سنبله 24, 1397 14:58 Asia/Kabul
  • قیام عاشورا ، الهام بخش نهضتهای اسلامی معاصر (1)

اکنون پس از چهارده قرن، هنوز خون حسین و یارانش می جوشد و ملتها و انسان های آزادی خواه و تحت ستم با پیروی از درس های قیام عاشورا، علیه ستم و استبداد مبارزه می کنند.

   در طول تاریخ و در نقاط مختلف جهان ، قیام ها و انقلاب های متعددی روی داده که تأثیر آنها بر مردم و دیگر انقلابهای دوران خود و زمانهای آینده متفاوت بوده است. اثرگذاری تعدادی از این خیزشها ، تنها در محدودۀ زمانی و مکانی خود بوده است. قیام هایی نیز بوده اند که بر روی بعضی از مردم و تحولات دوران خود تأثیر گذاشته اند. معدودی از انقلاب ها نیز در دنیا به وقوع پیوسته که تا مدتی روابط بین الملل و برخی ملتها را تحت تأثیر خودش قرار داده است، اما به تدریج از قدرت و نفوذ آنها کاسته شده است. اما قیام بزرگ و الهی امام حسین (ع) در روز عاشورای سال 61 هجری قمری ، تنها نهضتی است که هرچند به ظاهر شکست خورد، اما تأثیر شگرف و فوق العاده ای بر قیام ها و انقلاب های مردمی، در طول تاریخ و در سطح جهان داشته است. این حرکت بزرگ انقلابی، پس از نزدیک به 1400 سال، همچنان پرقدرت و تأثیرگذار، الگوی کامل و بی بدیلی برای آزادیخواهان و حق طلبان است.

   اما چرا واقعۀ حماسی و عبرت انگیز عاشورا تا این حد مهم و اثربخش است؟ این قیام ویژگی هایی دارد که آن را ماندگار و الگوی دیگران کرده است. نهضت امام حسین (ع) انگیزۀ الهی داشت و برای پاسداری از دین خدا شکل گرفت و او نیز تداوم آن را به عنوان الگویی همیشگی برای مردم جهان در همه دورانها، تضمین کرده است. این قیام به رهبری نوۀ رسول گرامی اسلام (ص) و شخصیت با عظمت و کم نظیری چون امام حسین (ع) برپا شد و شخصیت های برجسته ای در رکاب او شهید شدند که برترین و با ایمان ترین و شجاع ترین افراد محسوب می شدند. در عین حال آنها در اوج مظلومیت و به وحشیانه ترین شکل، به شهادت رسیدند و حتی خانوادۀ آنها به اسارت گرفته شدند. ویژگی دیگر این قیام ، مبارزه با ظلم و ستم و فسادی بود که در دستگاه حاکمۀ بنی امیه و شخص یزید بن معاویه متبلور بود. حق طلبی، خصوصیت دیگر نهضت عاشورا بود. حسین بن علی (ع) در راه دفاع از حق و مبارزه با باطل، از اندک بودن یارانش و فراوانی تعداد دشمنان نهراسید و تنها به هدف مقدس خود می اندیشید. ایمان، تقوا و شجاعت آن حضرت و یاران باوفایش، حاکی از اعتقاد راسخ آنها به حقانیت خود و کمک خداوند بود. انقلاب جاودان امام حسین (ع) را هم عقل و منطق و هم فطرت تأیید می کند، به همین دلیل، بسیاری از ملتهای غیرمسلمان نیز این قیام بزرگ را الگوی خود قرار داده اند. نکته دیگر در این نهضت ، آزادگی و عزت طلبی بود. امام حسین (ع) با وجود تهدیدها و پیشنهادهای وسوسه انگیز ، تا پای جان از هدف مقدس خود دست برنداشت و نشان داد که در راه عقیده و باور درست ، باید هرگونه هزینه ای را پرداخت.

    با توجه به این ویژگیهای برجستۀ نهضت امام حسین (ع) در کربلا، می توان دریافت که چرا از همان ابتدا تأثیر خود را نشان داد و قیام هایی چون توابین و مختار در کوفه و قیام هایی در نقاط مختلف جهان اسلام علیه بنی امیه و سپس علیه هرگونه ظلم و تعدی و فساد و تبعیض رخ داد. اکنون پس از چهارده قرن، هنوز خون حسین و یارانش می جوشد و ملتها و انسان های آزادی خواه و تحت ستم با پیروی از درس های قیام عاشورا، علیه ستم و استبداد مبارزه می کنند. انقلاب اسلامی ایران به عنوان بزرگترین نهضت معاصر، نمونه ای روشن و غیرقابل انکار از تأثیرگذاری قیام حسین بن علی (ع) است. رهبران این نهضت چون امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و آیت الله خامنه ای رهبر کنونی انقلاب اسلامی و دیگر شخصیتهای برجستۀ آن، بارها بر پیروی از راه روشن ابا عبدالله الحسین (ع) تأکید کرده اند. امام خمینی در این زمینه می فرمایند: «انقلاب اسلامی ایران پرتوی از عاشورا و انقلاب عظیم الهی آن است.» قبل و پس از پیروزی این انقلاب باشکوه، مردم با شعارها و در عمل نشان دادند که قیام خود را ادامۀ نهضت عاشورا می دانند. مقاومت، ایثار، ظلم ستیزی، حق طلبی، آزادی خواهی و دیگر خصوصیات انقلاب اسلامی ایران، همگی برگرفته از قیام عاشورا و حماسۀ کربلاست. اما جالب اینجاست که این انقلاب که خود را مدیون نهضت امام حسین (ع) می داند، سرمشق و الهام بخش دیگر جنبشها و قیام های آزادی بخش و مردمی شده است. به عبارت دیگر، هر قیامی که با الگو برداری از نهضت کربلا برپا می شود، خود به کانونی برای ترویج آرمانها و ارزشهای عاشورایی برای دیگران تبدیل می شود.

مراسم عزاداری عاشورا در حضور رهبر معظم انقلاب

    در میان حکومت های ستمگر و غاصبی که ملتها را سرکوب می کنند ، رژیم صهیونیستی قساوت و خشونت بیشتری نشان می دهد. این رژیم سلطه گر هفتاد سال است که فلسطین را اشغال و مردم مسلمان آن را شهید و مجروح و زندانی کرده و میلیونها نفر از آنها را از وطنشان اخراج کرده است. این ملت مظلوم همچون امام حسین (ع) با وجود امکانات اندک ، به دفاع از سرزمین و موجودیتشان پرداختند. اما به تدریج، برخی رهبران آنها ، به مذاکره و مماشات با صهیونیست های جنایتکار پرداختند و امتیازات فراوانی به آنها دادند. این همان روشی بود که امام حسین (ع) آن را با قاطعیت نفی فرموده است، آنجا که در مورد پیشنهاد تسلیم شدن می فرماید: «آگاه باشید که فرومایه (یزید)، فرزند فرومایه (معاویه)، مرا در بین دو راهی شمشیر و ذلّت قرار داده است و هیهات که ما زیر بار ذلّت برویم.» مردم فلسطین نیز ذلت در مقابل رژیم صهیونیستی را نپذیرفتند و انتفاضۀ خود را آغاز کردند که هنوز ادامه دارد. این قیام بزرگ چند ویژگی دارد که مطابق با آرمانهای نهضت عاشورا است. اولین ویژگی آن، همان سازش ناپذیری با دشمن ظالم و غاصب صهیونیستی است. حق طلبی، ظلم ستیزی و عدالت خواهی، از دیگر خصوصیات قیام کربلاست که در مقاومت فلسطینیان در مقابل رژیم صهیونیستی، نمودی آشکار دارد.

مقاومت اسلامی فلسطین

ویژگی دیگر قیام مردم فلسطین آنست که باوجود کمبود سلاح و امکانات و پشتیبانی کافی و خیانت اکثر کشورهای عربی ، در مقابل دشمنی که تا دندان مسلح و از حمایت قدرت های بزرگ جهانی برخوردار است، ایستاده اند. همچنان که امام حسین (ع) با یارانی اندک با لشکر عظیم دشمن مبارزه کرد. انتفاضۀ مردم فلسطین بر معیارهای اسلامی استوار است و اهداف خود را از ارزشهای این دین بزرگ الهام می گیرد، چنانکه قیام عاشورا نیز اصولاً برای تجدید حیات اسلام و دقیقاً با توجه به اصول آن برپا شد. این قیام الهی، تنها با اتکاء به خداوند و تلاش برای جلب رضایت او، به اهداف بلند و والای خود رسید. اکنون نیز مردم فلسطین، خداوند را پناهگاه و پشتیبان خود می دانند و چندان به حمایت خارجی دل نبسته اند. فشارها و سخت گیری های دشمن چون محاصره و بستن آب بر روی خاندان و سپاهیان حسین بن علی (ع)، باعث نشد تا ایشان از قیام خود دست بردارد و تسلیم شود. ملت فلسطین نیز با الهام از آن حضرت در برابر کشتار، زندان، شکنجه، تخریب منازل و مزارع، شهرک سازی و دیگر جنایات صهیونیستها، مقاومت کرده و همچنان خواستار بازپس گرفتن سرزمین و حقوق خود هستند. 

تظاهرات در فلسطین

     حرکت دیگری که علیه اشغالگری و زورگویی رژیم صهیونیستی شکل گرفته ، مقاومت اسلامی لبنان می باشد که تحت تأثیر انقلاب اسلامی ایران، قیام حماسه ساز عاشورا را الگو و سرمشق خود قرار داده است. سید حسن نصرالله رهبر حزب الله لبنان بارها بر این نکته تأکید کرده و گفته است: «ما امام حسین (علیه السلام) را شناختیم و به ایشان عشق ورزیدیم و با مقاومت خود در صحنه نبرد با ایشان بیعت کردیم.» هنگامی که رزمندگان مقاومت اسلامی لبنان در قالب حزب الله نبرد خود را با نظامیان صهیونیستی در داخل خاک کشورشان آغاز کردند، تعدادشان اندک و سلاح هایشان بسیار کم و قدیمی بود. با این حال آنها با اقتدا به رهبرشان ، حسین بن علی (ع)، سالها به جنگ با دشمن ادامه دادند تا آنکه در سال 2000 ، اشغالگران صهیونیست را از خاک خود بیرون راندند. ایمان و شجاعت رزمندگان حزب الله، برگرفته از رشادت و شهامت یاران حسین بن علی (ع) است، به طوری که سربازان رژیم صهیونیستی تا جای ممکن از رویارویی مستقیم با آنها خودداری می کنند. این جنبش اسلامی نشان داده که با اقتدا به امام حسین (ع) نه تنها سازش و ذلت را نمی پذیرد ، بلکه در مقابل دشمن جنایتکار و حامیانش ، با اقتدار و عزت مقاومت می کند و تکیه گاه اصلی آن ،  خداوند توانا است. به همین دلیل است که سید حسن نصرالله تأکید می کند : « به همه کسانی که برای کشتن ما برنامه ریزی می کنند می گوییم که تاکنون با قدرت هرچه تمامتر ظاهر شده ایم زیرا روحیۀ سازش ناپذیری داریم و این همان روحیه ای است که امام حسین(ع) در روز عاشورا نشان داد و آن زمانی بود که هیهات منا الذله (ذلت از ما دور باد) گفت.» با توجه به همین خصوصیات برجسته و برگرفته از نهضت امام حسین (ع) است که حزب الله اکنون به قدرتی تأثیرگذار و محبوب در لبنان و خارج از آن تبدیل شده و می تواند از دیگر مظلومین در مقابل ستمگران و سلطه طلبان دفاع کند.

در برنامۀ آینده ، نمونه های دیگری از تأثیر نهضت عظیم امام حسین (ع) بر قیام های آزادی بخش را بررسی می کنیم.     

 

کلیدواژه