Pars Today

امروزه یکی از مهم ترین مباحثی که ارتباط تنگاتنگی با افکار عمومی ملت ها و مجامع بین المللی دارد، موضوع حقوق بشر است. موضوعی که مجمع عمومی سازمان ملل متحد، سه سال پس از تأسیس سازمان ملل متحد، مورد توجه قرار داد و اعلامیهٔ جهانی حقوق بشر را تصویب کرد . این اعلامیه، که هدف آن برقراری و تضمین حقوق و آزادی‌های برابر برای همه مردم جهان بود در ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ به تصویب رسید. سالها بعد سازمان ملل متحد روز دهم دسامبر هر سال را به نام روز جهانی حقوق بشر اعلام کرد.

هدف از اعلام چنین روزی آنستکه حقوقی که تمام انسان‌ها مستحق آن هستند، به‌صورت جهانی مورد توجه قرار گیرد. امروز دهم دسامبر است و به این مناسبت برنامه ویژه ای تهیه شده که تقدیم حضورتان می شود.

نخستین اصل اعلامیه جهانی حقوق بشر سازمان ملل متحد می‌گوید: «تمام افراد بشر آزاد زاده می‌شوند و از لحاظ حیثیت و کرامت و حقوق با هم برابرند.»

با وجود این پشتوانه عظیم فکری که محصول صدها سال کار فیلسوفانی است که به حقوق انسان اندیشیده‌اند، باز لازم بود که در سالهای پس از تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر اصولی تکمیلی به آن افزوده شود تا روشن شود که اسیران جنگی، آوارگان، زنان، مخالفان با جنگ، قربانیان شکنجه و کودکان نیز انسانهایی هستند که باید از حقوق پایه‌ای بشری برخوردار باشند. این اصول دست کم روی کاغذ ثبت شد و اعلامیه جهانی حقوق بشر  را به عنوان یکی از مهمترین اسناد بشریت مطرح کرد. این اعلامیه برای بسیاری از کشورها الگویی در تدوین قانون اساسی ملی‌شان بوده است.

 در اعلامیه جهانی حقوق بشر اصول بنیادین انسانی مورد توجه قرار  گرفته است . به عنوان نمونه در اصل بیست و پنجم این اعلامیه آمده است: "هر انسانی حق دارد که از سطح زندگی مناسب برای تامین سلامتی و رفاه خود و خانواده‌اش، به ویژه از حیث خوراک، پوشاک، مسکن، مراقبت‌های پزشکی و خدمات اجتماعی ضروری برخوردار شود."یا  اصل بیست و دوم اعلامیه جهانی حقوق بشر می‌گوید:  "هر شخصی به عنوان عضو جامعه حق امنیت اجتماعی دارد."  و اصل بیست و سوم این اعلامیه حق کار را برای همه انسانها  قائل شده است .

اما با وجود همه امضاهایی که کشورهای دنیا در پای اعلامیه جهانی حقوق بشر نهاده‌اند، در عمل در سراسر جهان هر روز حقوق بسیاری از انسانها  نقض می شود و متاسفانه هر روز هزاران انسان در جهان بر اثر گرسنگی می‌میرند و  عده کثیری به دلیل عدم برخورداری از شرایط بهداشتی جان خود را از دست میدهند و هزاران تن از بیکاری رنج می برند .

هنوز هم وضعیت جهان به گونه‌ای است که در برخی نقاط جهان حتی انسانها از اینکه حقوقی دارند، آگاه نیستند. بدین ترتیب گرچه در همه سال های پس از تصویب اعلامیه حقوق بشر  در سراسر جهان انسان‌ها کوشیده‌اند تا اهداف والای اعلامیه  را محقق سازند اما هیچ کشوری در دنیا نیست که بتواند ادعا کند توانسته است صد درصد اصول ایده‌آل اعلامیه جهانی حقوق بشر را تحقق بخشد.

همه ساله اعلامیه ها و همایش های متعددی درباره حقوق بشر اعلام و برگزار می شود. با ارزیابی نتایج این همایش ها و روشی که سازمان ملل متحد در زمینه حقوق بشر در پیش گرفته است، با کمال تأسف باید گفت این کنفرانس ها و اعلامیه ها تاکنون بیشتر جنبه تبلیغاتی داشته و تأثیر آنها در عمل، بسیار ناچیز یا در بسیاری از موارد خلاف آن بوده است.چرا که متاسفانه حقوق بشر در دوران معاصر به  ابزاری برای پیشبرد مقاصد سیاسی تبدیل شده است.به عنوان نمونه می توان به عملکرد آمریکا در این زمینه اشاره کرد. «رابرت فانتینا» پژوهشگر و فعال صلح و عدالت اجتماعی در تحلیل رفتار و دوگانگی های سیاست  حقوق بشری آمریکا، در پایگاه تحلیلی «آمریکن هرالد تریبیون» نوشت:

"وقتی از حقوق بشر سخن می‌گوییم، باید ابتدا ببینیم چه معنایی دارد. "بیانیه جهانی حقوق بشر در دهم دسامبر ۱۹۴۸ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در پاریس اعلام شد و ۴۸ کشور از جمله آمریکا آن را تصویب کردند. در این بیانیه اصول حقوق بشر با جزئیات قید شده است که باید در سطح بین الملل از آنها حمایت کرد. اما امریکا به این بیانیه تصویب شده از سوی کشورهای غربی عمل نکرده است ."

 آمریکا خود را به عنوان مهد آزادی و حقوق بشر و مدافع آنها در جهان معرفی می‌کند در حالیکه  مردم جهان هر روز خلاف آن را شاهد هستند.

نقض هر روزه حقوق سیاه پوستان در امریکا و ظلم تاریخی بر بومیان سرخپوست  در امریکا  و نقش  آشکار  دولت آمریکا در حمایت و  همسویی با رژیم  های کودک کش مانند  اسراییل و عربستان  بخشی از کارنامه  آمریکای مدعی  حقوق بشر است .

اکبر غفوری عضو هیئت علمی دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی با انتقاد از معیارهای دو گانه حقوق بشری در غرب می گوید :

" ....نقض حقوق بشر در حقوق اقلیت‌ها را درموارد متعددی درآمریکا می بینیم. سرخپوستان به عنوان مالکان اصلی آمریکا با کشتارعجیب و نقض حقوق مواجه می‌شوند و در امریکا  80 نفر از فرقه داوودیه را در حالی که در منزل خودشان بودند زنده سوزاندند "

یکی دیگر از اقدامات کاخ‌سفید در زمینه نقض حقوق بشر که از سوی مجامع بین المللی با واکنش جدی همراه نبوده ، سیاست " تحمل صفر"  دونالد ترامپ نسبت به مهاجران بوده است. آمریکایی‌ها در طول تاریخ بیشترین اقدامات ناقض حقوق بشر را در کارنامه خود به ثبت رسانده اند و چندی پیش هم کاخ سفید به دستور ترامپ از شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد (بعنوان نهاد نظارتی در مسائل حقوق بشری ) خارج شد تا واشنگتن بیش از پیش شرایط را برای رفتارهای خصمانه و ضد بشری خود فراهم ببینند.

"رعد الحسین"، کمیسیونر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، در واکنش به خروج آمریکا از شورای حقوق بشر گفت: "خبری مأیوس‌کننده و البته نه چندان تعجب‌آور است. با توجه به وضعیت حقوق بشر در جهان، آمریکا باید به جلو قدم بردارد نه به عقب!".

جنگ در یمن، با حمایت امریکا از رژیم کودک کش عربستان نمونه دیگری از نگاه حقوق بشری امریکا به جهان است . به گزارش سازمان ملل متحد، طی چهار  سال گذشته، اقدامات جنگ افروزانه عربستان علیه یمن و نیز صرف هزینه های سنگین برای اجرای پروژه نابودی  یمن درشکل گیری فاجعه انسانی در یمن  قابل توجه بوده است. از هر ۵ غیرنظامی کشته‌شده در یمن، یک نفر زیر ۱۸ سال سن داشته است. بعنوان  نمونه در یک مورد  از این جنایات در حمله هوایی روز ۹ آگوست سال جاری در جریان حمله ائتلاف به یک اتوبوس ، ۵۱ غیر نظامی از جمله ۴۰ کودک کشته شدند.

"گرت کاپلار "مدیر منطقه‌ای یونیسف در خاورمیانه هم دربارۀ تاثیرات جنگ وحشیانه بر زندگی ۱۱ میلیون دختر و پسر یمنی هشدار داده است و بحران یمن را یکی از بدترین بحرانهای انسانی که در جهان دیده شده توصیف کرد. "تامر کرولوس" مدیر امور یمن در انجمن «کودکان را نجات دهید» نیز می‌گوید که هزاران کودک یمنی توانایی صحبت کردن، حرکت دادن دست‌ها و پایشان را برای راه رفتن از دست داده‌اند که نتیجه انفجار بمب‌ و موشک بوده است.

وجود چنین روندی  اعتماد جهانیان را به سازوکارهای بین‌المللی تضعیف می کند و اثربخشی و کارایی آنها را در مواقع ضروری و لازم زیر سوال می‌برد.
سیاست داخلی آمریکا اینگونه است که در سال ۲۰۱۵، زندگینامه «کریس کایل» یکی از افسران ارتش آمریکا را که با کشتن دست کم ۱۶۰ نفر زن و کودک بی‌پناه و کشتار جمعی در عراق به «شیطان رمادی» معروف است تبدیل به فیلم کرد و به عنوان قهرمان ملی به اکران عمومی گذاشت. حال تصور کنید که ویتنام، فلسطین، عراق، یمن، و سوریه یا کشورهای دیگر که آمریکا به آنها تجاوز کرده است، فیلمی در مورد یک قهرمان ملی بسازند که ۱۶۰ نفر آمریکایی را به دلیل تجاوز آمریکا به کشورشان کشته است آیا می توانند چنین قهرمانی را در سینمای خود مطرح کنند؟ متاسفانه در برخورد دوگانه ای که در زمینه حقوق بشر وجود دارد  در حالیکه کشتارهای آمریکا دفاع از حقوق بشر تلقی می شود، اقدامات دیگر کشورها جنایت محسوب می‌شود؟

 باید گفت گرچه اعلامیه حقوق بشر ذاتاً بر پایه احترام به کرامت انسانی تدوین شده اما متاسفانه هنوز جایگاه حقیقی خود را به دست نیاورده و  به ابزاری سیاسی برای اهداف برخی کشورها در جهان تبدیل شده است. شاید روز جهانی حقوق بشر فرصتی دوباره برای تاکید بر اجرای عادلانه اعلامیه جهانی حقوق بشر در همه کشورها با نظارت بدون تبعیض سازمانهای بین المللی ذیربط باشد .