ویژه روزجهانی معلولان

روز جهانی معلولین از سال ۱۹۹۲ که از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعلام شد، هر ساله در ۱۲ آذر یا ۳ دسامبر برگزار می‌شود.

روز جهانی معلولین از سال ۱۹۹۲ که از سوی مجمع عمومی سازمان ملل اعلام شد، هر ساله در12 آذر یا 3 دسامبر گرامی داشته می شود. هدف از تعیین این روز ارتقاء رشد اذهان عمومی درباره معلولیت های مختلف؛ و افزایش آگاهی هایی بوده‌است که می‌بایست در تمامی جنبه‌های سیاسی؛ اجتماعی؛ اقتصادی و فرهنگی برای افراد معلول فراهم آید. هر سال با نزدیک شدن به روز جهانی معلولین، توجه ویژه ای به حمایت از این قشر می شود و فرصتی فراهم می آید که مسایل و مشکلات آنها از زوایای مختلف، مورد بحث و بررسی قرار گیرد. شعار سال 2018 روز جهانی معلولان «توانمندسازی افراد معلول و اطمینان از مشارکت و برابری» است. در حقیقت موضوع امسال در زمینه توانمندسازی افراد معلول برای توسعه فراگیر، عادلانه و پایداراست.

منشور سال 1982 سازمان ملل، روز معلولان را، برخاسته از نیازهای به حق افرادی می داند که به رغم محدودیت های حسی و حرکتی، به دلیل برخورداری از جوهره انسانی، باید همچون دیگران، از امکانات رفاهی و اجتماعی برخوردار شوند. حق بهره مندی از خدمات آموزش و پرورش، بهداشت، مسکن، اشتغال، امکانات تفریحی و...، همگی به عنوان موضوعات محوری در قوانین و آیین نامه های مربوط به حقوق معلولان به شمار می آید. 

معلولان از لحاظ توانایی و استعداد و کار و تلاش، با افراد دیگر تفاوتی ندارند و همانند دیگران با استفاده از استعداد و اراده ای که از آن بهرهمندند، می توانند به موفقیت های چشم گیری نایل آیند. آنان می توانند با فعّال تر کردن حواس دیگر، محدودیت ناشی از فقدان یا ضعف شدید یک حس یا عضو را جبران کنند. پدیده جبران در زمینه های شخصیتی هم دیده شده است. مثلاً کسانی که از لحاظ بدنی ضعیف هستند، به تقویت قوای ذهن خود می پردازند. بنابراین، تنها تفاوت افراد معلول با افراد سالم، وجود نقص های جسمی و به طوری طبیعی، مشکلات و محرومیت های ناشی از آن کمبودهاست. تجربه ثابت کرده است آنان می توانند با صبر و حوصله بیش تر و اراده استوار، بر مشکلات خود فایق آیند؛ زیرا اراده مستحکم، رمز موفقیت است. 

 اراده و پشتکار واژه‌هایی هستند که در زندگی افراد معلول رنگ و بوی دیگری دارند، افرادی که هر کدام‌شان در برابر نگاه‌ها و مشکلات پیش رو، قهرمان دنیای پیرامون‌شان هستند. در این میان بسیارند معلولینی که توانسته‌اند در عرصه‌های مختلف اجتماعی و علمی موفقیت‌های بی‌نظیری کسب کنند. پروفسور "استیون هاوکینگ" کیهان شناس، فیزیکدان و نویسنده بریتانیایی است. استیون هاوکینگ شهرت و اعتبار علمی خودش را مدیون محاسبات ریاضی پیچیده و بسیار دقیقی است که در مورد پیدایش و تحول حفره های سیاه یا سیاه چاله های آسمانی انجام داده است. وی پُرآوازهترین دانشمند دهه آخر قرن بیستم است.  هاوکینگ در ژانویه ۱۹۶۳ به یک بیماری درمان ناپذیر به نام ALS دچار شد، این بیماری بخشی از نخاع و مغز و سیستم عصبی استیون هاوکینگ را مورد حمله قرار داده و اعصاب حرکتی او را به تدریج از بین برد. استیون هاوکینگ از هرگونه حرکت عاجز بود و توان حرکت نداشت. از استیون هاوکینگ چیزی جز پوست و استخوان باقی نمانده بود. با این حال استیون هاوکینگ تسلیم نشد و مغز خارق العاده او همچنان به پژوهش برای حل معماهای ناشناخته جهان ادامه داد.

نیک ووییچیچ (Nick Vujicic) متولد چهارم دسامبر ۱۹۸۲ در استرالیا است. او به هنگام تولد از نعمت دست و پا محروم بوده‌ است. هر چند در کودکی دچار افسردگی شده بود، اما کم‌کم و با کمک مادرش آموخت که از زائده کوچکی که به جای پا در بدن او وجود داشت، استفاده کند و قابلیت‌های خود را افزایش دهد، او در دبیرستان رهبری گروه را بر عهده گرفت که برای یک خیریه اعانه جمع‌آوری می‌کردند و از آن به بعد به کارهای عام‌المنفعه رو آورد. نیک وویچیچ در سن ۲۱ سالگی از دانشگاه گریفیت در رشته‌های حسابداری و برنامه ریزی مالی فارغ‌التحصیل گردید. نیک سخنران انگیزشی و مدیر سازمان غیرانتفاعی "زندگی بی حد و مرز" است. از دیگر مهارت‌های او شنا، موج‌سواری و گلف است.

او در کتاب خود زندگی بی حد و مرز می گوید: «من بدون دست و پا به دنیا آمدم اما هرگز در حصار شرایط خود نماندم. من به سراسر دنیا سفر می کنم و به میلیون‌ها نفر الهام می بخشم تا با ایمان، امید، عشق و شجاعت خویش بر ناملایمات زندگی چیره شوند و به آرزوهای خود برسند.»

از جمله بارز‌ترین نمونه‌های موفقی که تسلیم معلولیت نشده اند، می‌توان از خانم دکتر "بهاره هنرپرور" نام برد . وی دکترای شیمی کوانتومی در زمینه شبیه‌سازی و محاسبات کوانتومی بیوسیستم‌ها و طراحی دارو را از دانشگاه علوم و تحقیقات اخذ نموده است و توانسته عناوین و نشان‌های متعدد علمی را  با چاپ مقالات متعدد ISI در کنار عنوان نخبه و چهره علمی موفق در سال 1385 کسب کند. دکتر هنرپرور در حال حاضر به مدت چند سال است که  به عنوان یک محقق بین‌المللی در زمینه طراحی داروی بیماری ایدز در کشور آفریقای جنوبی فعالیت می کند. وی در خصوص فعالیت هایش می گوید: « خوشبختانه رشته و زمینه کار تخصصی من فکری است و تنها به یک روحیه قوی و صبور، قلب و مغز سالم و فعال نیاز دارد. در حقیقت خودم مخصوصاً این زمینه تخصصی را این طور انتخاب کردم که بتوانم از توانایی‌های ذهنی و فکری خود حداکثر استفاده را بکنم و معلولیت جسمی حرکتی مانع پیشرفت من نشود. یادم می‌آید روزهای انتخاب رشته همواره به خودم می‌گفتم نباید بگذارم چرخ‌های ویلچرم جلوی چرخ زندگی‌ام را بگیرد و به خود می‌گفتم یا راهی خواهم یافت یا راهی خواهم ساخت. لذا با همین شرایط فیزیکی توانسته‌ام به لطف خدا بهره کافی را از الطاف الهی ببرم.»

خداوند در قرآن کریم ، آیه ۱۵۵ سوره بقره در مورد آزمایش و امتحان الهی که انسان‌ها به واسطه آن‌ها قدرت صبر و شکیباییشان سنجیده می‌شود، اینگونه می‌فرماید: «و قطعاً شما را به چیزی از (قبیل) ترس و گرسنگی و کاهش در اموال و جانها و محصولات می‌آزماییم، مژده ده شکیبان را.‌» معلولیت و هرگونه نقص جسمی و ذهنی در تعبیر قرآنی نمی تواند مانعی برای رشد و تعالی انسان شود. انسانها در حد و توان خود موظف هستند استعدادهای خود را شکوفا نمایند. از همین رو، هیچ‌کسی را نباید به دلیل معلولیتش مورد تبعیض قرار داد. شخص معلول حق دارد که زندگی طبیعی مانند دیگران داشته باشد، تحصیل کند، شاغل باشد و خانواده تشکیل دهد.در این رابطه نهادهای حکومتی می بایست شرایط را برای مراقبت و خدمات دهی به آنها فراهم آورند.قرآن و نهج البلاغه دو متن اصلی در فرهنگ اسلامی، در موارد مختلف بر اهتمام به امور معلولین تأکید کرده و علاوه بر متون اصلی دین، سیره عملی بزرگان و رهبران اسلام هم گویای اهتمام بر توجه به معلولین است. بر خلاف بسیاری که معتقدند قشر معلول دست و پا گیرند و مانع پیشرفت و توسعه می‌شوند اسلام به دلیل شأن و منزلتی که برای معلولین قائل است، این طبقه را انسان‌های شریف می‌داند و حقوق ویژه‌ای برایشان قائل است. نگهداری و مواظبت از افراد معلول، وظیفه ای همگانی است. بر پایه آموزه های دینی، معلولان جسمی و ذهنی محترم اند و خداوند نیز در برابر آن آسیب ها به آنان پاداش می دهد، چنانکه نیکیکنندگان به آنان هم دارای پاداش هستند. رسول خدا(ص) فرمود: «هر کس نابینایی را به مسجد یا خانه اش یا برای تامین نیازش همراهی کند، خدا برای هر گامی که برداشته و بر زمین نهاده پاداش آزاد کردن برده ای را می نویسد و فرشتگان بر او درود می فرستند تا از وی جدا شود.»آن حضرت سفارش می نمود به مبتلایان و گرفتاران بلا، خیلی نگاه نکنید که موجب اندوه آنان می شود.

دوازدهم آذرماه، به روز معلولان نام نهاده شده است. جا دارد امروز هر یک از ما، لحظه ای در احوال معلولان و مشکلاتی که دارند تأمل کنیم. درباره علل و عوامل به وجود آمدن معلولیت ها بیندیشیم و راه های پیش گیری از آن را فرا گیریم. بی شک با همین درنگ کوتاه، خواهیم توانست گامی بلند به سوی کاهش معلولیت ها برداریم.