عصر آسیا؛ گذار مرکز ثقل اقتصاد جهانی به شرق

پارس تودی - بر پایه تازه‌ترین پیش‌بینی‌های مؤسسه بین‌المللی "گلدمن ساکس"، نظم اقتصادی جهان در آستانه تحولی تاریخی و بی‌سابقه قرار گرفته است؛ تحولی که در آن قاره کهن آسیا به کانون اصلی رشد و موتور محرک اقتصاد جهانی بدل خواهد شد و قدرت‌های اقتصادی سنتی غرب را به چالش خواهد کشید.

برای قرن‌ها، مرکز ثقل اقتصاد جهان در غرب متمرکز بوده است. اما اکنون، نشانه‌های قدرتمندی حاکی از تغییر این پارادایم و آغاز "عصر آسیا" است. بر اساس گزارش جامع "گلدمن ساکس"، این تغییر تنها یک تعدیل کوچک در سهم بازارها نیست، بلکه یک جابه‌جایی بنیادین در ساختار قدرت اقتصادی جهان است که تا نیمه قرن حاضر به طور کامل تثبیت خواهد شد. این تحول، پیامدهای عمیقی برای تجارت بین‌الملل، ژئوپلیتیک و توازن قوای جهانی در دهه‌های آینده خواهد داشت.

ظهور غول‌های اقتصادی؛ چین و هند در مسیر پیشی‌گیری

در قلب دگرگونی اقتصادی جهان، ظهور دو ابرقدرت اقتصادی جدید قرار دارد: چین و هند. مدل‌های اقتصادی "گلدمن ساکس" پیش‌بینی می‌کنند که اقتصاد چین تا حدود سال ۲۰۳۵ از آمریکا پیشی خواهد گرفت و عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد جهان را تصاحب خواهد کرد. این رویداد به خودی‌ خود یک نقطه عطف تاریخی محسوب می‌شود. اما داستان به همین جا ختم نمی‌شود.

هند، دیگر غول آسیایی، با شتابی حتی خیره‌کننده‌تر در حال حرکت است. پیش‌بینی می‌شود اقتصاد این کشور تا سال ۲۰۷۵ به سطح تولید ناخالص داخلی آمریکا نزدیک شده و به حدود ۵۲.۵ تریلیون دلار برسد. این بدان معناست که تا نیمه دوم قرن جاری، دو اقتصاد برتر از سه اقتصاد نخست جهان، آسیایی خواهند بود. این ارقام تنها یک برآورد عددی نیست، بلکه نشان‌دهنده انتقال عظیم ثروت، نوآوری و نفوذ استراتژیک به شرق است.

 عوامل محرک رشد بی‌سابقه در آسیا

این پرسش مطرح می‌شود که چه عواملی این رشد شتابان را برای اقتصادهای آسیایی ممکن ساخته است؟ کارشناسان گلدمن ساکس چهار عامل کلیدی را برمی‌شمرند:

جمعیت جوان و فعال: بر خلاف کشورهای غربی که با پدیده پیری جمعیت دست و پنجه نرم می‌کنند، کشورهایی مانند هند از یک جمعیت جوان و در سن کار بهره می‌برند که می‌تواند نیروی محرکه رشد پایدار باشد.
سرمایه‌گذاری عظیم در زیرساخت‌ها: دولت‌های آسیایی با سرمایه‌گذاری‌های کلان در شبکه‌های حمل و نقل، انرژی و ارتباطات، بستر فیزیکی لازم برای شکوفایی اقتصادی را فراهم می‌کنند.
جهش در فناوری و نوآوری: دیگر آسیا تنها قطب تولید نیست. این قاره به سرعت در حال تبدیل شدن به مرکز جهانی نوآوری در حوزه‌هایی مانند فناوری مالی، هوش مصنوعی و انرژی‌های پاک است.
افزایش بهره‌وری: با مکانیزه شدن کشاورزی، دیجیتالی شدن صنایع و بهبود سیستم‌های آموزشی، بهره‌وری نیروی کار در این کشورها به طور پیوسته در حال افزایش است.

افول نسبی سهم غرب در اقتصاد جهانی

در سوی دیگر این معادله، اقتصادهای پیشرفته غربی قرار دارند که سهم آنان از کیک اقتصاد جهانی به طور نسبی کاهش خواهد یافت. اگرچه اقتصاد آمریکا و اروپا همچنان بسیار قدرتمند و ثروتمند خواهند ماند، اما نرخ رشد آنان در مقایسه با رقبای آسیایی کندتر پیش‌بینی می‌شود. منطقه یورو در سال ۲۰۷۵ تنها حدود ۳۰.۳ تریلیون دلار و ژاپن نزدیک به ۷.۵ تریلیون دلار تولید ناخالص داخلی خواهند داشت.

علت این کندی را می‌توان در چالش‌های ساختاری غرب جستجو کرد: کاهش نرخ رشد جمعیت، بار سنگین بدهی‌های ملی، و وابستگی بیش از حد به بخش خدمات مالی که گاه آن را از تولید محوری دور کرده است. این عوامل دست به دست هم داده‌اند تا روند صعودی این اقتصادها را با موانع جدی مواجه کنند.

پیامدهای ژئوپلیتیک و بازتعریف نظم جهانی

این انتقال اقتصادی، صرفاً یک پدیده مالی نیست، بلکه سرنوشت ژئوپلیتیک قرن بیست و یکم را شکل خواهد داد. با تبدیل شدن چین و هند به بازیگران اصلی صحنه اقتصاد جهانی، آنان به طور طبیعی خواهان نقش بزرگ‌تر و تاثیرگذاری بیشتری در نهادهای بین‌المللی، تعیین استانداردهای تجاری و شکل‌دهی به ائتلاف‌های استراتژیک خواهند بود.

مسیرهای جدید تجاری، کریدورهای سرمایه‌گذاری و ابتکارات بین‌المللی به طور فزاینده‌ای از سوی قدرت‌های آسیایی رهبری خواهند شد. این امر به معنای بازتعریف نظم جهانی و ظهور یک سیستم چندقطبی است که در آن قدرت به طور مساوی‌تری در سراسر جهان توزیع شده است.

پیش‌بینی گلدمن ساکس به وضوح نشان می‌دهد که جهان در آستانه یک گذار بزرگ قرار دارد. عصر آسیا فقط یک شعار نیست، بلکه یک واقعیت قریب الوقوع اقتصادی است که بر پایه بنیان‌های جمعیتی، سرمایه‌گذاری‌های کلان و اراده سیاسی استوار شده است. این تحول، فرصت‌های بی‌شماری برای رشد و همکاری‌های جدید بین‌المللی ایجاد می‌کند، اما در عین حال، نیازمند تطبیق و درک عمیق تمام بازیگران جهانی از این منظر در حال تغییر است. آینده اقتصاد جهان در شرق نوشته می‌شود و غرب باید خود را برای مشارکت در این نظم جدید آماده کند.

hm