تبلیغات رسانه ای داعش، از ظهور تا سقوط ( 2 )

درهم تنیدگی تروریسم با فضای مجازی موجب شکل گیری تروریسم پسامدرن شده است؛ به گونه ای که گروه تروریستی داعش تلاش می کرد با استفاده از امکانات فضای مجازی، در جهت غالب ساختن دیدگاه های منحرفانه خود اقدام کند. در گفتار امروز به روشهای دیگر این تبلیغات می پردازیم .

توسعه‌ امکانات ارتباطی و شبکه‌های اطلاع‌رسانی، گروه‌های تروریستی مانند داعش را قادر ساخت تا با بهره‌گیری از تریبون‌های مختلف رسانه‌ای از جمله توئیتر، فیس‌بوک و یوتیوب پیام‌های خود را منتشر کرده و مخاطبان جهانی بیابد.

توئیتر را می توان یکی از مهم ترین ابزار رسانه ای داعش دانست. این گروه توئیت های خود را ابتدا به زبان انگلیسی و سپس در سطحی اندک  به زبان عربی ارسال می کرد. داعش با یک حساب کاربری مدتی به ارسال اخبار ادامه می داد و سپس ناگهان این حساب مسدود شده ، یک حساب کاربری داعشی  جدید فعال می‌شد. به این معنی که کاربران فعال گروه داعش، اغلب با چند نام کاربری تقریباً مشابه وارد توئیتر می‌شدند و چنانچه یکی از حساب‌های کاربری بسته می شد ، به سرعت  حساب کاربری دیگری را فعال می‌کردند.

داعش برای جذب جوانان اروپایی تلاش داشت تا اوضاع زندگی مردم ساکن در مناطق تحت‌ تسلط خود را دارای کیفیت مطلوب جلوه دهد. در این زمینه می‌توان به ویدئوهای جان کانتلی تحت‌ عنوان "گوش‌هایت را به من قرض بده" که به تلاش برای نشان دادن روند عادی زندگی مردم می‌پردازد، اشاره کرد. داعش ویدئوهای یک دقیقه‌ای منتشر می کرد که مبارزان داعشی را در حال توزیع بستنی و شکلات میان کودکان یا عیادت از زخمی‌ها و سالمندان در بیمارستان نشان می‌داد.
استفاده از فضای مجازی به داعش این امکان را داد تا ضمن شبکه‌سازی، زمینه را برای عرضه‌ خطوط کلی ترسیم شده به هواداران اروپایی و ارتقای تعامل و ارتباطات مجازی از طریق برگزاری جلسات مجازی و اشتراک اطلاعات فارغ از سلسله‌ مراتب رسمی، فراهم سازد.

فیلم هایی که از این گروه منتشر می‌شد، بر خلاف سایر فیلم‌های منتشر‌ه از گروه‌های تروریستی نه تنها دارای کارگردانی بود، بلکه از تکنیک‌های ویژه چه در تصویربرداری ‌نظیر تصویربرداری هوایی‌ و چه در تدوین با نرم افزارهایی چون افتر افکت(After Effects) بهره می‌برد که نشان از سرمایه‌گذاری جدی این گروه تروریستی بر ‌تبلیغات بود. به عنوان نمونه یک فیلم با نام "هر چند کفار نپسندند" درباره تاریخ خونین تروریست‌های داعش، برای زندانیان گرفتار داعش در سوریه پخش می‌شد. علاوه بر آن انتشار پوستر و کلیپ‌های کوتاه درباره نحوه کشتار‌ها و زیرنویس انگلیسی این فیلم‌ها، نشان می‌دهد کوشش داعش برای جذب نیرو از کشورهای دیگر بسیار جدی بود. 
این گروه تروریستی برای جذب زنان از کشورهای اروپایی، حلقه‌ رسانه‌ای به نام "زورا فاندیشن" ( بنیاد زورا ) را در شبکه‌های مختلف اجتماعی ایجاد کرد. در این حلقه با مطرح کردن ایده‌ حمایت از مبارزان داعشی، دختران جوان اروپایی به جذب در این گروه تروریستی ترغیب می شدند. استفاده از تصاویر خانواده‌های داعشی در حال شادی کردن و انتشار خاطرات زنان داعشی در توئیتر و اشتراک‌گذاری آن؛ یکی دیگر از ترفندهای داعش برای جذب دختران اروپایی محسوب می‌شد. علاوه بر آن فتوای صادر شده از سوی محمد عریضی - یکی از مفتی‌های سلفی - تحت‌ عنوان جهاد نکاح هم از جمله ابزارهای داعش برای جذب بانوان به این گروه تروریستی به‌ شمار می‌آمد. انتشار نشریه‌ مخصوص بانوان تحت‌ عنوان "الشامخه" و نفوذ گسترده در شبکه‌ اجتماعی "تامبلر" که در میان خانم‌ها محبوبیت زیادی دارد، از جمله روش‌های داعش برای اثرگذاری بیشتر بود. داعش همچنین با ایجاد تیپ نظامی الخنسا و انتشار تصاویر و فیلم‌هایی در شبکه‌های اجتماعی درصدد القای این دیدگاه بود که زنان تحت خلافت داعش، قادر به حمل سلاح و توانایی دفاع از خود هستند.

داعش با تولید ویدئو‌ها و فیلم‌های تکان دهنده از جنایت های خود و صحنه های مربوط به حمله به مناطق مختلف سوریه و عراق، توانایی نظامی و سیاسی خود را به رخ کشیده و تندورها را به مهاجرت و استقرار در مناطق تحت خلافت ادعایی خود ترغیب می کرد. نمونه این اقدامات وحشیانه داعش پرتاب قربانیان از ارتفاع، انداختن در قفس و رها کردن حیوانات وحشی برای تکه تکه کردن آنان و زنده‌سوزی قربانیان بود که نمونه آن را در مورد به آتش کشیدن خلبان اردنی شاهد بودیم.

داعش با معرفی و اجرای شیوه‌های جدید اعدام، تجاوز و برده‌کشی به دنبال شکار نیروهای جوان و تندرو برآمد و از آنجا که تشنه توجه بود، برای تحقق اهداف خود همواره به دنبال شیوه ای عجیب و غریب و جدید بود. رسانه‌های جهانی نیز یا پوشش این اقدامات، ناخواسته در خدمت اهداف داعش قرار گرفتند به این ترتیب که با پرداختن به ویرانگری‌های داعش و خشونت‌های آن، دقیقاً همان چیزی را که این گروه تروریستی در نظر داشت، محقق ساختند.

همچنین این گروه تروریستی در کنار انتشار فیلم های تبلیغاتی در مورد قدرت نظامی، به نمایش رفاه مردمان رقه و موصل و رخت بستن فقر از این مناطق اقدام می کرد تا به این ترتیب زمینه مهاجرت گروه‌ها و جوانان بیکار و سرگردان را به قلمرو خود فراهم کند.

داعش در حالی از رسانه ها برای برای ترویج افکار خود استفاده می کرد و به انتشار فیلم جنایت های خود رو آورد که معتقد بود استفاده از فناوری‌ باید محدود باشد از جمله اینکه بر اساس فتوای علمای داعش، دیدن فیلم‌های سینمایی و حتی سینما رفتن حرام بود !

داعش با قدرت‌نمایی در تولیدات رسانه ای و تنوع آن، مکتبی به نام "رسانه جهادی" را راه انداخت. این جریان با انتشار فیلم سر بریدن یک گروگان آمریکایی به نام "یوجین آرمسترانگ" در سال 2004 در یوتیوب آغاز شد و با وجود ابتدایی بودن فیلم از نظر تصویربرداری و مونتاژ، مسیر حرکت تبلیغاتی آنان را مشخص کرد. در ابتدا فیلم هایی که داعش از قربانی کردن گروگان های خود تهیه می کرد، از نظر فیلمبرداری و مونتاژ ضعیف بود اما با فیلم "ولوکره المشرکون" با نوعی تحول کیفی همراه شد. در این فیلم اعدام 13 سرباز به تصویر کشیده شد.

پس از آن یک فیلم مستند بلند  با نام "شعله های جنگ" منتشر کردند که در آن بخش هایی از درگیری با ارتش عراق و سوریه به تصویر کشیده شد. این فیلم توجه رسانه های جهانی را به خود جلب کرد زیرا تصاویر آن با تکنولوژی بسیار پیشرفته تهیه شده بود و متن فیلم نیز به زبان انگلیسی و مخاطب آن ملت ها و دولت هایی بودند که در ائتلاف بین المللی علیه داعش شرکت داشتند.

با گذشت زمان داعش استفاده از دوربین را در جنگ ها و حملات خود افزایش داده و با این کار سعی کرد پیام های خود را از طریق تصاویر به گوش مخاطبان برساند و تمام این فیلم ها در پایگاههای اجتماعی منتشر می شد. آنان در این زمینه به گونه ای عمل کردند که توحش به ویژگی شماره یک این فیلم ها تبدیل شد و این ویژگی به طور خاص در عملیات سربریدن های میدانی نمود می یافت.

این فیلم ها در واقع از عملیات نظامی و یا ترور قربانیان با هفت تیرهای مجهز به صدا خفه کن گرفته می شد، در این فیلم ها نیروهای داعش در حال ورود به قلب مناطق دشمن به تصویر کشیده می شدند. تنوع بخشیدن کادر و زاویه فیلمبرداری و نورپردازی با استفاده از تکنولوژی مونتاژ شبیه فیلم های سینمایی، بخش مهمی از فعالیت داعش در این زمینه را شامل می شود. این شیوه به مشوقی برای سایر گروههای مسلح در سوریه از جمله جبهه النصره  تبدیل شد و آنان نیز در این زمینه از داعش الگو برداری می کردند.

کارشناسان داعش در زمینه تولید فیلم های کوتاه، نکات جذاب تصویری و تکنولوژی با کیفیت عالی را به کار گرفتند که یکی از تولیدات آنان فیلم ویدئویی از سربریدن جیمز فولی خبرنگارآمریکایی بود. علاوه بر این مجموعه فیلم های ویدئویی دیگری را نیز تحت عنوان(Let’s Go) تولید کردند که به سرعت مونتاژ شده و در آن با پخش تصاویر هیجانی با موسیقی تند، جوانان غربی را مخاطب قرار داده و آنان را برای مهاجرت و نبرد در کنار داعش در سوریه و عراق تشویق می کردند. داعش همچنین فیلمی را برای ناشنوایان تولید کرد که در آن دو شبه نظامی با استفاده از زبان اشاره خطاب به غربی ها از آنان می خواستند که به داعش ملحق شوند. در فیلم "از سوی رهاشدگان به گرفتاران" این دو شبه نظامی برادرانی ناشنوا و لال معرفی می شوند که به عنوان پلیس راهنمایی و رانندگی در موصل به خدمت داعش درآمده اند.  

و نکته دیگر اینکه لباس نارنجی رنگ، ویژگی تمام فیلم‌هایی بود که در آن قربانیان داعش به مسلخ مرگ برده می شدند. اما دلیل انتخاب این رنگ چه چیزی بود و داعش با انتخاب آن به دنبال ارسال چه پیامی به چه کسانی بود؟

 واشنگتن پست در گزارشی نوشت: رنگ نارنجی که داعش بر تن گروگان های خود می کند، برگرفته از لباس زندانیان گوانتانامو و نماد مشترک تصاویر گروگان هایی است که  اعدام در انتظار آنان است. در واقع  گروه تروریستی داعش با انتخاب این رنگ در صدد برآمد به غرب واکنش نشان دهد به این معنی که در پی آغاز عملیات نظامی آمریکا در افغانستان، زندان گوانتانامو نیز در سال 2002 در خاک کوبا تاسیس شد و از همان ابتدای تاسیس  از لباس نارنجی برای زندانیان  استفاده می‌شد. بنابراین داعش نیز به منظور ابراز تنفر از آمریکا از رنگ نارنجی استفاده کرد. در صورتی که این ظاهر ماجرا بود و آمریکا خود کارگردان این معرکه ای بود که تروریست های داعش به پا کردند .

----------------------------------------------------------------------------------