زینب کبری(س)،بانوی عشق و حماسه

امروز مصادف با سالروز رحلت حضرت زینب(س) است.

 پانزدهم رجب سال 63 هجری قمری بانویی بزرگ،  دیدار حق را لبیک گفت که در مقطعی سرنوشت ساز از تاریخ اسلام نقشی جاودان به یادگار گذاشت. نام زینب (س)، همواره قرین قیام شکوهمند امام حسین (ع) در کربلاست. او که روح ظلم ستیزی را از مادرش فاطمه زهرا و پدرش علی به ارث برد، در راه افشای ظلم و احقاق حق، با کلام غرّای خویش از هیچ فداکاری و جانفشانی دریغ نورزید. با عرض تسلیت سالروز وفات زینب (س)، مروری بر فرازهایی از زندگی پربرکت ایشان داریم. همراه ما باشید.

آن زمان که اولین دختر علی (ع) و فاطمه (س) چشم به این جهان گشود، رسول خدا (ص) در سفر بود. صبر کردند تا پیامبر بازگردد و نامی برای او برگزیند؛ چنانکه نام حسن و حسین (ع)، را نیز پیامبر با الهام از وحی، انتخاب کرده بود. رسول خدا (ص) بعد از مدتی از سفر بازگشت و به خانه نور چشم خود فاطمه (س) رفت. علی (ع) نوزاد را در آغوش مبارک پیامبر (ص) نهاد. پیامبر (ص) نوزاد را بوسید و نام او را زینب گذاشت. آنگاه صورت بر صورت کودک گذاشت و اشک از چشمان مبارکش جاری گردید .عرض کردند : «ای رسول خدا سبب گریه شما چیست؟» فرمود: «این دختر در مصیبت ها شریک حسین من است.»

زینب (س) زندگی را در محیطی که کانون سعادت و کمال بود، آغاز کرد. هر روز وجودش از مهر و معرفت رسول خدا (ص) جانی تازه می گرفت. او فصاحت و بلاغت را از پدر بزرگوارش علی، نجابت را از مادر گرامیش فاطمه، شکیبایی و استقامت را  از برادرانش حسن و حسین آموخته بود؛ او روح بلند صبر و رضا بود. زینب کبری هر روز از علم و بلاغت علی (ع) بهره می گرفت و روحش در دامان پرعطوفت  فاطمه (س) به ساحل آرامش می رسید. در چنین شرایطی، برای زینب (س) فرصت آشنایی با علوم و معارف الهی و نیز درک فضیلتهای اخلاقی فراهم بود. امام سجاد(ع) در خطابى به عمه ‏اش زینب فرموده است: «تو بحمدالله دانشمندى معلم ندیده هستى و داراى درک و فهمى هستى که ذاتى تواست». او «مفسر قرآن‏» بود و در ایامى که على(ع) در کوفه حضور داشت این بانوى بزرگ مجلسى در منزل خود نموده و براى زنان تفسیر قرآن بیان مى‏ فرمود. گواه دیگر بر دانش انبوه آن بانو خطبه ‏هایى است که در کوفه و شام ایراد کرده است و دانشمندان زیادى آنها را ترجمه و شرح کرده‏ اند. این خطبه ‏ها نشان‏ دهنده تسلط علمى آن بانو در علوم اسلامى بویژه قرآن کریم بوده است. آیاتى که او در این خطبه‏ ها مطرح کرده است جواب دهنده شبهات بسیارى در زمینه‏ هاى اعتقادى و غیر آن است.

زمانی که زینب (س) به سن ازدواج رسید، به همسری عبدا... بن جعفر پسر عموی خویش درآمد. عبدا... از ثروتمندان عرب بود. زینب که اندیشه ای متعالی داشت، خود را در ظواهر زندگی مادی محصور نکرد. او آموخته بود که هیچگاه و در هیچ شرایطی نباید گوهر حقیقت را قربانی مطامع ستمگران کرد.او هنگام ازدواج با همسرش  شرط کرد که در اوقات زندگی در کنار برادرش امام حسین (ع) باشد. عبدالله نیز شرط زینب را پذیرفت. این چنین بود که حضرت زینب در سفر تاریخ ساز امام حسین (ع) از شهر مدینه به کربلا ، با برادر همراه شد و در حماسه جاودانه کربلا به مقابله با یزید، حاکم فاسد و ستمکار اموی برخاست.

نماز رابطه ای عمیق با قدرتی عظیم و بی مانند است که دایره فرمانش، سراسر عالم را در برگرفته است. تمامی خلقت به تدبیر او برپاست و صفات عظیم و بی انتهای خالق حکیم، او را شایسته پرستش و تقدیس نموده است. بشر با کرنش و تعظیم دربرابر این معبود بی همتا، روح معنویت و عشق را بر خانه وجود خویش حاکم می سازد . اینگونه است که پرستش خداوند در قالب نماز، جلوه ای بسیار دلنشین و عرفانی به خود می گیرد. انسان نمازگزار که حمد و ستایش را از آن خداوند یگانه می داند، عزت نفس و بزرگی می یابد و همه طاغوتها و قدرتهای دیگر را به هیچ می انگارد. در میان فضایل و کمالات ملکوتى حضرت زینب (س)، خلوت با معشوق و نماز و مناجات با خدا، درخشندگى خاصى دارد. ایشان در عبادت و پرستش مانند مادرش فاطمه زهرا علیهاالسلام بود. از امام سجاد علیه السلام روایت شده است که فرمودند:«عمه ام زینب، در مسیر کوفه به شام نیز نمازهای واجب و نافله خود را به طور کامل به جا می آورد و در برخی از منزل ها نماز خود را نشسته به جا می آورد. ». 

در هر کجای تاریخ که پرسه بزنیم، نام عاشورا را از زبان هر که بشنویم وآن را از هر منظری نظاره کنیم، پا به پای حسین که امام آن واقعه و رهبر آن حماسه بود، نام و حضور زینب (س) را می بینیم که در تمام لحظه ها ی حادثه حاضر است و حتی به قدر چشم برهم زدنی، غفلت و غیبت  نمی کند. عاشورا به نام حسین زنده است و به یاری و یاوری زینب و پیام رسانی او .در بستر تاریخ جاری و ماندگار شد. حضرت زینب در واقعه کربلا، دوشادوش امام معصوم حضور داشت و پس از شهادت او نیز پیام قیامش را دبه گوش تمام جهانیان ابلاغ کرد. و روشن نمود که شجاع تنها آن نیست که در میدانهاى جنگ دلیران بجنگد و ترسى به دل راه ندهد. شجاع  به کسى گویند که همانند کوه استوار است و حوادث روزگار ایمان او را سست نمى‏ کند. زینب کبرى سلام الله علیها در حادثه کربلا نه تنها ایمانش ضعیف نشد بلکه با تکیه به خداوند هر روز بر عزت و شوکتش افزوده مى‏ شد. دلاورى زینب، پس از حادثه کربلا تجلى مى‏ کند.

کاروان اسراى اهل بیت پس از تحمل رنج‏هاى بسیار در حالى وارد کوفه شدند که شهر براى پیروزى یزید آذین بسته شده بود. کاروانیان و به ویژه حضرت زینب وقتى کوفه را با آن منظره دیدند، دردشان افزون شد، چرا که کوفه شهرى آشنا نزد آنان بود. روزگارى زینب  به عنوان بانویى مجلله به همراه پدر و خانواده خود در کمال عزت وارد آن شهر شده بود و زنان کوفه ریزه‏خوار سفره علم و معرفت او بودند. با وجود کوهى از غم، حضرت زینب پرده سکوت و اشک را در هم نشکست. او سیاستمدارى با درایت بود و اوضاع را تحت نظر داشت و مى‏خواست با همه ناراحتى و دشوارى ،  پیام خون شهیدان را به گوش مردم برساند  و ماهیت رژیم خیانتکار یزید را آشکار سازد. علاوه بر آن با بیان فجایع دلخراشى که کارگزاران یزید بر خاندان نبى اکرم (ص) روا داشتند، مردم را به شورش و قیام علیه آنان فرا خواند. حضرت زینب (س) چنان صریح با مردم کوفه در بازار سخن گفتند که اشک از دیدگان آنان جارى شد . بانوى فرزانه بنى‏ هاشم نشان داد که باطل کسی جز یزید و خاندان او نیست ، کوفیان اشک ندامت می زیختند که چرا با حق ناآشنا نبودند، و از یارى  او دست باز داشته بودند.

زینب(ع) بهترین الگوی زنان مسلمان در پاسداری از حق و تحمل رنج ها در راه وصل محبوب است.آیت الله خامنه ای حضرت زینب(س) را نمونه برجسته تاریخ معرفی کرده  می فرماید:«زینب کبری یک نمونه‌ی برجسته‌ی تاریخ است که عظمت حضور یک زن را در یکی از مهمترین مسائل تاریخ نشان میدهد. اینکه گفته میشود در عاشورا، در حادثه‌ی کربلا، خون بر شمشیر پیروز شد - که واقعاً پیروز شد - عامل این پیروزی،حضرت زینب بود؛ والّا خون در کربلا تمام شد.... این حادثه نشان داد که زن در حاشیه‌ی تاریخ نیست؛ زن در متن حوادث مهم تاریخی قرار دارد. قرآن هم در موارد متعددی به این نکته ناطق است؛ لیکن این مربوط به تاریخ نزدیک است، مربوط به امم گذشته نیست؛ یک حادثه‌ی زنده و ملموس است که انسان زینب کبری را مشاهده میکند که با یک عظمت خیره‌کننده و درخشنده‌ای در عرصه ظاهر میشود؛ کاری میکند که دشمنی که به حسب ظاهر در کارزار نظامی پیروز شده است و مخالفین خود را قلع و قمع کرده است و بر تخت پیروزی تکیه زده است، در مقر قدرت خود، در کاخ ریاست خود، تحقیر و ذلیل شود؛ داغ ننگ ابدی را به پیشانی او میزند و پیروزی او را تبدیل میکند به یک شکست؛ این کارِ زینب کبری است.زینب (سلام اللَّه علیها) نشان داد که میتوان حجب و عفاف زنانه را تبدیل کرد به عزت مجاهدانه، به یک جهاد بزرگ.»

حضرت زینب (س) از پدرش امام علی (ع ) شنیده بود که : «انسان حقیقت ایمان را درک نمی کند، مگر آنکه سه ویژگی در او باشد، آگاهی به دین، صبر بر دشواری و تدبیر نیکو در امور زندگی» این بانو، مسئولیتهای سخت و دشوار را پذیرفت و صبر ، چون گوهری ، روح و جانش را زینت بخشید . از نگاه زینب (س)، ایستادگی در راه حقیقت و جان باختن در راه آرمانهای الهی، زیباست و این زیبایی ، برای همیشه مورد تحسین بشریت است. این چنین بود که وقتی یزید زینب (س) را نکوهش کرد که دیدی در کربلا خدا با حسین و یارانش چه کرد؟ او با معرفتی عمیق پاسخ داد :« من جز زیبایی ندیدم .».بار دیگر سالروز وفات حضرت زینب (س) را به همه شما دوستان عزیز تسلیت می گوییم .