سفر عراقچی به جمهوری آذربایجان؛ گامی بلند برای ارتقای روابط تهران و باکو

پارس‌تودی‌– سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران شامگاه یکشنبه به باکو پایتخت جمهوری آذربایجان سفر کرد.

به گزارش پارس‌تودی، هواپیمای حامل سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران، شامگاه یکشنبه ۷ دسامبر در حالی در فرودگاه «حیدر علی‌اف» باکو به زمین نشست و مورد استقبال مقامات آذربایجان قرار گرفت که تحلیلگران منطقه‌ای بازگشت ایران و جمهوری آذربایجان به روابطی منطقی و منطبق بر ضرورت‌های حسن‌همجواری را مهم‌ترین هدف مهمان و میزبان ارزیابی کردند. 

اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در توضیح جزئیات سفر وزیر امور خارجه ایران به باکو گفت دکتر عراقچی در نخستین سفر رسمی دوجانبه خود با استقبال مسئولان آذربایجان وارد این کشور شد و در ادامه با رئیس‌جمهور، وزیر امور خارجه، رئیس مجلس و معاون نخست‌وزیر آذربایجان دیدار و گفت‌وگو کرد. 

عراقچی صبح روز دوشنبه  ۸ دسامبر با «الهام علی‌اف» رئیس‌جمهور آذربایجان دیدار کرد. در این دیدار عراقچی به اهمیت نگاه بلندمدت در روابط همسایگی، نقش رایزنی‌های مستمر دیپلماتیک برای رفع سوءبرداشت‌ها و مدیریت مسائل فی‌مابین تأکید کرده و رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان هم از روند رو‌به‌رشد روابط دو کشور، ابراز خوشحالی و بر آمادگی آذربایجان برای استفاده از همه ظرفیت‌های موجود جهت گسترش مناسبات تأکید کرد. 

وزیر امور خارجه ایران در جریان دیدار با «جیحون بایرام‌اف» همتای آذربایجانی خود نیز با اشاره به اشتراکات دیرپای تاریخی، تمدنی، فرهنگی و دینی بین ایران و آذربایجان، وجود اراده مشترک در بین رهبران دو کشور برای ارتقای تفاهم و اعتماد متقابل و تقویت مناسبات دو کشور را بسیار ارزشمند دانست و بر ضرورت بهره‌گیری حداکثری از این فرصت برای بهبود هرچه‌بیشتر روابط دوجانبه تأکید کرد.

«جیحون بایرام‌اف» وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان نیز در نشست خبری مشترک با «سیدعباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران گفت: ما نه‌تنها در حوزه اقتصادی، بلکه درباره توافق در خصوص یک «نقشه راه» گسترده میان ایران و جمهوری آذربایجان نیز به تفاهم رسیده‌ایم که اجرای آن در مدت کوتاهی امکان‌پذیر است. 

علی علیزاده سفیر جمهوری آذربایجان در تهران، روز سه‌شنبه در گزارشی درباره سفر سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به باکو عنوان کرد: ۷ و ۸ دسامبر سال ۲۰۲۵ سفر سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به آذربایجان با موفقیت به انجام رسید.

وی افزود: در حین سفر، علاوه بر تعدادی دیدار دوجانبه، هیأت اعزامی توسط رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان (الهام علی‌اف) نیز مورد استقبال قرار گرفت. در طول این سفر، روابط آذربایجان و ایران بررسی شده، مسائل موجود در دستورکار و چشم‌اندازهای توسعه آینده مورد بحث و گفت‌وگو قرار گرفت و اهمیت تقویت روابط فی‌مابین مردمان، تداوم سفرهای متقابل و پروژه‌های مشترک و افزایش هرچه‌بیشتر همکاری‌ها مورد توجه قرار گرفت. سفیر جمهوری آذربایجان در تهران همچنین عنوان کرد: سفرهای متقابل، جلسات و تماس‌های صمیمانه در روابط آذربایجان و ایران که در سیر صعودی در حال توسعه است، حائز اهمیت بسزایی هستند و تأثیر مثبت خود در راستای افزایش روابط دوستانه بین دو کشور را خواهد داشت. 

به‌گفته اسماعیل بقائی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، ایران و جمهوری آذربایجان مصمم هستند از همه ظرفیت‌های موجود برای ارتقای روابط دوجانبه و تقویت همکاری‌ها در چارچوب‌های چندجانبه به‌منظور حمایت از صلح و ثبات منطقه‌ای بهره بگیرند. 

وزیر امور خارجه ایران در یادداشتی درباره مناسبات تهران و باکو قبل از سفر اخیر خود به باکو نوشت: روابط میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان، فراتر از صرف همسایگی جغرافیایی، تجلی‌بخش روایتی عمیق از یک خویشاوندی تاریخی، فرهنگی و تمدنی است که ریشه در پیوندهای دیرینه و ناگسستنی مردمان دو سوی رود ارس دارد. این پیوندهای عمیق چنان در تار و پود جوامع ما تنیده شده‌اند که تصور تاریخ، ادبیات، هنر، مذهب و هویت یکی بدون دیگری، امری دشوار است. در این روایت، مرزهای سیاسی ترسیم‌شده، تنها خطوطی روی نقشه هستند، اما دل‌ها و میراث مشترک برای قرن‌ها با نوایی یگانه تپیده‌اند. 

عراقچی همچنین در این یادداشت نوشت: ما تأکید می‌کنیم که فضای جدید منطقه‌ای، زمینه‌ای مساعد برای تقویت همگرایی و گسترش هدفمند همکاری‌های اقتصادی در حوزه‌های ترانزیت، انرژی، تجارت، سرمایه‌گذاری و ارتباطات انسانی فراهم آورده است. هدف غایی از این توسعه در تعاملات، چیزی جز ساختن آینده‌ای پررونق برای هر دو ملت نیست. امروز، اراده تهران و باکو بر ساختن آینده‌ای مشترک، روشن و پایدار استوار است.

به‌نظر می‌رسد یکی از دستاوردهای مهم سفر عراقچی، اعلام رویکرد مشترک تهران و باکو بر گسترش همکاری‌های سازنده و پایدار در سطح منطقه است. «فصل تازه همکاری» شاید دقیق‌ترین توصیفی باشد که امروز بتوان از روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان داشت. فصلی که گشوده‌شدن آن با تمام فراز و فرود کتاب روابط تهران-باکو، نشان داد که دو همسایه به‌رغم تمام تقلاهای کشورهای ثالث برای ایجاد تنش، تأمین منافع خود را در همراهی و همکاری با یکدیگر می‌بینند.

سفر وزیر امور خارجه ایران به جمهوری آذربایجان در راستای همین ایده بود و با توجه به برنامه‌ها، دیدارها و گفت‌وگوهای انجام‌شده میان مقامات دو طرف، به‌نظر می‌رسد این سفر کوتاه را می‌توان گام بلند تازه‌ای برای بهبود روابط دو کشور تفسیر کرد.

srm