Մի գավաթ անդորր (255. Ինչպե՞ս հաղթահարել խանդը քույրերի եւ եղբայրների միջև)
Հարգարժան ունկնդիրներ քույրերի և եղբայրների միջև խանդը գրեթե անխուսափելի է, բայց դրա ինտենսիվությունը և դրա հետ կապված խնդիրները մեծապես կախված կլինեն այն բանից, թե ինչպես են ծնողները կառավարում դա: Այսօր խոսելու ենք քույրերի և եղբայրների միջև եղած խանդի և դրա հաղթահարման միջոցների մասին: Ընկերակցեք մեզ:
Հոգեբանության մեջ որեւե երեւութ, այդ թվում` խանդը, չի դիտարկվում իբրեւ միանշանակ բացասական կամ դրական:
Խանդը կարող է լինել կառուցողական եւ ապակառուցողական: Հոգեբանների խոսքերով` կառուցողական խանդը հաղթահարելի է: Այն առավել շատ հանդիպում է մանուկ հասակում: Շատ կարեւոր է խանդի հաղթահարումը հենց այդ տարիքում, քանի որ այդ դեպքում արդեն հասուն մարդն ավելի հավասարակշռված է դառնում տվյալ հարցում:
20-ամյա Լուսինեի ծնողները պատմում են, որ նա մեկ տարեկանում, առաջին անգամ նորածին եղբորը տեսնելիս, խանդից հարվածել է երեխայի գլխին. - «Երբ եղբորս առաջին անգամ մեր տուն են բերել, էնքան եմ խանդել, որ խոհանոցից մեծ գդալ եմ բերել ու խփել եմ նորածին եղբորս գլխին: Որովհետեւ ամբողջ ուշադրությունը մի տարվա ընթացքում ինձ վրա էր սեւեռված, իսկ այդ ընթացքում արդեն ինձ այդքան էլ ուշադրություն չէին դարձնում. ես նեղվում էի դրանից: Հետո արդեն պատանեկան խանդն է սկսվում այն մարդկանց նկատմամբ, ում հավանում ես, բայց արդեն բարեկամների, ընկերների նկատմամբ խանդ չկա»,- պատմում է Լուսինեն:
Հոգեբան Մարիա Թեւոսյանը բացատրում է, որ մանուկ տարիքում առաջանում են խանդի հետեւանքով վիճաբանություններ ծնողների ու զավակների միջեւ: Երեխաները խանդում են եղբորը կամ քրոջը ծնողների նկատմամբ, կամ ծնողներին` միմյանց նկատմամբ, նույնիսկ հարեւանների երեխաներին.
«Մանուկ տարիքում, երբ ծնվում է փոքր քույրը կամ եղբայրը, երբ առաջանում են տարբեր վիճաբանություններ ծնողական սիրո եւ ուշադրության հետ կապված, այս խանդը ցանկացած պարագայում յուրաքանչյուր մարդ ունենում է: Ավագ քույրերը եւ եղբայրները, եթե կարողանում են հաղթահարել իրենց խանդը կրտսերների նկատմամբ, շատ ավելի հասուն, կազմակերպված հարաբերություններ են կարողանում կառուցել»,- ասում է Թեւոսյանը:
Հոգեբանը բացատրում է, որ ծնողը իր հերթին պետք է շատ հետեւողական լինի, քանի որ մոռանում է հաճախ, որ ինքն էլ է ժամանակին փոքր եղել եւ ապրել է այդ բոլոր զգացողություններն ու անցել նման դժվարությունների միջով:
Խանդը անխուսափելի է, և միակ բանը, որ ծնողները կարող են անել իրենց երեխային օգնելու համար` նրանց սեր ու քնքուշություն հաղորդելն է: Ինչպես կյանքում ամեն ինչ, քույրերի և եղբայրների միջև խանդը բացասական հետևանքներ ունի:
Հարգելի ծնող բնական է, որ մեկ այլ երեխայի գալով դուք պետք է բացահայտեք ձեր սերն ու գուրգուրանքը: Ձեր ավագ երեխան կզգա, որ այլևս չունի իր ծնողների բացառիկ ուշադրությունը: Երբ նա ընկալի, որ փոքրիկը ծնողների ուշադրության կենտրոնում է, նա ամեն ինչ կանի կորցրած ուշադրությունը պահանջելու համար: Ամենատարածված վերաբերմունքներից մեկը նորածնի պահվածքին ընդօրինակելն է: Նա կսկսի ծծել բթամատը, խնդրել իրեն պահել, նորից օգտագործել ծծակը և նույնիսկ նորից թրջվել: Այսպիսով, իրեն պահելով երեխայի պես, նա կարծում է, որ կարող է վերստին կորցրած գահը գրավել: Այնուամենայնիվ, այս փոփոխությունները կարող են ազդել նաև ձեր բնավորության վրա:
Երբ երեխան մտածում է, որ տանը իրեն փոխարինել է փոքրիկը, նա կարող է մի փոքր ագրեսիվ դառնալ, հուսալքվել ու ընկճվել: Նա կարող է հանգիստ երեխա լինելուց դառնալ անհնազանդ: Այլ բացասական վերաբերմունքն այն է, նրանք սկսում են չենթարկվել իրենց ծնողներին: Ուշադրություն չդարձնել նրանց խոսքերին: Նրանք կարող են լինել ավելի զգայուն և քմահաճ,ինչի հետևանքով դժվարանում են կենտրոնանալ և ուշադրություն դարձնել, ինչը կարող է հանգեցնել դպրոցական աշխատանքի վատթարացման:
***
Կան նախանձի բազմաթիվ ձևեր, որոնք կարող են արտահայտվել եղբոր կամ քրոջ կողմից նորածին քրոջ կամ եղբոր նկատմամբ, օրինակ ՝ բարկանալով առանց որևէ պատճառի, խնդրելով այն ամենը, ինչ տրվել է կրտսեր քրոջը, նետել և կոտրել իրեր, կամ նույնիսկ խանգարել և վիրավորել կրտսեր քրոջը կամ եղբորը:
Խանդի այս զգացումը իրականում բավականին բնական է: Այնուամենայնիվ, դա չի նշանակում, որ մայրիկը կարող է պարզապես կողքից կանգնել և թույլ տալ, որ ավագ երեխան այդպես վարվի:
Ավագ երեխաների խանդի բացասական ազդեցությունը կանխելու համար մայրերը պետք է հնարավորինս շուտ նախազգուշական միջոցներ ձեռնարկեն:
1.Ավագ երեխային տեղյակ պահեք նորածնի ծնվելու մասին:
Նախանձը կանխելու համար, երբ ծնվում է ձեր կրտսեր երեխան, առաջին քայլը, որ կարող եք անել `ասել ձեր ավագ երեխային, որ տանը ընտանիքի նոր անդամ կլինի: Մայրիկը փորձի ձեռքն ուղղել դեպի իր փորը և երեխային ասել,որ դրա մեջ հիմա մի փոքրիկ երեխա կա, որի հետ ծնվելուց հետո կարող ես խաղալ:
Եթե ավագ եղբայրը կամ քույրը 2 տարեկանից ցածր է, սովորաբար նա դեռ չի հասկանում, թե ինչ է նշանակում եղբայր ունենալ: Նրան պատմելու համար դուք կարող եք ցույց տալ ընտանիքի անդամների պատկերազարդ գիրքը և բացատրել այն պարզ լեզվով կամ կարդալ պատմվածքների գիրք եղբայրների և քույրերի հարաբերությունների մասին:
2. Սովորեցրեք երեխային սիրել իր նորածին քրոջը կամ եղբորը
Մայրը կարողացել է իր ավագ երեխային սովորեցնել, թե ինչպես սիրել իր կրտսեր եղբորը կամ քրոջը, քանի դեռ նա մայրիկի փորի մեջ էր: Նրան հաճախ խրախուսեք երգել կամ խոսել արգանդում գտնվող երեխայի հետ, համբուրել և շփել ձեր որովայնը: Ասացեք նրան, որ նա պետք է սիրի, հոգ տանի և պաշտպանի իր քրոջը կամ եղբորը:
Սովորեցրեք ավագ երեխային ինչպես ծնվելուց հետո վարվել իր կրտսեր քրոջ կամ եղբոր հետ, օրինակ `գլուխը նրբորեն շոյել, համբուրել այտերը: Ասացեք նրան, որ այս մեթոդը կհանգստացնի իր կրտսեր եղբորը կամ քրոջը:
Գովեք ամեն անգամ, երբ նա իրեն լավ պահի իր կրտսեր եղբոր կամ քրոջ հետ: Ասա մի բան. «Դու լավ եղբայր ես, սիրելիս: Մայրը հպարտ է քեզանով »: Այդ կերպ նա կզգա, որ իր արածը ճիշտ է և կզգա, որ ինքը արժեքավոր է:
3. Ավագ եղբոր կամ քրոջ ներգրավումը հղիության ստուգումներին
Ավագ երեխային հղիության ստուգումներին ներգրավելը կարող է կանխել խանդը: երբ մայրը ստուգում է հղիությունը,ավագ երեխային էլ թույլ տվեք որպեսզի նա արգանդում գտնվելու պահից տեսնի կրտսեր եղբոր կամ քրոջ դեմքը: Սա, անկասկած, կարող է զվարճալի պահ լինել նրա համար:
Մայրերը կարող են նաև ներգրավել ավագ եղբայրներին ու քույրերին ՝ իրենց նորածնի կարիքները պատրաստելու համար, օրինակ ՝ խաղալիքներ կամ հագուստ ընտրելիս: Բացի այդ, դուք կարող եք նաև խնդրել նրան ուղեկցել ձեզ հղիության վարժություններ կատարելիս:
4. Շարունակեք կատարել սովորական ռեժիմը ավագ երեխայի հետ
Ծննդաբերությունից հետո, իհարկե, ձեր ռեժիմը կփոխվի և կդառնաք ավելի զբաղված: Այնուամենայնիվ, փորձեք կտրուկ փոփոխություններ չլինի մայրիկի և ավագ երեխայի առօրյայում:
Շարունակեք զբաղվել այնպիսի գործողություններով, որոնք սովորաբար զբաղվել են ավագ երեխայի հետ, ինչպիսիք են նրան կարդալ կամ գրել սովորեցնելը, սիրված հեռուստաշոուեր դիտելը, պատմություններ կարդալը կամ այլն: Այդպիսով, ավագ երեխան իրեն դուրս մնացած ու մոռացված չի զգա:
Նոր երեխայի գալուն ավագ երեխայի նախապատրաստվելը իսկապես կարևոր է: Այնուամենայնիվ, նախորդ երեխայի մեջ եղբոր կերպարի ձևավորումը պակաս կարևոր չէ: Ուշադրություն դարձնելով դրան ՝ երեխաները կարող են խուսափել խանդից:
Երկու երեխաների վրա միաժամանակ ուշադրություն դարձնելը համբերություն է պահանջում: Այնուամենայնիվ, հիշեք, սա միայն ձեր գործը չէ: Քանի որ ընտանիքի մյուս անդամները նույնպես չեն մոռանում ավագ երեխայի հանդեպ ուշադրություն և սեր ցուցաբերել, հատկապես երբ զբաղված եք ձեր նորածին փոքրիկի հետ: