حکومت ولید بن عبدالملک به پایان رسید. طول مسجد 80 متر و عرض آن 55 متر است و مساحتی به اندازه 4400 متر مربع را شامل می شود. گوستاولوبون در کتاب اسلام و تمدن عرب می نویسد: «مسجدالاقصی از مهمترین و شگفت انگیزترین بناهایی است که انسان ساخته است، زیبایی آن تصورناپذیر است.» قبۀ الصخره یکی دیگر از آثار اسلامی در قدس شریف است. معراج پیامبر صلی االله علیه و آله از روی همین صخره - که مکانی به طول 17/70 متر و عرض 13/50 و ارتفاع 1/50 متر است  - انجام پذیرفت. این بنا در سالهای 72 و 78 ق توسط عبدالملک بن مروان دوبار تعمیر و تکمیل شد. قبۀ الصخره در فاصله 500 متری مسجدالاقصی قرار دارد. یکی از دانشمندان اروپایی می گوید: من آثارو بناهای بسیاری را در هند و اروپا دیده ام، اما تا آنجا که به یاد دارم، بنایی زیباتراز قبۀ الصخره ندیده ام. افزون بر این دو بنا، ساختمانهای فرهنگی و مذهبی همچون مساجد، مدارس و آثار دینی متعددی از مسلمانان در بیت المقدس وجود دارد که عظمت، پیشرفت و تمدن مسلمانان را در قرنهای گذشته به نمایش می گذارد. وجود 36 مسجد و آرامگاه جمعی از یاران پیامبر صلی االله علیه و آله از جمله قبر عبادة بن صامت انصاری، اولین قاضی مسلمان در بیت المقدس، قبۀ السلسله، بیمارستان فاطمی، بیمارستان صلاحی، قبۀ المعراج، مدرسه نحویه، قلعه بیت المقدس، سقاخانه شعلان، دارالحدیث، محراب داوود، مدرسه سلامیه، دارالقرآن سلامیه، حمام شفا و دهها اثر دیگر تاریخی از مسلمانان در بیت المقدس، شاهد گویای درایت و تدبیر و فرهنگ دوستی مسلمانان در دوران حکومت بر این شهر مقدس است.

   بیت المقدس تا اواخر قرن پنجم هجری در دست مسلمانان بود. بی تدبیری و سوء تدبیر برخی از حاکمان مسلمان و ضعف و انحطاط و تفرقه های داخلی در میان مسلمانان، موجب تقویت موقعیت دشمنان اسلام شد. در سال (490 ق) صلیبی ها با گردآوری ارتش بزرگ از سراسر اروپا، تهاجم  گسترده ای را به بیت المقدس آغاز کردند و با توسل به بی رحمانه ترین روشها، بیت المقدس را به اشغال خود درآوردند. آنان فقط در حرم شریف، صدهزار مسلمان را به قتل رساندند. در طول 91 سالی که بیت المقدس و مسجد الاقصی در اشغال صلیبی های اشغالگر بود، این مسجد رو به ویرانی می رفت تا اینکه صلاح الدین ایوبی در سال (583 ق) پس از فتح عکا به سوی قدس حرکت کرد و پس از 91 سال اشغال قدس توسط صلیبی ها، این شهر را در 17 رجب 583 ق آزاد کرد. او بعد از فتح شهر در مسجد الاقصی خطبه خواند و آنجا را بعد از تعمیر و نظافت، با گلاب شست و شو داد و منبر زیبایی نیز از شام به مسجدالاقصی آورد.

ادامه مطلب را در برنامه بعد پی می گیریم.