Қажылық – пенделік уақыты (3)

Қажылық – көп сырлы әңгіме. Енді мен қажылармен бірге  Миқат  деп аталатын жерге ихрам киімін киіп, қажылық рәсімдерін орындауға келдім. Осы құпиялардың көбін ашайық. Біреулер ихрам киіп, қажылар ләббейік айтып, олдардың қуанышы мен қобалжуымен араласып,  рухани кеңістік орнатылды.     

Міне, қарапайым және ақ түсті киіммен туәпқа дайындалып жатырмыз, яғни менмендік акторларын жойып, Аллаға жағымсыз айланыстардан алыстатады. Керуендегі діни қызметкер қажылық құпиясы мен оның рәсімдері туралы былай дейді: «Адам сыртқы келбетін көркейту үшін үш нәрсені жасайды:  лас киімдерін шешеді, денесін  жуады, сосын таза киім киеді.

Ішкі тазалық та осындай.  Ихрамда тігілген киімдерді шешіңдер дегенде,  яғни, мойынсұнушылық, күнә және тәкаппарлық киімдерін шешіп, мойынсұнушылық киімін киер алдында тәубе және ғұсыл суымен өткен күнәларды кетір.  Енді күнә жасамаймыз деп айта алмаймыз, Алла қаласа бар күшімізді саламыз. Күнә жасаған адамды жөндеу маңызды. Олай болса, мойынсұнушылықты таза  тәнмен, таза жүрекпен қабылдайық. Б ұл ихрам киімін киюге байланысты қажылық құпияларының бірінші тарауы.

Қағбаны қоршап, біртұтас қозғалыстағы көбелектер сияқты Алланы бүкіл болмыстың ортасына қоятын қажыларға әл-Харам мешітінің төбесінен  қарағанымда, Қағбаның жай ғана бір үй  емес екенін түсінемін. Барлығы оның болмысына негізделген. Тәуәпта Аллаға құлшылық жасап, Алланы іздеген адамдар шаршағандарына көңіл бөлмей, сүйіспеншілікпен Алланы мадақтайды. Дүниенің барлық бөлшектері олармен үйлесім тапқандай, барлығы өз нәпсі  орбитасына Алланың ілімінің орбитасына жету үшін айналады, содан кейін тәуәп  намазын оқып, жалғыз және ерекше мейірімді Жаратушыға сәжде жасап, шүкіршілік етеді. Біз  Сафа  мен  Маруаға   келеміз.  Осы кішкентай таудан анау кішірек тауға  барып, сол жерден осы тауға қайта оралып,  осы әрекетті қайталап, кейде жүгіріп, кейде жаяу жүретін адамдарды  көреміз... Бұл нені білдіреді деп ойлаймыз?!

Тарихқа көз жүгіртсек, саи – Алланың шексіз мейіріміне үміт артып, шөлдеген баласына су іздеп, құрғақ, күйіп жатқан шөл далада арпалысқан  Хаджар есімді әйелдің жігерінің көрінісі екенін көреміз. Жеті рет келіп- кеткеннен кейін кенеттен зәмзәм суының қайнауы Хаджар мен оның баласына Алла  Тағаланың рақымының жаңғырығы болды. Алла Тағала «Бақара» сүресінің 158-аятында: «Негізінде Сафа, Мәруа  Алланың белгілерінен»,- деп айтылды.  Демек, Алланың үйіне немесе умраға қажылық жасағандар, екеуін де тәуап  етуге (және Сағи Сафа мен Мәруаны орындауға) ешбір кедергі жоқ. «... Сонда кім хаж немесе умра орындаса, ол екеуін де тауап етудің оқасы жоқ. Кімде-кiм артықша  бip қайыр icтece, Алла шүкіршілікті қадырлаушы, толық білуші». Зейхадже  айының 9-шы күні таңертең біз үлкен қажылық керуенімен бірге бұлақтардай ағылып,  Арафаттағы адамдар теңізіне қосыламыз. Уақыт өткен сайын қажылық рәсімдерін орындаудың тек қана  символдық әрекеттер тізбегі ғана емес,  олардың сыртқы түрінің астарында асқақ ішкі мән-мағынасы бар екенін тереңірек түсінеміз.

Арафат – білім ордасы. Білімнің бір саласы – өзін-өзі тану, Қажы өзін Арафатта жүзеге асырады. Жағдайы мен әрекетін есептеп, өзінен қателік көрсе тәубе етеді.  Арафат шөлінде қиямет күні бейнеленіп, есептеулер мен кітаптарды  еске алу арқылы қажыда жалбарыну және дұға ету жағдайы пайда болады.  Арафатта адамның жаны мен жүрегі түрленіп,   Машарда  тұрып, Алланы еске алу арқылы осы күйге жетсе, қажы дұрыс қажылық жасағаны айтылған.

Мина жеріндегі Рами Джамра шайтанды қуып, дүниенің жалғыз  жаратушысына таза мойынсұнуды білдіреді, тағы бір қажылық амалы.  Машарда қажылар үш тас бағанаға соғу үшін қиыршық тастарды жинады. Бұл бағаналар хазірет Ибрахимнің  шайтанның азғыруларымен күресуін еске түсіреді, ол жолында үш рет пайда болып, оны Құдайдың әмірін орындамау үшін оны әлсіз және екілендіруге шешім қабылдады, бірақ Ибрахим (ғ.с.) оны таспен ұрып, өзінен алыстатты.

Құранда шайтан пайғамбарлардың алдына қойылған зұлым және бұзық күштердің көрінісі болып табылады: «Осылайша әр пайғамбарға  адамдардың және жынның шайтандарынан дұшпан қылдық...». («Әнғам» сүресі 112-ші аят).  Құран аяттарында шайтанның нышаны қайталануы – дұшпанның нышаны адамзат пен мұсылман қоғамдарының ешқашан назардан тыс қалмауын және әркім далада шайтандардың азғыруларына кезіккенін білуі керек дегенді білдіреді. Барша  оларды таспен ұрып, қуып жібермей жеңе алмайтынын біледі. Негізінде, Рами Джамрат – дұшпанды тану және дұшпанмен күресу  символы. Қазір билеп-төстеуші  ​​күштер мұсылмандарға қарсы түрлі жолмен қастық  жасап жатқандықтан, дұшпандарды танып, олардың амалдарын  білу қажет, ал дұшпандарға немқұрайлы қарау да үлкен әрі орны толмас қателік болып саналады немесе  Исламға зиян келтіреді. Көптеген қажылар қажылық рәсімдерін жалғастырып, тағы да Алланың үйін аралап, тәуәп намазын оқиды. Олар  Досының үйін аралап, қажылық  сапарының сәтті өткеніне және рәсімдерді орындағаны үшін  Аллаға шүкіршілік ету үшін сүйіспеншілікпен жүреді. Сонымен бірге Қағба    құшағын ашып, бұл қажыларды өзіне шақырады.

Құрбан айт күні құрбан шалу, шаш алу және шаш немесе тырнақты қысқарту  қажылық рәсімдерінің соңғы сатысы болып табылады. Айт күні  қажылығын аяқтағандар қуанып, Аллаға шүкіршілік етеді. Мина жеріне құрбан шалуға келгенде  біз бұл құрбандықтардың бәрі не  үшін деп ойлаймыз? Негізінде, мал бауыздау ғибадаттардың жиынтығына кіре ала ма?! Бірақ Алла разылығы үшін осы салада ең жақын адамдары мен өмірінің ең тәтті жемісін құрбан еткен  Ибраһимның (ғ.с.) құрбандық шалу  мәселесін еске түсіріп, кейіннен Минада құрбандық ретінде дәстүр пайда болғанын еске алғанда, біз бұл жұмыстың философиясын түсінеміз. Құрбан шалу – Алла жолында барлығын  кешірудің сыры, құрбандық – жүректі Алладан басқа нәрседен босатудың көрінісі және бұл рәсімдерден жеткілікті тәрбиелік пайда алуға болады.  Міне, қажылық рәсімдері исламның толықтығын білдіретін амалдар жиынтығы ретінде адамның өзгеруіне әсер етіп, оның жан тыныштығы мен қауіпсіздік сезімін,  сондай-ақ адамның қадір-қасиеті мен құрмет сезімін арттырады. Исламның ардақты пайғамбары (с.ғ.с.) қажылық амалдарының жоғары мән-маңызына назар аудартып:  «Намаздың, қажылықтың, тәуәптің және басқа да ғұрыптардың мақсаты –  Алланы еске алу», – дейді.

Құрбандық шалғаннан кейін қажылығын аяқтағандар қуанып, Аллаға  шүкіршілік етеді және хазірет Саджадтың (ғ.с.) мына дұғасымен достық пен мейірімнің арта түсуін сұрайды: «Уа, Алла, маған өзіңнің және өзің жақсы  көретіндердің махаббатын және мені өзіңе жақындататын әрбір амалдың махаббатын нәсіп ете гөр".