نخستین منشور حقوق بشر جهان در کجا نوشته شد؟

پارس‌تودی- در طول تاریخ، تمدن‌های گوناگونی ادعا کرده‌اند که پایه‌گذار حقوق بشر و عدالت اجتماعی بوده‌اند. تصورات رایج، ما را به سمت تمدن‌های غربی هدایت می‌کنند، اما پاسخ این پرسش جایی دیگر نهفته است.

آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که نخستین بار مفهوم «حقوق بشر» در کدام نقطه از جهان متولد شد؟ در طول تاریخ، تمدن‌های گوناگونی ادعا کرده‌اند که پایه‌گذار حقوق بشر و عدالت اجتماعی بوده‌اند. تصورات رایج، ما را به سمت تمدن‌های غربی هدایت می‌کنند، اما پاسخ این پرسش جایی دیگر نهفته است. در این مطلب از پارس‌تودی به این سوال پاسخ داده شده است.

ایران

نخستین منشور حقوق بشر جهان در ایران و در دوران حکومت کوروش (۵۳۹ پیش از میلاد) نوشته شد. این منشور که به استوانه کوروش معروف است، قدیمی‌ترین سند مکتوب دربارهٔ حقوق بشر محسوب می‌شود و اکنون در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود.

محتوا

کوروش پس از فتح بابل، برخلاف بسیاری از فاتحان تاریخ، دست به غارت و ویرانی نزد، بلکه به بازسازی و آزادی مردم پرداخت. در این منشور آمده است:

«سپاه بزرگ من به آرامی وارد بابل شد و به مردم این سرزمین آسیبی نرساند... من برای صلح کوشیدم. "نبونعید" Nabonidus مردم بابل را به بردگی کشانده بود، اما من برده‌داری را برانداختم. فرمان دادم که همه مردم در پرستش خدای خود آزاد باشند و کسی آنان را آزار ندهد. من نیایشگاه‌های ویران‌شده را بازسازی کردم و مردمان آواره را به سرزمین‌هایشان بازگرداندم.»

ابعاد

استوانه کوروش ۲۲.۵ سانتیمتر طول و ۱۱ سانتیمتر عرض دارد و متن آن به زبان اکدی Akkadian language و خط میخی در ۴۵ سطر نوشته شده است.

کشف

این سند تاریخی در سال ۱۸۷۹ میلادی توسط گروهی از باستان‌شناسان بریتانیایی به سرپرستی «هرمزد رسام» Hormuzd Rassam در محوطه باستانی بابل کشف شد. پژوهشگران دریافتند که این استوانه گلی در سال ۵۳۸ پیش از میلاد و به دستور کوروش پس از فتح بابل نوشته شده است. منشور در معبد اساگیلا Esagila در شهر بابِل قرار داشت و اکنون در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود.

اهمیت جهانی

منشور کوروش به‌عنوان نخستین بیانیه حقوق بشر شناخته می‌شود و بسیاری از اصول آن در اعلامیه جهانی حقوق بشر سازمان ملل (۱۹۴۸) بازتاب یافته است. «بان کی‌مون» دبیرکل پیشین سازمان ملل، از آن به‌عنوان نماد صلح و عدالت یاد کرد. در سال ۱۹۷۱، سازمان ملل متن این منشور را به شش زبان رسمی منتشر و نسخه‌ای از آن را در مقر نیویورک نصب کرد. «توماس جفرسون» نویسنده پیش‌نویس اعلامیه استقلال آمریکا، از کتاب «کوروش‌نامه» گزنفون Xenophon الهام گرفت. این کتاب به شیوه حکمرانی کوروش بر اساس مدارا و عدالت می‌پردازد.

نماد عدالت

این سند تاریخی، نه‌تنها برای ایرانیان، بلکه برای تمام جهانیان نماد عدالت، آزادی و احترام به حقوق بشر است. منشور کوروش گواهی بر تمدن کهن و انسان‌دوستانه ایران است که همچنان الهام‌بخش مردم جهان باقی مانده است.

mrt