تبلیغات رسانه ای داعش، از ظهور تا سقوط (3 )

برخی کارشناسان مسائل سیاسی و بین المللی معتقدند که داعش از "رسانه‌" به ‌عنوان سلاح جنگی استفاده می کرد. در دو برنامه گذشته به پاره ای از این اقدامات اشاره کردیم و در این گفتار نیز به برخی دیگر از اقدامات رسانه ای این گروه تروریستی می پردازیم .

منتقدان و دست اندرکاران رسانه ای می گویند که صحنه اعدام و سوزاندن خلبان اردنی توسط داعش (ژانویه 2015) ، بر مبنای بهترین و مدرن ترین روش های فیلمبرداری و با هفت دوربین حرفه ای صورت گرفت. همچنین قبل از آن می توان به صحنه های اعدام دانشجوهای نیروی هوایی در پایگاه اسپایکر عراق ( ژوئن 2014 ) اشاره کرد که در آن صدها نفر به دست داعش کشته شدند و اجسادشان به رودخانه پرتاب شد. البته این صحنه ها بعدها به مصر و لیبی هم کشیده شد و داعش توانست بازی تبلیغ رسانه ای را آغاز کرده و شبکه های تلویزیونی پشت سرش حرکت کنند. آنها توانستند به وسیله پلی از تصاویر و رسانه ها با دیگران در ارتباط باشند تا موفقیت های وهمی خود را ترویج دهند بدون اینکه هیچ مبلغی را برای این هدف هزینه کنند. به این ترتیب رسانه ها در نشر و تبلیغ افکار داعش با یکدیگر مسابقه گذاشتند و از یکدیگر سبقت گرفتند و داعش به هدفش که شهرت بود، رسید و پخش صحنه های جنایاتش از رسانه های تصویری، به اسباب افتخار آنان بدل شد.  

البته این موضوع منحصر به شبکه های تلویزیونی نبود بلکه شبکه های اجتماعی نقش مهمتری داشتند چرا که داعش از این شبکه ها با هدف ترویج ایده ها و جذب پیروانی جدید به زبان های مختلف استفاده می کرد. به همین ترتیب جوان هایی از همین راه و از کشورهای مختلف از اروپا تا آسیا، سوریه و عراق و دیگر کشورها فریب خورده و به آنها پیوستند.

سرازیر شدن پول های نفت سعودی برای این گروه تروریستی و سایر تروریست ها در عراق و سوریه و تقویت  اهداف وهابی ها، از جمله دلایل مهم برای استفاده گسترده داعشی ها از رسانه ها بود. بر اساس اطلاعاتی که از نحوه دسترسی داعشی ها به فن آوری های روز منتشر شده، عربستان برای کمک به فعالیت رسانه ای داعش، تعدادی از کارشناسان و متخصصان راه اندازی شبکه های تلویزیونی خود را عازم موصل کرده و مدیریت موسسه رسانه ای داعش به نام فرقان را یک سعودی برعهده داشت. همچنین مدیران رسانه های وابسته به داعش را سَلَفی های سعودی تشکیل می دادند زیرا زبان و کلام عربی فصیح و بدون اشتباه را می شناختند و در برنامه ها و سخنرانی های این رسانه برای اثبات رهبری ابوبکر البغدادی، از آن سود می جستند.  

"احمد سامی"، رئیس دفتر و خبرنگار تلویزیون کویت می گوید: یک عکس می تواند جایگزین هزاران کلمه باشد چه برسد به اینکه یک تصویر ویدیویی در دسترس باشد و وسیله ای برای رساندن اعتقادات و نظرات باشد که در این صورت نیاز به شرح و تفسیر موضوع برطرف می شود. این دقیقاً همان روشی است که داعش از آن استفاده کرد و برخی رسانه ها از قصد یا غیرقصد به این هدف کمک کردند. همان طور که می دانیم تعداد شبکه های تلویزیونی و رسانه ها در کشورهای منطقه کم نیستند. این رسانه ها وارد همه ی خانه ها شده اند و داعش هم از طریق رسانه ها وارد خانه های مردم شد.

 این پژوهشگر حوزه رسانه ادامه می دهد: در این رابطه حتی برخی رسانه ها با یکدیگر مسابقه داشتند که کدام یک زودتر اخبار جنایات داعش را منتقل کنند و کار به جایی رسید که آژانس خبری " اعماق" – متعلق به داعش - به عنوان آژانس خبری مهم تلقی می شد که از آن انتظار تأیید خبرها می رفت !

این گروه در اواخر سال 2014 یک بازی رایانه ای تهیه کردند و در آن راههای نظامی مورد استفاده علیه دشمنان را به تصویر کشیدند. نام این بازی"صلیل الصوارم" به معنای "شمشیرهای بُرّان" بود و تا حدودی شبیه به بازی رایانه ای مشهور "GTA" طراحی شده بود به گونه ای که برای کاربرانش مأموریت هایی از قبیل انفجار، کمین و تیراندازی و حمله را تعریف می کرد. قهرمان های این بازی، عناصر داعش بوده و دشمن هم نیروهای عراقی و آمریکایی معرفی می شدند.

 در همان زمان روزنامه های عربستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس، با بیان این خبر، به تفصیل و توضیح این بازی پرداختند. روزنامه "عاجل" وابسته به وزارت فرهنگ عربستان با انتشار این خبر نوشت: هدف از ساخت این بازی ها، بالا بردن روحیه داعشی ها، آموزش کودکان و نوجوانان برای مبارزه با غرب و ایجاد وحشت در دل مخالفان است.

 بازی با یک نامه هشداردهنده آغاز می شد: "آنچه شما بازی خواهید کرد، چیزی است که ما هم اکنون در میدان جنگ مشغول انجام دادن آن هستیم." داعش در قالب فیلم‌های کوتاه تبلیغاتی، بخش‌هایی از این بازی را در فضای اینترنت منتشر کرد که ویژگی بارز آن، تهییج جوانان به مبارزه با غرب و انجام عملیات تروریستی علیه دشمنان و مخالفان داعش بود. محتوای این بازی شامل تمامی تاکتیک‌ها و روش‌های جنایتکارانه‌ای بود که داعش علیه مخالفانش به کار می گرفت. این بازی ویدیویی با صحنه‌های انفجار، برخورد نظامی و شلیک از کمین گاه شروع می‌شد و در تمام آن صدای اعضای داعش شنیده می‌شد. تکیه کلام شخصیت‌های این بازی، فریاد الله اکبر بود و آنها همچون اقدامات واقعی که داعش انجام می داد، مخالفان خود را سلاخی کرده، سر می‌بریدند و وسایل نقلیه را منفجر می‌کردند. در طول بازی، لوگوی داعش در بالای صفحه قرار داشت و مفاهیم به اصطلاح جهادی در سراسر بازی، حاکم بود.  

این گروه تروریستی یک نرم افزار موبایل به نام "فجر البشائر" نیز تولید کرد که به زبان عربی بود و قابلیت نصب بر روی گوشی های هوشمند را داشت و به صورت خودکار، جدیدترین اخبار مربوط به داعش را در اختیار کاربران قرار می داد. علاوه بر این با استفاده از این نرم افزار، امکان فرستادن حجم انبوه اطلاعات برای دیگران فراهم می شد. 

این گروه برای تاثیر بیشتر بر روی مخاطبان حتی از تکنیک بازی های رایانه ای، برای تولید فیلمهایی از جنایات خود استفاده  می کردند. چنانکه در سال گذشته، داعش ویدئویی از کشتار مردم و حمله به نیروهای عراقی، به سبک بازی‌های رایانه‌ای اول‌شخص منتشر کرد. ماجرا از این قرار بود که طی درگیری‌های فلوجه، یکی از عناصر داعش با بستن دوربین مخصوص GoPro به کلاه خود، از روند تیراندازی به نیروهای عراقی در موقعیت‌های مختلف فیلم گرفت و ویدئویی به سبک بازی‌های رایانه‌ای تهیه کرد. این ویدئو با تصاویری از میدان جنگ و عناصر تروریستی داعش آغاز می‌شد و در ادامه آن درگیری‌ها، انفجار ساختمان‌ها و تیراندازی از زاویه دوربین متصل به کلاه این عنصر داعش، به تصویر کشیده می شد.

فعالیت های انبوه داعشی ها در عرصه رسانه ها،  سبب شد که موجودیت تهدید آمیز این گروه مورد توجه عده قابل توجهی از دست اندرکاران رسانه در سراسر دنیا قرار بگیرد و از آنها به عنوان تهدیدی برای بشریت یاد کنند. به عنوان نمونه استودیوی بازی سازی لهستانی Destructive Creations  از حمله قریب الوقوع داعش در سال 2020 به اروپا خبر داد. این استودیو  در آوریل 2016 بازی برای رایانه های شخصی تولید و روانه بازار کرد و به نقل محافل سیاسی تبدیل شد. این محصول با نام " دفاع در برابر داعش" (IS Defense)   تصویر کننده عواقب قدرت گرفتن گروه تروریستی داعش در سال 2020 و فتح آفریقا و سپس حمله گسترده به اروپا به منظور گسترش قلمروی خود است!!

در این بازی، بازیکن در نقش یکی از نیروهای ناتو با این گروه تروریستی وارد جنگ شده و به عنوان تیربارچی، وظیفه دارد تا مانع ورود داعش به موقعیت های مختلف شهری و برون شهری شود. بازی "دفاع در برابر داعش" ، اثری قابل توجه و مهم در این سبک به شمار نمی رود و ضعف های ساختاری زیادی در آن دیده می شوند، اما همین اثر نشان دهنده هراس رسانه ها از این گروه تروریستی بود. " جاروسلا زیلینسکی"  (Jarosław Zieliński) مدیر Destructive Creations در مصاحبه ای با روزنامه لهستانی Głos Gminny  گفته است:

"به نظر من حمله داعش به اروپا قطعی است و به زودی اتفاق می افتد . آنها بالاخره از جنگ در خاورمیانه خسته می شوند و اروپا راحت ترین هدف برای اشغال خواهد بود . سال هاست که آمریکا، کره شمالی و ایران را خطرهای بزرگ برای اروپا معرفی می کند ، در حالی که داعش جدی ترین تهدید محسوب می شود ، نه این کشورها . "

درست است که تعیین وقت و زمان حمله داعش به اروپا و به تصویر کشیدن این موضوع  در این بازی ، از سوی بسیاری از افراد  یک نظر فانتزی و  غیر واقعی تلقی شد،  اما گذشت زمان نشان داد که فتنه داعش دامنگیر اروپا نیز شد و قبل از سال 2020 ، این تروریست ها علاوه بر آنکه در رسانه های غربی نمایش داده شدند ، در خیابان های اروپا نیز دیده شدند .  

--------------------------------------------------------------