طلوع آفتاب سامرا ( ویژه ولادت امام حسن عسگری ع)

میلاد فرخنده امام حسن عسکری (ع) بر همه مسلمین جهان مبارکباد.

 در هشتمین روز از ماه ربیع ‏الثانی سال 232 ه‍.ق ، کودکی از سلاله پاک پیامبر به دنیا آمد. صدای این نوزاد مبارک، شهر مدینه را مزین کرده بود. زمانی که مژده ولادت با برکت فرزندی را به امام هادی علیه السلام دادند، ایشان در گوش راست نوزاد، اذان و در گوش چپ او اقامه فرمود و این نوزاد پاک را "حسن" نامید. از آنجا که ایشان همچون پدرش امام هادی(ع)، به دستور خلفای عباسی در محله عسکر سامرا (در عراق) ساکن بود، به عسکری معروف شد. کنیه اش ابومحمد و القاب معروفش «نقی» و «زکی» است.

 امروز در سالگرد ولادت امام حسن عسکری ، با گرامیداشت یاد و خاطره آن حضرت ، به شما دوستان تبریک می گوئیم و به نقل فرازهایی از زندگی ایشان، می پردازیم . 

عمر با برکت امام حسن عسکری(ع) به سه دوره تقسیم می‏ شود: دوره اول تا سیزده سالگی که در مدینه بود؛ دوره دوم تا 23 سالگی که به همراه پدرش در سامرا زندگی می‏ کرد و سومین دوره از زندگی ایشان شش سال آخر عمرشان است که پس از شهادت پدر، در سامرا ولایت و رهبری امور شیعیان را در دست داشتند. در این شش سال سختی ها و موانع بسیاری در پیش روی آن حضرت قرار داشت. زیرا حاکمان عباسی، محدودیت ها و تنگناهای زیادی برای آن امام بزرگوار ایجاد کرده بودند. شواهد تاریخی نشان می دهد که بطور کلی اوضاع و شرایط اجتماعی و سیاسی در دهه های اول قرن دوم هجری برای اهل بیت پیامبر نامساعد بود. لذا چند تن از آن بزرگواران به اجبار فرمانروایان عباسی ، ناگزیر شدند زادگاه خود، مدینه را ترک کرده و در محلی دور از وطن اصلی، زندگی را بگذرانند. درمورد امام حسن عسکری نیز اوضاع به همین شکل بود. آن امام از دوران کودکی به همراه پدرش در منطقه ای نظامی در شهر سامرا - مرکز حکومت عباسیان - اقامت گزید و همواره تحت نظارت عوامل حکومتی قرار داشت.

 در عصری که انواع بدعتها در دین راه یافته وجهل  بر افکار سایه افکنده بود، امام حسن عسکری (ع) حقیقت دین را به صورت شفاف و روشن برای مردم مطرح ساخت. امام حسن عسکری مانند سایر اهل بیت پیامبر (ص) از دانشی عمیق و گسترده برخوردار بود ، بطوریکه شعاع های دانش ایشان در همه جا گسترده شد . استدلال های آن امام در مباحثات علمی، چنان نافذ و موثر بود که فیلسوف عرب ، یعقوب بن اسحاق کندی پس از مناظره با آن حضرت، حقیقت را درک کرد و کتابی را که در انتقاد از برخی دانسته های دینی نوشته بود، سوزاند.آن حضرت، تشنگان معرفت را با جرعه های گوارای حقیقت سیراب می ساخت.  

از منظر قرآن، کمال غایی انسان تنها به وسیله عبادت و بندگی به دست می آید و هدف نهایی آفرینش نیز ریشه در همین حقیقت دارد. عبادت، بارزترین جلوه ارتباط انسان با خداست. ارتباطی که موجب می شود انسان بینشهای متعالی کسب کند ،به عظمت روحی و روانی برسد، صفای باطن بیابد و به خوبیها و زیباییها گرایش پیدا کند. این فضایل، ارمغان یک عبادت آگاهانه است. از امام حسن عسکری(ع) نقل شده است که «لیست العبادة کثرة الصیام و الصلاة و إنّما العبادة کثرة التفکّر فی أمر الله» «عبادت در زیاد انجام دادن نماز و روزه نیست، بلکه عبادت با تفکّر و اندیشه در قدرت بی منتهای خداوند در امور مختلف می‌باشد.» بر مبنای این سخن ، اساس عبادت تفکّر ، مقصدشناسی و مقصودیابی است، درایت است. این درایت اگر با عمل همراه باشد انسان هم راه را طی می‌کند هم به مقصد می‌رسد و هم مقصود را به اندازه خود مشاهده می‌کند. حضرت می فرماید: « نیکوئی شکل و قیافه، یک نوع زیبائی و جمال در ظاهر انسان پدیدار است و نیکو بودن عقل و درایت، یک نوع زیبائی و جمال درونی انسان می‌باشد.»

از نگاه حضرت، پرهیزگارترین مردم کسی است که سخنی که مستدل نیست نگوید تا ورع در گفتار و نوشتار داشته باشد و در مقام کردار و عمل ، فرائض الهی را انجام بدهد تا جزء عابدترین مردم عصر خود باشد، از محرّمات بپرهیزد تا جزء زاهدترین مردم عصرش باشد و بکوشد که از گناه نجات پیدا کند.

امام حسن عسکری علیه السلام با منش والا و عظمت اخلاقی خاص خود دوست و دشمن را شیفته می کرد. تاریخ نگاران نقل می کنند که: حضرت عسکری علیه السلام به دستور متوکل عباسی ـ سرسخت ترین دشمن اهل بیت علیهم السلام ـ زندانی گشت و خلیفه دستور اکید داده بود تا با وی به شدّت رفتار شود؛ امّا زندان بان پس از مدتی، دل بسته کمالات حضرت شده و حتی از نگاه مستقیم به چشمان ایشان ـ از شرم و حیا ـ پرهیز می کردند. هنگامی نیز که ایشان از زندان آزاد شدند، اعتقادی استوار به امام پیدا کرده و بصیرت خوبی در دین یافته بودند.

گسترش و نیرومندی تشیّع در دوران امامت یازدهمین پیشوای شیعیان، موجب شده بود دستگاه خلافت، امام را در حصر نگه دارد و اجازه هیچ گونه فعّالیّتی به وی ندهد. امّا آن امام گرامی از هر فرصتی برای هدایت و رهبری نهضت شیعی استفاده می کرد و در همان دوران کوتاه امامتش، کارهای بزرگی را به انجام رساند؛ از جمله کوشش‏های علمی امام، ایجاد شبکه ارتباطی با شیعیان مناطق مختلف از طریق تعیین نمایندگان و اعزام پیک‏ها و فرستادن پیام‏ها بود. از جمله فعّالیت‏های سرّی سیاسی نیز حمایت و پشتیبانی مالی از شیعیان، تقویت و توجیه سیاسی رجال و عناصر مهم شیعه در برابر مشکلات و آماده سازی شیعیان برای دوران غیبت فرزند خود، امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف بود. بسیاری از فعّالیت‏های آن امام گرامی، مصروف آماده ساختن جامعه برای رویارویی با دوران غیبت صغرا و پس از آن غیبت کبرا بود.

از آنجا که غیبت امام و رهبر هر جمعیتی، حادثه ‏ای غیرطبیعی و نامأنوس است و باور آن و نیز تحمّل مشکلات ناشی از آن برای نوع مردم دشوار است، پیامبر اسلام و امامان پیشین به تدریج مردم را با این موضوع آشنا و افکار را برای پذیرش آن آماده کردند. این معنا در زمان امام عسکری علیه السلام جلوه بیشتری یافت؛ زیرا امام از یک سو با وجود تأکید بر تولد حضرت مهدی علیه السلام، او را تنها به شیعیان خاص و نزدیک خود نشان می ‏داد و از سویی دیگر تماس مستقیم شیعیان با خود آن حضرت نیز روز به روز محدودتر می‏ شد، به گونه ‏ای که حضرت حتی در سامراء نیز به مراجعات و مسائل شیعیان از طریق نامه یا به وسیله نمایندگان خویش، پاسخ می ‏داد. امام با این کار، مردم را برای تحمل شرایط و تکالیف عصر غیبت و ارتباط غیر مستقیم با امام آماده می‏ ساخت. 

 «احمد بن اسحاق»، یکی از یاران خاص امام عسکری علیه السلام می‏ گوید: «به حضور امام عسکری علیه السلام رسیدم و می‏خواستم درباره امام بعد از او بپرسم. حضرت پیش از سؤال من فرمود: ای احمد بن اسحاق! خداوند از زمانی که آدم را آفریده تا روز رستاخیز، هرگز زمین را از حجّت خالی نگذاشته و نمی‏گذارد. خداوند به برکت وجود حجّت خود در زمین، بلا را از مردم جهان دفع می‏کند و باران می‏فرستد و برکات نهفته در دل زمین را آشکار می‏سازد. عرض کردم: پیشوا و امام بعد از شما کیست؟ حضرت به سرعت برخاست و به اتاق دیگر رفت. طولی نکشید که برگشت. در حالی که پسربچه‏ای سه ساله را که چهره‏اش همچون ماه شب چهارده می‏درخشید به دوش گرفته بود. فرمود: احمد بن اسحاق، اگر پیش خدا و امامان، محترم نبودی، این پسرم را به تو نشان نمی‏دادم، او هم‏نام و هم کنیه رسول خداست. زمین را از عدل و داد پر می‏کند، چنانکه از ظلم و جور پر شده باشد. او در میان این امت (از نظر طول غیبت) همچون «خضر» و «ذالقرنین» است. او غیبتی خواهد داشت که (در اثر طولانی بودن آن) بسیاری به شک خواهند افتاد و تنها کسانی که خداوند آنان را در اعتقاد به امامت او ثابت نگه داشته و توفیق دعا برای تعجیل قیام و ظهور او می‏بخشد، از گمراهی نجات می‏ یابند.»

مجدداً میلاد فرخنده امام حسن عسکری (ع) را به شما عزیزان تبریک می گوییم. و دعای امام حسن عسگری برای امام زمان را زمزمه می کنیم:

خدایا! روز روشن عدالت را به ما بنماى و آن را براى همیشه و بى تاریکى و به صورت نورى بدون هیچ آلایشى، به ما نشان بده و آغاز آن را بر ما فرو ریز و برکت آن را بر ما نازل فرما و او را بر مخالفانش برترى ده و در برابر دشمنانش یارى‌اش کن.

خدایا! و حق را با او آشکار کن و تیرگىِ شب حیرت را با او به صبح مبدّل نما.

خدایا! دل‌هاى مرده را با او زنده کن و خواسته‌هاى متفاوت و نظرهاى گوناگون را به دست او متّحد کن و حدود اجرا نشده و احکام فرو گذاشته را با او به پا دار و شکم‌هاى گرسنه را به دست او سیر و بدن‌هاى رنجور خسته را با او آسوده کن.

خدایا! او را از آنچه بر او بیم مى‌رود، ایمن و آسوده کن و تیرهاى مکر و حیله را از او برگردان.