همگرایی ایران و اوراسیا؛ مسیر جدید اقتصاد منطقه‌ای و جهانی

پارس‌تودی- نشست شورای بین‌دولتی اتحادیه اقتصادی اوراسیا، در سطح نخست‌وزیران و روسای دولت‌های کشورهای عضو و ناظر از جمله ایران در مینسک پایتخت بلاروس با هدف تقویت راه‌گذر کریدور شمال–جنوب برگزار شد.

نشست شورای بین‌دولتی اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) در سطح نخست‌وزیران و روسای دولت‌های کشورهای عضو و ناظر از جمله ایران، سه‌شنبه ۸ شهریور (۳۰ سپتامبر) در مینسک پایتخت بلاروس برگزار شد و با مصوباتی در زمینه تقویت ترانزیت، از جمله در مسیر راه‌گذر کریدور شمال–جنوب که از سرزمین ایران عبور می‌کند، همراه بود.

«آرزیبک کوژوشف» وزیر انرژی و زیرساخت‌های کمیسیون اقتصادی اوراسیا گفت: قلمرو و بنادر ایران در خلیج‌فارس، حلقه‌ای حیاتی برای دسترسی راه‌گذر شمال–جنوب به هند هستند. کوژوشف افزود: تلاش‌های گسترده‌ای از سوی کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا برای توسعهٔ این راه‌گذر برنامه‌ریزی شده است.

«سید محمد اتابک» وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران، نیز در این اجلاس گفت: روابط تجاری ایران با کشورهای عضو اتحادیه  اقتصادی اوراسیا با سرعت روزافزونی در حال افزایش است.

«الکسی اورچوک» معاون نخست‌وزیر روسیه، نیز پس از نشست شورای بین‌دولتی اوراسیا در مینسک گفت: موافقت‌نامه تجارت آزاد با جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، گردش مالی تجاری تهران و مسکو را بلافاصله ۳۵ درصد افزایش داد.

جمهوری اسلامی ایران و پنج کشور عضو اتحادیه اوراسیا که موافقت‌نامهٔ تجارت آزاد را از ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ (سال ۲۰۲۵) اجرایی و تعرفه‌های گمرکی ۸۷ درصد کالاها را حذف کرده‌اند، گامی عملی برای تعیین دستورکار سال‌های ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۸ و رفع موانع غیرتعرفه‌ای برداشتند.

نشست شورای بین‌دولتی اتحادیه اقتصادی اوراسیا، در مینسک برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری اعضای این اتحادیه برای گسترش مناسبات اقتصادی، سیاسی و همچنین حوزه فناوری و انرژی است. جمهوری اسلامی ایران، باتوجه‌به جایگاه تأثیرگذار در بازار جهانی انرژی و فناوری‌های دانش‌بنیان، در کنار جایگاه ژئوپلیتیکیِ منحصر‌به‌فرد خود، می‌تواند عاملی مؤثر برای تقویت مناسبات اتحادیهٔ اقتصادی اوراسیا در سال‌های آتی باشد.

گسترش همکاری‌های ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، می‌تواند پیامدهای مهمی برای اقتصاد منطقه‌ای و جهانی داشته باشد. این همکاری‌ها ظرفیت‌های اقتصادی ایران را فعال‌تر می‌کند و بر اقتصاد منطقه‌ای و جهانی نیز تأثیر خواهد گذاشت.

حذف تدریجی تعرفه‌های گمرکی و تسهیل مبادلات کالا، سرمایه و خدمات میان ایران و کشورهای عضو (روسیه، قزاقستان، بلاروس، ارمنستان، قرقیزستان) موجب رونق تجارت منطقه‌ای شده است. ایران به‌عنوان حلقه حیاتی این مسیر، نیز نقش کلیدی در ترانزیت کالا از آسیای مرکزی به اقیانوس هند ایفا می‌کند و این امر باعث کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و افزایش سرعت مبادلات می‌شود. در شرایط تحریم‌های غرب، این همکاری‌ها همچنین به ایران امکان می‌دهد بر محدودیت‌ها غلبه کند و به یک هاب تجاری منطقه‌ای (مرکز مؤثر) تبدیل شود.

تقویت همکاری‌ها با ایران، ظرفیت‌های اتحادیهٔ اوراسیا را در حوزه انرژی، کشاورزی، حمل‌ونقل و صنعت ارتقا می‌دهد و جایگاه آن را در اقتصاد جهانی تثبیت می‌کند. این همکاری‌ها می‌توانند الگویی برای کشورهایی باشد که به‌دنبال کاهش وابستگی به نظام مالی غرب هستند و از چندجانبه‌گرایی اقتصادی استقبال می‌کنند.

چشم‌اندازهای بلندمدت همکاری ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، به شکل‌گیری یک بلوک اقتصادی–سیاسی مؤثر در منطقه منجر خواهد شد. نقشه راه همکاری‌های سه‌ساله (۲۰۲۵ تا ۲۰۲۸) شامل توسعه تجارت دیجیتال، حمل‌ونقل دریایی، گمرکی و همچنین تجارت حلال است که می‌تواند ایران را در حوزه‌های نوظهور اقتصادی فعال‌تر کند.

گسترش همکاری‌های ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، فراتر از یک توافق تجاری، گامی راهبردی در جهت بازتعریف جایگاه ایران در اقتصاد منطقه‌ای و جهانی است.

esh