Ораза айт (1)

Бүгін мұсылмандардың ұлық мерекесі - Ораза айт күні

Ораза тұтудың аяқталуы Ораза айтына әкеледі. Ораза айт – барлық ислам елдерінде және әлемнің басқа елдеріндегі мұсылмандар арасында әр аймақта арнайы діни және әдет-ғұрып рәсімдерімен тойланатын үш негізгі мұсылман мерекесінің бірі. Ораза айт – шәууәл айының бірінші күні. Бұл күн ислам елдерінің көпшілігінде ресми мереке болып табылады және мұсылмандар айт намазын керемет рухани рәсімде өткізеді. Ораза айт күні ораза ұстауға тыйым салынады,  бұл күні пітір садақасын беру – уәжіп.

Ораза айт басқа мерекелерден сәл өзгеше. Бұл айт мерекесі де бақыт пен шаттық мейрамы, бұл күн - дұға, намаз, ғибадат күні. Алла Тағала Құранда: «Қашан олар бос сөз естісе, одан бет бұрады... » деп сипаттаған мүміндердің қасиеті. («Қасас», 55).

Ислам мәдениетінде мүміндердің барлық қимыл-қозғалысы мен өмір жолдары пайдалы әрі сындарлы мақсатты ұстанады, сол себепті мүміндер адамдарды Алланы еске алуға және сындарлы ойлауға кедергі келтіретін пайдасыз және негізсіз әрекеттер мен ойлардан аулақ болуы керек. Ораза айт сияқты күндерде олар осыған көбірек қамқорлық жасап, күш салады. Имам Әлидің (ғ.с.)  ұлы,   имам Хасан (ғ.с.) Ораза айт күні кейбір адамдардың көңіл көтергенін көргені жеткізілген. Бұл көріністі көрген имам Хасан (ғ.с.) сахабаларына: «Расында, Алла Тағала Рамазан айын құлдары үшін бір-бірінен асып түсетін, Оған мойынсұнып, разылығы үшін бәсекелестік алаңы етті. Осылайша бір топ озып, жеңіске жетіп, құтқарылды, ал бір топ бағынбай, жарыстан тыс қалды. Тақуалар сауап алатын, күнәһарлар зардап шегетін күні бос ойындар мен істермен айналысатындар өте таң қалдырады»,- деді.

Бұл күні мүміндер шиіттердің төртінші имамы Имам Саджадтың (ғ.с.)  мистикалық сыбырларымен бірге үмітті жүректермен дұға етеді: «Уа, Алла, біз жасаған әрбір күнәмізге немесе бұрын жіберген әрбір жаман ісімізге немесе жүрегімізде болған әрбір жаман ойымызға қайта оралу ойы жоқ адамның тәубесін, күмәндан таза тәубе, қабыл ете гөр».

Илаһи рәсімдерге тағзым ету – Ораза айт мейрамының ерекшеліктерінің бірі. Жаңа айды көргеннен бастап, ұлық айт намазына дейін тәкбір айтып, Аллаға мадақ айтып, шүкіршілік айту – бұл күннің ерекше әсер ететін амалдарының бірі.

Діни ұрандар әлем құлағына Исламның сұлулығын, мұсылмандардың бірлігі мен беделін және таухидтің өмірлік шақыруын жеткізеді. Алла елшісі (с.ғ.с.): «Айттарыңызды тәкбірмен безендіріңдер»,- деген. Тағы бір хадисінде: «Ораза және Құрбан айттарын «Лә иләһә илә Аллаһ», «Аллаһу Акбар», «Әлхамдулиллаһ», «Субханаллаһ» деген ұрандармен безендіріңдер», - дейді.

Шейх Мүфид  былай деп жазды: «Шәууәл айының бірінші күні мүміндердің Рамазан айындағы амалдарының қабыл болғанына қуанғандықтан айт мерекесі болып табылады. Өйткені Алла Тағала олардың күнәларын кешіріп, айыбын жасырып, ораза ұстағандарға көп сауап беретіндігі туралы сүйінші хабар келді. Мүміндер қасиетті Рамазан айының түні мен күндізгі тынымсыз еңбектерінің нәтижесінде Аллаға бірнеше қадам жақындағандарына қуанып, қуанышқа бөленеді. Бұл күні ғұсыл парыз етіледі және бұл күнәлардан тазарудың белгісі, хош иіс әтір сеуіп, жақсы иіс шығару, әдемі және таза киім кию, аспан астында намаз оқу, бұлардың барлығы бақыт пен қуаныш пен хикметтің белгілері».

Расында, отыз күндік оразаның аяқталуы – ораза ұстаған қауымға, барша мұсылмандарға ерекше  көңіл-күй сыйлайтын Алланың қуанышты сыйы, яғни Ораза айт. Хазірет Әли бин Әбуталиб (ғ.с.) былай деген: «Шәууәл айының айы шыққанда періштелер айғайлайды, «уа мүміндер, сауаптарыңды алыңдар!» Сондай-ақ тағы бір сөзіндн былай дейді: «...Біліңдер, ораза ұстаған ерлер мен әйелдерге берілген ең жақын нәрсе – Рамазан айының соңғы күні Алладан бір періште: «Ей, Алланың құлдары, Алла өткен күнәларыңды кешіретінін сүйіншілеңдер. Сондықтан өз болашағың мен жаңа өміріңді, қалай өмір сүретініңді ойла» деп айқайлайды».

Рамазан айының аяқталуымен және Айт күні жаңа адам өзінің жаңа өмірін бастайды деп айтуға болады. Бұл адам бұрынғы адамынан ерекшеленеді. Енді ол бір айлық жаттығулардан кейін оның сезімдері тереңірек және кеңейе түскенін кеңірек түсінді. Ораза оны қиналған жандардың қасіреттерімен таныстырды, оның тұрақтылығы артып, сабыры мен ұстамдылығы арта түсті. Бұл ұлы тұлға өзінің болмысындағы терең өзгеріспен ең алдымен айт таңында зекет береді.

Зекет – жеке адамды да, қоғамды да тазартушы және ол жеке адамның бойында ізгілік дәнін дамытып, қоғамның ілгерілеуіне себепші болады, басқаша айтқанда, зекет бір жағынан ластануды кетірсе, екінші жағынан кемелдікке жақындатады. Ол кедейлік, таптық алшақтық, қоғамның бір тобының жоқтығынан қоғамда пайда болатын жемқорлық пен ластанулар жәрдем беру және зекет беру сияқты нәрселермен жойылатынын білді. Ал әлеуметтік сахна осы ластанулардан тазартылып, осындай бағдарламалардың аясында әлеуметтік ынтымақтастық пен экономикалық өсу мен ілгерілеу қамтамасыз етіледі. Жаңа адам Рамазан айында қайта туып, әлеуметтік проблемаларды шешуге және аз қамтылған таптардың құқықтарын қорғауға үнемі күш салуға тырысады және қоғам проблемаларының өлшемдері мен ауқымын біліп, осы мәселелерден зардап шеккендерді білгеннен кейін, ол реформалар жолында. Сондықтан Ораза айт күні Аллаға шүкіршілік етіп, бақытты болу үшін тойлайды. Содан кейін әдеттегі өмірінен өзгеше жаңа өмірді бастайды.

Негізінде Ораза айт – адамдар күнә жасау арқылы өмір бойы түсіп қалған қараңғылықтан құтылатын күн, ал шын мәнінде Ораза айт – илаһи болмысына қайта оралып, одан сабақ алатын уақыт. Шиіттердің бірінші имамы Әли (ғ.с.) былай дейді: «Айт намазын оқу үшін үйлеріңнен шыққан кезде денеңнің үйінен шығып, Құдайыңа баратын уақытты есіңе ал. Намаз оқитын жеріңде тұрғанда, Алланың әділдігі алдында тұрған кезіңді есіңе ал, олар сені тексереді. Намаздан қайтқанда жәннаттағы үйлеріңе баратын уақытты есіңе ал». Екінші жағынан, мұсылмандардың Ораза күнін атап өту және осы күнге мән беруі Исламды берік етеді және аман қалдырады. Бір күнгі Ораза айт намазына барша мұсылмандардың қатысуы, Исламның ұлылығы мен мұсылмандардың ынтымақтастығы және одан туындайтын басқа да нығметтер Пайғамбар дінін өміршең етеді. Айт намазында бұл күн Пайғамбардың дініне қор болып есептелсе, осылайша ел басын біріктіріп, араларында бірлік пен ынтымақ тудыра білген Пайғамбарымыздың құрметі. Сондықтан Ораза айт намазының құнұт намазында Алладан Пайғамбар (с.ғ.с.) мен оның әулетінің (ғ.с.) исламдық және адамзаттық кемелдіктер мен құндылықтардан кірген нәрселеріне кіруін сұраймыз. Сондай-ақ Пайғамбар (с.ғ.с.) мен Әһле Бәйт (ғ.с.) құтылған барлық зұлымдық пен жамандықтан құтылғанымызды қалаймыз.

Ораза айт құтты болсын!