از مهندسی مکانیک تا فرماندهی ستاد کل نیروهای مسلح ایران؛ سرلشکر باقری کیست؟

پارس‌تودی- سردار سرلشکر «محمد باقری» فرمانده‌ای آرام و متین، با سبک مدیریتی سیستماتیک و اجماع‌ساز، در میان مردم و نخبگان نظامی جایگاهی ویژه دارد و به او لقب معمار نوین اقتدار نظامی ایران داده‌اند.

سردار سرلشکر «محمدحسین باقری» نماینده نسلی از فرماندهان ایرانی است که نه‌تنها بر سرنوشت امروز نیروهای مسلح جمهوری اسلامی تأثیرگذارند، بلکه در تعیین آینده دکترین دفاعی این کشور نیز نقش محوری دارند. در این مطلب از پارس‌تودی نگاهی به زندگی‌نامه سرلشکر باقری انداخته شده است.

تولد

سرلشکر «محمدحسین افشردی» که بعدها به نام «محمد باقری» شهرت یافت، در سال ۱۳۳۹ هجری شمسی در تهران به دنیا آمد. او برادر سردار شهید حسن باقری از نوابغ جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق به ایران و خود از ستارگان پر فروغ هشت سال دفاع مقدس است. این فرمانده برجسته که اکنون در جایگاه رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران می‌درخشد، نه تنها یکی از تأثیرگذارترین چهره‌های نظامی ایران است، بلکه معماری هوشمند و آینده‌نگر برای ساختار دفاعی ایران به شمار می‌رود.

تحصیلات و فعالیت دانشگاهی

محمد باقری در زمان پیروزی انقلاب اسلامی، در سال آخر دبیرستان تحصیل می‌کرد. پس از پیروزی انقلاب به سمت مسیر دروس فنی دانشگاه رفت و در رشته مهندسی مکانیک دانشگاه پلی تکنیک آن زمان(امیرکبیر) پذیرفته شد و تا انقلاب فرهنگی هم در دانشگاه مشغول تحصیل بود اما از زمانی که دانشگاه‌ها در بهار ۵۹ به سبب انقلاب فرهنگی تعطیل و توطئه غرب در کردستان ایران شروع شد، از تابستان سال ۵۹ در سپاه مشغول فعالیت شد. محمد باقری پس از جنگ به تحصیل ادامه داد و اکنون دارای مدرک دکتری جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک از دانشگاه تربیت مدرس و از اعضای هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملی ایران است. او علاوه بر ایفای مسئولیت‌های اجرایی به تدریس در دانشگاه عالی دفاع ملی و دانشگاه تربیت مدرس نیز اشتغال دارد.

تغییر نام

محمد باقری در کنار برادرش حسن که به دلیل حفظ هویت در جبهه‌ها نام خود را به حسن باقری تغییر داده بود، به دلیل شباهت ظاهری و پیوند خونی، نام خانوادگی خود را نیز به باقری برگرداند. او در این‌باره می‌گوید: «به احترام اخوی، این نام برایم ماندگار شد.» این تصمیم نه تنها نشانه‌ای از ارادت به برادر شهیدش بود، بلکه هویتی جدید برای او در مسیر جهاد و خدمت رقم زد.

از جبهه تا فرماندهی

در ۲۳ سالگی، محمد باقری مسئول اطلاعات لشکرهای سپاه شد و تا پایان جنگ، در قرارگاه‌های کربلا و خاتم‌الانبیا، مغز متفکر عملیات‌های اطلاعاتی و رزمی بود. پس از جنگ، به ستاد کل نیروهای مسلح ایران پیوست و در نقش‌هایی چون رئیس اداره اطلاعات، معاون اطلاعات و عملیات و رئیس ارکان و امور مشترک، تجربه‌ای گران‌بها اندوخت.

نبرد در عمق خاک دشمن

در سال ۱۳۷۵، باقری در طراحی عملیاتی جسورانه علیه گروه‌های تروریستی چون کومله و حزب دموکرات در غرب ایران نقشی محوری داشت. این عملیات که با فرماندهی سردار احمد کاظمی اجرا شد، با حمله به عمق ۱۰ کیلومتری خاک عراق و گلوله‌باران مواضع دشمن، ضربه‌ای مهلک به آنان وارد کرد. باقری در این میدان، بار دیگر هوش استراتژیک خود را به اثبات رساند.

سرلشکری

باقری در ۴۷ سالگی، معاون هماهنگ‌کننده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا شد. در سال ۱۳۸۷، درجه سرلشکری را از دستان امام خامنه‌ای رهبر انقلاب دریافت کرد و این نشان، تأییدی بر شایستگی‌های بی‌مانندش بود.

سکان‌داری ستاد کل نیروهای مسلح ایران

در ۸ تیر ۱۳۹۵، سرلشکر باقری در ۵۶ سالگی با حکم رهبر انقلاب، سکان ستاد کل نیروهای مسلح ایران را به دست گرفت و جایگزین سرلشکر سید حسن فیروزآبادی شد. او با تلفیقی از تجربه میدانی، دانش آکادمیک و بینش راهبردی، ستاد کل را از نهادی نظری به مرکزی پویا برای هماهنگی، آینده‌پژوهی و تقویت رزمایش‌های ترکیبی بدل کرد.

نشان‌های افتخار

سرلشکر باقری دو نشان فتح درجه سه، یک نشان فتح درجه دو و نشان نصر، بالاترین نشان نظامی را از دستان امام خامنه‌ای دریافت کرد؛ افتخاراتی که گواهی بر خدمات بی‌دریغ او به نظام اسلامی و ایران است.

تحریم و ایستادگی

در ۱۳ آبان ۱۳۹۸، نام او در فهرست تحریم‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا قرار گرفت، اتهامی که به بهانه حضور در تحولات منطقه مطرح شد، اما این تحریم‌ها نه تنها از عزم او نکاست، بلکه اراده‌اش را در دفاع از منافع ملی استوارتر کرد.

اندیشه و قلم

باقری در عرصه علمی نیز درخشیده‌است. تألیفاتی در حوزه ژئوپلیتیک قفقاز، غرب آسیا، حقوق بین‌الملل دریایی خلیج فارس و تنگه هرمز و عضویت در قطب علمی جغرافیای سیاسی و انجمن ژئوپلیتیک ایران، نشان‌دهنده عمق دانش و تعهد او به پیشرفت علمی ایران است.

معمار دفاع پیش‌دستانه

سرلشکر باقری، از طراحان مفهوم «دفاع پیش‌دستانه» در دکترین نظامی ایران، توان موشکی، دریایی، پدافند هوایی و جنگ الکترونیک را به ارکان بازدارندگی این کشور بدل کرد. او با تعاملی سازنده میان سپاه و ارتش، شبکه فرماندهی و کنترل را تقویت کرد و حضوری مؤثر در جبهه مقاومت در غرب آسیا رقم زد.

چهره‌ای آرام، استراتژیستی ژرف‌اندیش

باقری، علاوه بر جنبه‌های نظامی، در عرصه دیپلماسی دفاعی نیز چهره‌ای فعال و هوشمندانه از خود نشان داده است. او در نشست‌ها و مذاکرات منطقه‌ای و بین‌المللی، همواره بر حق دفاعی جمهوری اسلامی ایران در توسعه توان بومی نظامی تأکید داشته و تلاش کرده تصویری متعادل، واقع‌بینانه و منطقی از سیاست‌های دفاعی ایران ارائه دهد. او فرمانده‌ای آرام، متین و کم‌حرف، با سبک مدیریتی سیستماتیک و اجماع‌ساز، در میان مردم و نخبگان نظامی جایگاهی ویژه دارد. باقری با تسلط بر دانش نظامی روز، تحلیل تهدیدات ترکیبی و جنگ شناختی، آینده دفاعی ایران را با اقتدار رقم می‌زند. در آستانه ۱۰ سالگی سکان‌داری‌اش در ستاد کل نیروهای مسلح ایران، سرلشکر محمد باقری، معمار نوین اقتدار نظامی ایران است؛ مردی که با تلفیق تجربه، دانش و بینش راهبردی، ایران اسلامی را در برابر تهدیدات پیچیده، به دژی نفوذناپذیر بدل کرده است.

mrt