انقلاب اسلامی، پشتوانه سیاست خارجی

حضرت آیت الله خامنه ای : « می‌توان با روحیه‌ی صحیح انقلابی و دیپلماسی هوشمندانه و هدفمند، روابط خارجی را گسترش داد و عناصر قدرت نظام را به پشتوانه‌ای برای دستاوردهای سیاسی و دیپلماسی تبدیل کرد.»

     انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 با آرمانها و پیام های برگرفته از اسلام اصیل، به پیروزی رسید. در طول نزدیک به 40 سال اخیر ، جمهوری اسلامی ایران کوشیده است تا این آرمان ها و اهداف بزرگ انسانی را به گوش مردم جهان برساند. یکی از راه های مهم تبلیغ نقطه نظرات و دیدگاه های انقلاب اسلامی ایران در سطح جهان ، نمایندگی های سیاسی و فرهنگی ایران هستند. از آنجا که طبق قانون اساسی ، سیاست های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران، ازجمله سیاست خارجی، توسط رهبری تعیین می شود، رهنمودها و دیدگاه های ایشان برای دستگاه دیپلماسی کشور حائز اهمیت است. به همین منظور، چندی پیش سفیران و مسئولان نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور با آیت الله خامنه ای رهبر انقلاب اسلامی دیدار کردند.

    اولین موضوعی که مقام معظم رهبری در این دیدار بیان کردند، برخی ویژگی های سفرا و نمایندگان جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور بود. خدمت به مردم، به ویژه در نظام جمهوری اسلامی، دارای اجر و ثواب است. به همین دلیل، ایشان تلاش دیپلمات های ایرانی در خارج از کشور را نیز دربر دارنده اجر الهی و افتخاری تاریخی و ملی دانستند، چرا که در دفاع از حقانیت ملت ایران به کار گرفته می شود. از آنجا که ماهیت انقلاب و نظام ایران، اسلامی است، رهبر انقلاب اسلامی اولین ویژگی دیپلمات ها و نمایندگان ایران در خارج از کشور را تزکیه نفس و پایبندی به اخلاق و تعالیم اسلامی خواندند و فرمودند: «حفظ سلامت دینی و طهارت روحی و معنویِ خود و خانواده و پایبندی رفتاری و گفتاری به مسائل شرعی، از مهم‌ترین وظایف مسئولان و کارکنان وزارت امور خارجه به‌ویژه سفرا و اعضای نمایندگی‌های ایران در خارج است.» از طرف دیگر، یک کارگزار جمهوری اسلامی در خارج کشور، نماینده و نماد جمهوری اسلامی ایران است. به همین دلیل، ایشان خصوصیت دیگر آنها را چنین برشمردند: «وزارت امور خارجه و به‌ویژه سفرا باید عمیقاً به ارزش‌های اسلام و انقلاب پایبند باشند و رفتار و گفتار آنان، منعکس‌ کننده‌ این ارزش‌ها باشد.» نتیجۀ پایبندی به ارزش های انقلاب اسلامی، بروز این ارزش ها در فعالیت های دیپلماتیک و رابطه با دیگر کشورهاست؛ چنانکه آیت الله خامنه ای فرمودند: «دیپلمات ایرانی باید به انقلاب افتخار کند و در تعاملات کاری او، عزت، احساس اقتدار و اعتماد به ‌نفس، به ‌روشنی مشاهده شود که البته این رفتار و منش انقلابی با بیان حرف‌های نامعقول و ایجاد هیاهو کاملاً متفاوت است.» ایشان از دیگر خصوصیت های نمایندگان ایران در خارج از کشور را برخورداری از روحیۀ قوی و مستحکم، امید به آینده و اطمینان و اعتقاد به حقانیت راه انقلاب ، برشمردند.

     انقلاب اسلامی، فصل جدیدی را در روابط خارجی ایران گشود که در آن، انقلاب تقویت کننده منافع ملی ایران است و سیاست خارجی ایران نیز در چهارچوب موازین اسلام و انقلاب، اداره می شود. به همین دلیل ، رهبر معظم انقلاب، در دیدار سفیران و مسئولان نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور فرمودند: « هدف از تشکیل جمهوری اسلامی، حفظ منافع ملی، استقلال، آزادی، عدالت اجتماعی، قدرت و امنیت ملی است ... » به همین دلیل ، ایشان دیپلماسی ایران را « دیپلماسی ایدئولوژیک » خواندند. البته برخی غرب باوران تصور می کنند که سیاست عرصۀ دفاع از منافع ملی است و ایدئولوژی به معنای باورهای اساسی یک مکتب یا ملت ، تحرکات دیپلماتیک را محدود می کند. اما مقام معظم رهبری ، ایدئولوژی را تأمین کننده و حافظ منافع ملی و همچنین هویت یک ملت دانستند و تأکید کردند: « برخی به غلط، سخن از لزوم جدایی دیپلماسی از ایدئولوژی به میان می‌آوردند، درحالی‌که القای تقابل میان ایدئولوژی و منافع ملی، صحیح و منطقی نیست.» ایشان ارتباط خردمندانه، هوشمندانه، هدفمند و منطقی با جهان را برخاسته از نگاه اسلامی نظام و کاملاً منطبق با دیپلماسی ایدئولوژیک خواندند. حتی دولتهای غربی که مدعی اند که ایدئولوژی دخالتی در دیپلماسی آنها ندارد، در عمل سیاست خارجی را بر اساس معیارهای ایدئولوژیک خود به پیش می برند. رهبر انقلاب اسلامی در این زمینه فرمودند : « آمریکایی‌ها در سخنان خود بارها از عبارت "ارزش‌های آمریکایی" استفاده می‌کنند که همان ایدئولوژیِ آن‌ها و برگرفته از اعلامیه‌ی استقلال آمریکا است و در کشورهای اروپایی نیز تفکرات ایدئولوژیک بر رفتار و فعالیت‌های سیاسی آن‌ها حاکم است.»

    آیت الله خامنه ای در بخش دیگری از سخنانشان در جمع مسئولان نمایندگی های ایران در خارج از کشور، به افزایش مخالفت ها و اقدامات دشمنان علیه جمهوری اسلامی ایران اشاره کردند که از جملۀ آنها جنگ روانی است. آنها با استفاده از رسانه های مختلف چون شبکه های متعدد تلویزیونی، فضای مجازی و جوسازی های سیاسی، می کوشند تا چهرۀ ایران را مخدوش نشان دهند و نظام اسلامی را تضعیف کنند. ایشان، دستور کار اصلی جنگ روانی مستمر دشمنان را متهم نمودن مکرر و بی اساس ایران به اقداماتی منفی خواندند و افزودند: «برای تحقق این هدف، ایران‌هراسی، ایران‌ستیزی، ایران ‌گریزی، اتهام نقض دموکراسی، نبود آزادی و نقض حقوق بشر؛ مدام در تبلیغات بیگانگان تکرار می‌شود.» این در حالی است که اقدامات گذشته و حالِ دولتهای غربی نشان می دهد که آنها بزرگترین ناقضان حقوق بشر هستند. رهبر انقلاب اسلامی به ذکر چند نمونه از موارد نقض حقوق بشر توسط این دولتها ، اضافه کردند: «غربی‌ها مظهر نقض حقوق بشر هستند اما با وقاحتِ تمام، ایران را متهم می‌کنند به‌گونه‌ای که گاه انسان از شدت وقاحت آن‌ها حیرت می‌کند.» ایشان همچنین تأکید کردند که هرچند در کشورهای غربی به ظاهر دموکراسی وجود دارد، اما آنها از طریق وسایل ارتباط جمعی، مراکز قدرت و تصویب برخی قوانین، عملاً آراء مردم را به سمت مورد نظر خود هدایت می کنند که آمریکا نمود عینی آن است.

    مهمترین دولتی که با ایران خصومت می ورزد، آمریکا است. این دولت که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، نفوذ فراوانی در ایران سلطه داشت و به غارت منابع ملی کشور مشغول بود، اکنون با نظامی مواجه است که زیر بار سلطه طلبی و زورگویی واشنگتن نمی رود و به الگویی برای دیگر ملتها تبدیل شده است. آیت الله خامنه ای در مورد هدف دسیسه های آمریکا علیه ایران فرمودند: «آمریکایی‌ها به دنبال بازگشت به موقعیت و جایگاه خود در ایرانِ قبل از انقلاب هستند و به کمتر از این هم راضی نخواهند شد.» ایشان به برخی بهانه های آمریکا برای دشمنی با ایران چون فعالیتهای صلح آمیز هسته ای و افزایش قدرت منطقه ای ایران اشاره کرده و گفتند: «حضور منطقه‌ای جزو عناصر قدرت و امنیت ایران است و عقبه‌ی راهبردی کشور محسوب می‌شود، به همین علت دشمنان با آن مخالفند.» به دلیل همین خصومت های عمیق آمریکا با ایران است که رهبر معظم انقلاب اسلامی این دولت توسعه طلب را غیر قابل اعتماد می دانند و یادآوری می کنند: « بنده از قدیم این نکته را خاطرنشان می‌کردم که روی حرف و حتی امضای آمریکایی‌ها نمی‌توان حساب کرد، بنابراین مذاکره با آمریکا هیچ فایده‌ای ندارد.» بنا بر این واضح است که مذاکره و رابطه با آمریکا بر خلاف منافع ملی و به ضرر ایران است. البته برخی معتقدند که با توجه به توطئه های آمریکا علیه ایران در زمینه های سیاسی ، اقتصادی و تبلیغاتی ، بهتر است با آمریکا رابطه داشته باشیم. اما رهبر انقلاب اسلامی با رد این نظر، تأکید کردند: «حل مشکلات کشور با مذاکره یا رابطه با آمریکا خطایی واضح است؛ آمریکا با اصل نظام اسلامی مشکل اساسی و مبنایی دارد، ضمن اینکه کشورهای فراوانی در آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین هستند که با آمریکا رابطه دارند اما همچنان با مشکلات فراوان دست به گریبانند.» 

   آیت الله خامنه در قسمتی دیگر از بیانات خود در جمع مسئولان سیاست خارجی ایران، توجه به ظرفیت ها و توانایی های داخلی و خارجی کشور برای گسترش فعالیت های دستگاه سیاست خارجی اشاره کردند و با توجه به اعتراف مقامات آمریکایی به استعداد ملت ایران فرمودند: « از چندین سال قبل تأکید می‌کردم که استعداد ایرانی از متوسط استعداد دنیا بالاتر است، این واقعیت یک ظرفیت مهم داخلی است، همچنان‌که ایمان، شجاعت، ایثار و افتخار ملت به ارزش‌ها از دیگر عناصر توانایی‌های ایران است.» ایشان همچنین قدرت میدانی ایران در مناطق مختلف را پشتوانه دستگاه دیپلماسی خواندند. از طرف دیگر ، رهبر انقلاب اسلامی، گسترش ارتباطات دو و چند جانبه و توجه خاص به تشکل‌های منطقه‌ای را ضروری خواندند و به عنوان راهکار دیگری برای افزایش تحرک سیاست خارجی ایران افزودند: « ارتباط با دانشمندان، رجال سیاسی غیر دولتی و فعالان اقتصادی دیگر کشورها جزو روش‌های رایج دیپلماسی در جهان است، با این روش‌ها می‌توان گستره‌ی فعالیت‌های دستگاه سیاست خارجی را گسترش داد.» آیت الله خامنه ای منافع ملی را برگرفته از سیاست‌های اصلی و ارزش‌های نظام دانستند و تصریح کردند: « می‌توان با روحیه‌ی صحیح انقلابی و دیپلماسی هوشمندانه و هدفمند، روابط خارجی را گسترش داد و عناصر قدرت نظام را به پشتوانه‌ای برای دستاوردهای سیاسی و دیپلماسی تبدیل کرد.»