Неліктен Трамп Ауғанстандағы Баграм әскери базасына көзін тігіп отыр?
ParsToday – Баграм базасының әскери қимылдарға жоғары сыйымдылығы, Ауғанстанның минералдық ресурстары, елдің Қытайға жақындығы және Орталық Азиядағы ықпалының күшеюі АҚШ президенті Дональд Трамптың осы стратегиялық базаны қайта басып алуға құмарлығының басты себебі болып табылады.
Бір кездері Ауғанстандағы америкалық әскери операциялардың орталығы болған Баграм әуе базасы бүгінде Вашингтон, Талибан үкіметі және аймақтық державалар арасындағы геосаяси бәсекелестіктің негізгі нүктесіне айналды.
ParsToday ақпарат агенттігінің Mehr News агенттігіне сілтеме жасап хабарлауынша, АҚШ президенті Дональд Трамп таяуда ғана базаны қайтарып алуға әрекеттену туралы көпшілік алдында сөйлеп, тіпті Талибан оны АҚШ-қа қайтармаса, Ауғанстанда «жаман оқиғалар» болады деп қорқытты. 2021 жылы американдық күштердің бейберекет шығарылуы кезінде тастап кеткен база бірнеше аптадан кейін тәліптердің қолына өтті.
Бұл Ауғанстандағы Талибан үкіметі американдық күштердің Баграмға қайтарылуына үзілді-кесілді қарсылық танытып, Ауғанстан жерінде шетелдік күштердің қайта орналастырылуына ешқашан жол бермейтінін баса айтты.
Американың Баграмға оралуының төрт стратегиялық себебі
1. Географиялық орны және қауіптер
Баграм Қытай шекарасынан шамамен 800 шақырым жерде орналасқан, бұл оны Қытайдың әскери әрекеттерін бақылау және Бейжіңнің аймақтағы ықпалына қарсы алдыңғы қатарлы база құру үшін маңызды нүктеге айналдырады.
Әскери әлеуетін қарқынды дамытып, Шыңжаң аймағындағы зымырандық базаларын кеңейтіп жатқан Қытай АҚШ-қа үлкен қауіп төндіреді. Баграм Вашингтонға Қытайдың операциялық және далалық позицияларын мұқият бақылауға және осы әрекеттерді тиімді бақылауға мүмкіндік береді.
2. Ауғанстанның минералдық ресурстарына қол жеткізу
Ауғанстан өзінің бай минералдық қорларымен дамыған өнеркәсіптерді шикізатпен қамтамасыз ететін маңызды стратегиялық ресурсқа айналды. Елдегі литий, мыс, алтын, темір және басқа да сирек металдарды қамтитын шикізаттық емес минералдық ресурстардың құны 3 триллион доллардан асады.
Бұл қорлар, әсіресе литий, Ауғанстанды электр батареяларын, электр көліктерін және жаңартылатын энергия жүйелерін өндірудің негізгі көзіне айналдырды. Бұл ресурстар әсіресе геосаяси және экономикалық бәсекелестікте маңызды.
Бұл ресурстарға қол жеткізу басқа елдердің минералдық ресурстарына тәуелділігін азайтуға ұмтылған АҚШ пен Қытай сияқты елдерге әлемдік нарықтардағы ықпалын күшейтуге мүмкіндік бере алады.
3. Орталық Азиядағы стратегиялық маңызы
Түркіменстан мен Өзбекстан сияқты елдердегі газ және мұнай ресурстарын ескерсек, Орталық Азия энергетикалық және минералдық ресурстар үшін стратегиялық күрес алаңына айналуда.
Баграмды қайта басып алу АҚШ-қа Қытай мен Ресейдің қатты ықпалындағы аймақтағы ықпалын күшейтуге мүмкіндік береді. Баграмның Пәкістан, Қытай, Иран және Ресейдің маңайында орналасқанын ескере отырып, АҚШ базаны қайта басып алуға және оған қосылмаған елдердің ісіне араласуға ұмтылуда.
4. Баграмның жоғары әрекеттік қабілеттілігі
Ауғанстандағы ең ірі әскери базалардың бірі ретінде Баграмда бомбалаушы ұшақтар мен C-5 Galaxy сияқты ауыр жүк ұшақтарын қабылдай алатын екі өте ұзын ұшу-қону жолағы бар. Бұл мүмкіндіктер Америка Құрама Штаттарына Оңтүстік немесе Батыс Азиядағы болашақ дағдарыстарға араласуға және жылдам әрекет етуге мүмкіндік береді.
Трамп пен Америка үшін Баграмға оралу шығындары
АҚШ-тың Баграмға қайта оралуы елді Ауғанстан мен Ирактағыдай қымбат қаржыға шырмауы мүмкін. Бұл шешімнің қаржылық шығындары, оның ішінде базаларды қалпына келтіру және алдыңғы қатарлы әскери техникамен қамтамасыз ету үшін миллиардтаған долларлар АҚШ төлеуі тиіс ауыр шығындардың бір бөлігі ғана.
Алайда қаржылық шығындар осы күрделі теңдеудің бір ғана өлшемі болып табылады; Ауғанстанды қайта басып алу адам шығынының айтарлықтай жоғарылауына әкелуі мүмкін. Елдегі жиырма жылдық соғыс тәжірибесі АҚШ-тың ұзаққа созылған әскери қатысуы Вашингтон үшін ешқандай стратегиялық артықшылық әкелмеді, сонымен қатар АҚШ күштері мен ауғандық бейбіт тұрғындардың жаппай шығынына әкелгенін көрсетті. Бұл шешім АҚШ-ты тағы да саяси және әлеуметтік батпаққа түсіруі мүмкін.
