چرا غرب از آپارتاید علمی علیه کشور‌های مستقل استفاده می‌کند؟

پارس‌تودی- در همایش ملی «دانشگاه متعالی، عدالت پژوهشی و فناوری» در 16 دسامبر در تهران بر این نکته تأکید شد که غرب از آپارتاید علمی علیه کشورهای مستقل بهره می‌گیرد.

 به گزارش پارس‌تودی، در جهان، آپارتاید از جنبه‌های گوناگون توسط صاحبان قدرت علیه گروه‌های ضعیف‌تر اعمال می‌شود و این موضوع به عرصه علمی نیز گسترش پیدا کرده است. آپارتاید علمی به این معنا است که نظام‌های استکباری با بهره‌گیری از قدرت سیاسی و اقتصادی خود و تحمیل سیاست‌های غیر اصولی بر ساحت علم، تلاش می‌کنند بخشی از جامعه جهانی را از حقوق  خود که همانا امکان دستیابی به علم، دانش و فناوری در حوزه‌های مختلف است، محروم نمایند. از این‌رو، جوامع مختلف بشری با یک تبعیض و بی‌عدالتی علمی و به عبارتی دیگر  با آپارتاید علمی روبه‌رو هستند.

آپارتاید علمی موضوعی تازه نیست بلکه مسبوق به سابقه است. دولت آمریکا در سال‌های گذشته دانشجویان و اساتید دانشگاه‌های ایران را تحریم کرده است. در همین حال، فشار و محدودیت‌های بی‌سابقه‌ای در سال‌های اخیر به مدیران نشریات علمی در جهان برای عدم پذیرش مقاله‌های نویسندگان ایرانی وارد شده است. پس از جنگ تحمیلی 12 روزه رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه ایران نیز آپارتاید علمی تشدید شده است.

اعمال آپارتاید علمی در شرایطی است که کمیسیون ملی یونسکو روز 10 نوامبر را روز جهانی «علم در خدمت صلح و توسعه» نام‌گذاری کرده است تا فرصتی برای تبادل‌نظر صاحبان فکر و اندیشه در حوزه ترویج، توسعه و عمومی کردن علم و قرار دادن آن در خدمت یک آرمان بزرگ بشری به نام صلح باشد.

در واقع، از دید یونسکو، علم باید در مسیر صلح، توسعه، سعادت و کرامت انسان و همچنین در مسیر کاهش دردها و آلام بشری حرکت کند. با این حال، سؤال مهم این است که چرا غرب از آپارتاید علمی علیه کشورهای مستقل بهره می‌گیرد و اجازه نمی‌دهد علم در خدمت صلح و توسعه بشری باشد؟

در پاسخ به این سؤال باید عنوان کرد که علم امروز یکی از منابع قدرت است. در واقع، کشوری که در دنیا در حوزه علم سرآمد باشد، امکان توسعه و پیشرفت و همچنین امکان نقش‌آفرینی در نظام جهانی را خواهد داشت. کشوری که صاحب علم باشد، تحریم‌پذیر نیست، استقلال بیشتری در نظام جهانی دارد و تهدیدها علیه آن نیز کاهش خواهد یافت. دکتر سید جلال دهقانی فیروزآبادی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی، معتقد است: «نظام موجود جهان به هیچ وجه، عادلانه نیست چون نظامی قدرت‌محور است و رقبا در منازعه قدرت به دیگران اجازه نمی‌دهند به علم و فناوری دست یابند. همواره علم و فناوری یکی از پایه‌های قدرت کشورها است.»

دنیای غرب به اشکال مختلف از جمله آپارتاید علمی تلاش می‌کند کشورهای کوچک‌تر و یا کشورهای مستقل را تحت فشار قرار داده و مانع توسعه آنها شود. منافع غرب این‌گونه تأمین می‌شود. از سوی دیگر، ظهور هوش مصنوعی و نقش مهم آن در تولید ثروت در دنیای امروز نیز بیان‌گر اهمیت علم در نظام جهانی است. تحلیل‌گران و محققان بر این باورند که چالش آینده در سطح جهانی، چالش علم خواهد بود که در یک نظام ساختارمند جهانی در حال وقوع است. 

غرب، علم و سلطه علمی را ابزار سلطه اقتصادی و نظامی خود می‌داند و تلاش غرب برای آپارتاید علمی، تسلط علمی و انحصار علمی است. کشورهایی نظیر جمهوری اسلامی ایران که استقلال را سرلوحه سیاست‌های خود قرار داده‌اند، بیش از دیگر کشورها با آپارتاید علمی مواجه خواهند بود.نکته پایانی اینکه آپارتاید علمی آشکارا در تضاد با ارزش‌هایی نظیر منع تبعیض قرار دارد، اما دنیای غرب و به خصوص آمریکا هیچ اعتقادی به این موضوع ندارد.

sre