سه تحریف نویسنده نشنال درباره ایران امروز

پارس تودی– سایت نشنال (The National) در مقاله‌ای به تاریخ 12 نوامبر از دیدگاه خود به بررسی تغییر رویکرد جمهوری اسلامی ایران در استفاده از نمادهای تاریخی و اسطوره‌ای با ادعای تقویت ملی‌گرایی پس از جنگ اخیر با اسرائیل می‌پردازد.

به گزارش پارس‌تودی، نویسنده در این مقاله تحت عنوان "ایران و بازگشت به تاریخ باستان برای تقویت ملی‌گرایی پس از جنگ با اسرائیل" تلاش کرده است تحولات اخیر ایران را در قالب بازگشت به تاریخ باستان و ملی‌گرایی توضیح دهد. این مقاله حاوی تحریف‌هایی است که تصویر نادرستی از واقعیت ایران کنونی ارائه می‌دهد. در ادامه سه مورد مهم از این تحریف‌ها بررسی می‌شود. 

۱. تقلیل ملی‌گرایی به ابزاری صرفاً سیاسی 

نویسنده مدعی است که جمهوری اسلامی تنها به دلیل کاهش جذابیت اسلام‌گرایی سنتی به ملی‌گرایی روی آورده است. این برداشت تحریف‌آمیز است. اولاً در نگاه انقلاب اسلامی وطن‌دوستی امری پسندیده است. در جمهوری اسلامی ایران وطن‌دوستی و نه ملی‌گرایی، نه صرفاً ابزاری سیاسی بلکه بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی جامعه محسوب می‌شود. استفاده از نمادهای باستانی مانند شاپور اول یا آرش کمانگیر تنها واکنشی به شرایط سیاسی نیست، بلکه بازتابی از پیوند عمیق مردم با میراث تاریخی ایران است. در واقع، وطن‌دوستی ایرانی همواره در کنار اسلام‌گرایی وجود داشته و ترکیب این دو هویت، ساختار فکری جمهوری اسلامی را شکل داده است. ضمن اینکه جمهوری اسلامی ایران همواره بر موضوع وطن‌ دوستی تأکید کرده است. 

۲. نادیده گرفتن نقش مردم در بازتولید نمادهای تاریخی 

نویسنده چنین القا می‌کند که بهره‌گیری از نمادهای باستانی صرفاً پروژه‌ای حکومتی است. این نگاه تحریف‌آمیز است زیرا مردم ایران خود به‌طور گسترده در حفظ و بازتولید این نمادها نقش دارند. عید نوروز و یا علاقه عمومی به کوروش کبیر پادشاه هخامنشی یا تخت‌جمشید نشان می‌دهد که ملی‌گرایی باستانی نه‌تنها از بالا تحمیل نشده، بلکه ریشه در فرهنگ عمومی دارد. هرچند اکنون توجه بیشتری به این نمادها مانند نصب مجسمه زانو زدن والرین امپراتور روم در مقابل شاپور اول ساسانی در میدان انقلاب تهران صورت گرفته که ممکن است این نمادها را برجسته کند، اما زمینه اجتماعی آن از پیش وجود داشته است. 

۳. ارائه تصویری یک‌دست و منفی از نگاه نظام به تاریخ باستان 

نویسنده تلاش می‌کند نشان دهد که جمهوری اسلامی همواره تاریخ باستان را سرکوب کرده و اکنون به‌طور ناگهانی تغییر مسیر داده است. این تصویر تحریف‌شده است. واقعیت آن است که نگاه جمهوری اسلامی به تاریخ باستان همواره دوگانه بوده: نقد جنبه‌های استبدادی و در عین حال پذیرش دستاوردهای فرهنگی و هنری. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی بارها به ارزش‌های معماری و هنر ایران باستان اشاره کرده و در عین حال بر جنبه‌های اخلاقی و معنوی اسلام تأکید داشته است. ایشان هرچند در سخنرانی‌های خود بارها ساسانیان و هخامنشیان را به‌عنوان نظام‌های استبدادی نقد کرده است، اما در عین حال برخی دستاوردهای آنها را «افتخار ایرانی» دانسته است. نقش‌برجسته زانو زدن والرین امپراتور روم در برابر شاپور اول پادشاه ساسانی در کازرون همانی است که رهبر معظم انقلاب اسلامی در سفری که اردیبهشت 1387 (2008) به استان فارس داشتند در دیدار با مسئولان اجرائی استان بر نشان دادن آن به مردم تأکید داشتند. ایشان در آن دیدار با اشاره به تلاش برخی کشورها برای ایجاد مفاخر مصنوعی تاریخی تأکید کردند: مفاخر حقیقی تاریخ ملت ایران موجب تقویت اعتمادبه‌نفس ملی است و لازم است مورد توجه بیشتر قرار گیرد. بنابراین، اقدامات اخیر در جمهوری اسلامی ایران در زمینه توجه به میراث تاریخی نه یک چرخش ناگهانی، بلکه ادامه همان نگاه ترکیبی و تدریجی است. 

جمع‌بندی 

تحلیل نشنال با سه تحریف اساسی همراه است: تقلیل ملی‌گرایی به ابزار سیاسی، نادیده گرفتن نقش مردم در بازتولید نمادهای تاریخی، و ارائه تصویری یک‌دست و منفی از نگاه جمهوری اسلامی به تاریخ باستان. این تحریف‌ها باعث می‌شود تصویر ایران کنونی به‌طور ناقص و مغرضانه ارائه شود، در حالی که واقعیت پیچیده‌تر است: وطن‌دوستی ایرانی ریشه در فرهنگ عمومی دارد، با اسلام‌گرایی تلفیق شده و در سیاست رسمی نیز به‌عنوان بخشی از هویت ملی مورد استفاده قرار می‌گیرد./ 

srm