Pars Today

Қазіргі кезде адамзат қоғамының ең маңызды мәселелерінің бірі су тапшылығы екені бәрімізге белгілі және бұл мәселені шешу үшін көптеген әдіс ұсынылды. Су дағдарысын шешудің тағы бір әдісі - сұр суды пайдалану. Тұщы суды, жер үсті және жер асты суларын қорғау және сумен қамтамасыз ету - сұр суды қайта пайдаланудың кейбір пайдалары.

«Сұр су», «қайта пайдаланылған су» немесе «тұрмыстық ағынды сулар» - бұл кір, ыдыс жуу және жуыну мен шомылу үшін қолданылған су. Бұл суды жасыл желектерді суару, дәретхананың сифондарын және жылыжай сияқты ылғалдың көп мөлшері қажет ғимараттарды суару сияқты заттарды қайта пайдалануға болады. Сұр су коммуналдық ағынды сулардың 50-80 пайызын құрайды. 

Осы саладағы зерттеулерге сүйенсек, сұр су бүгінде су тапшылығына тап болған көптеген елдерде қолданылады және белгілі бір дәрежеде   бұл мәселені шеше алды. Өкінішке орай, көптеген елдерде, соның ішінде Иранда жиі кездесетін қателіктердің бірі - ауыз суды егін жерлер, саябақтарды суаруға және қоғамдық дәретханаларды суландыру үшін пайдалану, бұл өз алдына ауыз су және тазартылған су ресурстарының едәуір бөлігін жоғалтуға әкеледі. Бөлме өсімдіктерін суару - сұр су қолданылатын негізгі және қауіпсіз орын. Колорадо университетінің 2010 жылғы зерттеуіне сәйкес сұр суды суару үшін пайдалану қауіпсіз. Кейбір елдерде ванналар мен дәретханалардан шыққан сұр су сифондарға қайтарылып, озық технологияларды қолдана отырып қайта пайдаланылуда. Мұндай жүйе суды тұтынуды 30 пайызға дейін төмендетуі мүмкін. Сұр су кейде үйдегі жылыту қондырғыларына қуат беру үшін қолданылады. Мысалы, ваннаға сұр суды пайдалану судың шығының 60 пайзға төмендеткен. Сұр су мен қара судың ақ судан айырмашылығы әр елді оны әртүрлі жоспарлауға мәжбүр етті және оны су тапшылығымен күресудің бір әдісі ретінде қолданды.

Мысалы, Ұлыбританияда азаматтарға арнайы технологияларды қолдана отырып сұр суды суару және дәретхана үшін пайдалануға рұқсат етілген. Канадада бұл елде су ресурстарының мол болуына қарамастан азаматтарға кір жуу, суару және дәретханада  сұр суды пайдалануға рұқсат етіледі. Жаңбыр суы бұл елде сұр су болып саналады. Австралия - сұр суды қайта пайдаланатын ең танымал елдердің бірі, сондықтан бұл елдің кейбір азаматтары шомылуға судың осы түрін пайдаланады. Жапонияда ғимараттарда сұр судың рециркуляциялық жүйесін қолдану көптеген жылдар бойы қолданылып келеді және олардың саны артып келеді. 1969 жылы олардың саны 18 болса, 2010 жылы 104-ке жетті. Қазіргі кезде жобалардың саны әлдеқайда көп. Араб әлемінде шиеленіс пен су дағдарысының артуы мен климаттың өзгеруі су ресурстарын тиімді тұтыну және тазартылған  сумен қамтамасыз етудің әдістерін іздеуге себеп болды. Осыған байланысты Мысыр, Сирия, Біріккен Араб Әмірліктері және Сауд Арабиясы суды ең көп тұтынушылар қатарына жатады және қайта пайдаланылатын су көлемі шамамен 75 пайызды құрайды. Сұр суды қайта пайдалану жүйелердің майларды және қатты заттарды кетіру қабілеті бар. Бұл жүйе толығымен үнемді жерасты суландыру жүйесін қолданады. Тазарту жүйелерінде май және қатты бөлшектер көбірек жойылады және жер үсті және жер асты суару жүйелерін қолдануға болады.

Сұр түсті суды қайта пайдалану жүйесінің тиімді болуы оны сақтауға қажет талпыныстарға байланысты. Орнатылған сұр су жүйесі үй иесіне немесе операторға жүйені өндірушінің нұсқауларына сәйкес дұрыс күтіп ұстауға негізделген жауапкершілікті жүктейді. Тұтынушы өзі жүргізіп отырған жүйенің әрдайым дұрыс жұмыс істейтіндігіне сенімді болуы керек, ал қате немесе проблема туындаған жағдайда оны тезірек шешу керек.

Үйде қолданылатын суды пайдалану үшін алдымен раковиналар, ванналар мен дәретханалар сияқты жерлерде су құбыры жүргізілуі керек. Содан кейін, тұндыру және су сүзгілерін пайдалану арқылы қажет суды тазарту керек. Бұл суды қайта өңдеу немесе қайта пайдалану үшін әр үйдің ішкі қондырғыларын жүзеге асыру кезінде аталған жерлердің ағынды суларын қалғандарынан бөліп алу қажет. Бір қарағанда, сұр суды жинау, пайдалану немесе қайта өңдеу жүйесін құру ауыр жұмыс немесе қымбат болып көрінуі мүмкін. Әрине, сұр су туралы пікірталас жаңа болғандықтан, оның құралы кез келген жерде табылмауы мүмкін. Бірақ оған немқұрайдылық танытуға ешнәрсе жақсы сылтау бола алмайды.

Көптеген ауыз суды суаруға пайдаланудың ысырап болатынын ұмытпайық. Негізінде өсімдіктер оларға қажет микроэлементтері бар қолданылған сумен жақсырақ өседі.  Суды қайта өңдеу көптеген экологиялық проблемаларды шешудің негізгі бөлігі болып табылады. Қайта өңделген суды пайдалану қауіпсіз бе? Ия, қауіпсіз. Қазіргі уақытта АҚШ-та 22 миллион адам қолданатын 8 миллион қайта өңделген су жүйесі бар. 60 жыл бойы жыл сайын жүйеге мыңдаған миллион қолданушы бұл жүйеге қосылған. Осы кезге дейін қайта өңделген судан ауру таралды деген бірде-бір құжат жоқ. Әрине сұр суды мүлдем ішуге болмайды. Сондай-ақ бұл суды өсімдіктердің бөліктеріне бүркуге болмайтынын ұмытпау керек. Өйткені бұл өсімдік денсаулығына пайдалы емес. Сондай-ақ, сұр суды ешқашан сақтауға болмайды. Сапасы жоғары сұр су  көптеген жағдайларда өсімдіктерді суаруға пайдалануға болады, тіпті оны қысқа мерзімде сақтауға тыйым салынбайды.

Қорыта айтқанда, қазіргі кезде су тапшылығымен бетпе-бет келіп тұрған жерді жасылдау келешек күтіп тұрғанына сенімді бола аламыз.