Эрону Чин ; Бозофринии ҷодаи абрешим дар қарни 21 бо каредурҳои ҷадиди заминӣ

Порс тудей - Дар даврони таҳаввулоти шитобони ҷаҳонӣ , ҳамкориҳои Эрону Чин дар пайи рӯйдодҳои жиополетикии ахир ба самти таъмиқи бештар савқ ёфтааст . Ин ду кишвар бо баҳрагирӣ аз роҳҳои заминии ҷадид ( Покистону Афғонистон ) , ба дунболи тақвияти равобити иқтисодӣ ва тиҷории худ ва дастёбӣ ба аҳдофи муштарак дар ғарби Осиё ҳастанд .

Ба гузориши Порс тудей ба нақл аз хабаргузории Форс , таҳаввулоти ҷаҳонӣ ва рӯйдодҳои жиополетикӣ , боиси наздиктар шудани ҳамкориҳои Эрону Чин ва дарки беҳтарӣ аз он шудааст . Ин ду кишвар ки дорои таъриху тамаддуни ғанӣ ҳастанд , намӯнаи боризи ин ҳамкориро дар ҷодаи абрешим бо қидмати беш аз 2000 сол таҷриба кардаанду ниёзманди бозтаърифии он барои қарни пешрав ҳастанд . Эрону Чин , дар солҳои ахир , равобити иқтисодии худро дар ҳавзаҳои мухталифӣ аз ҷумла энержӣ , зерсохтҳо , тиҷорат , фанноварӣ ва сармоягузории муштарак тақвият кардаанд .

Тағирот дар сиёсатҳои байналмилалӣ ва таҳаввулоти жиополетикӣ , ба вижа пас аз шоки тарофаи Трамп , як ҷонибагароиҳои ғарб ва ҷанги 12 рӯзаи Эрону режими саҳюнистӣ , заминаро барои густариши ин равобит фароҳам кардааст .Бо тавваҷуҳ ба зарурати эҷоди ҳамкориҳои сӯдовар ва мутақобил бар асоси манофе ва арзишҳои муштарак , потансиелҳои зиёдӣ барои бозтаърифии равобити миёни Эрону чин вуҷӯд дорад .

Иттисоли Чин ба ғарби Осиё аз шарқи Эрон ( Покистону Афғонистон ) , ва таъсироти он бар равобити иқтисодӣ ва транзетии Эрон ва чин метавонад ба унвони яке аз калидитарин меҳварҳои ҳамкории ду кишвар дар ҷиҳати тақвияти равобиту тасҳили табодулоти тиҷорӣ амал кунад .

Чин ба унвони дуюмин иқтисоди бузурги ҷаҳон , ба дунболи густариши доманаи нуфузи иқтисод ва сиёсати хориҷии худ дар ғарби Осиё  ва тақвияти равобити иқтисодӣ бо кишварҳои ин минтақааст . Дар ин росто , ду масири аслӣ барои иттисоли Чин ба ғарби Осиё аз тариқи Эрон шиносоӣ шудааст : Аввал , иттисол ба каридури иқтисодии Чин - Покистон ( CPEC )у дувум , истифода аз ҷодаи Вохон дар Афғонистон . Каридури иқтисодии Чин - Покистон ( CPEC ) ки бо сармоягузорӣ ҳудӯди 60 миллиард доллар дар ҳоли тавсеааст , ба унвони як пружаи калиди дар роҳбурд “ камарбанду ҷода “ Чин ( BRI ) шинохта мешавад . Ин каридур ки аз банодири Гводар ва Карачи дар Покистон оғоз мешавад , ба ғарби Чин муттасил мешавад ва метавонад ба унвони як пули иртиботӣ барои Чин ба ғарби Осиё амал кунад .

Ба гуфтаи коршиносони ҳамлу нақли транзет , бандари Чобаҳори Эрон , рақиби табиии бандари Гводари Покистон нест балки метавонад мукаммали муассир барои он бошад ки гузинаи матлӯб барои Пекан ба шумор меравад . Иттисоли хутути ҷодаӣ ва  рийлии Чобаҳор ба шабакаи CPEC на танҳо замону ҳазинаи ҳамлу нақли колоро коҳиш медиҳад , балки амнияти занҷираи таъмени Чинро дар мувоҷиҳа бо буҳронҳои жиополетик афзоиш медиҳад . Аз сӯйи дигар , ҷодаи Вохон дар Афғонистон низ ба унвони як масири стротежики дигар барои иттисоли Чин ба ғарби Осиё матраҳ шудааст . Ин ҷода,  ки ба далели мавқеъияти ҷуғрофиёии хоси худ , имкони дастрасии Чин ба бозорҳои Осиёи марказӣ ва ғарби Осиёро фароҳам мекунад , ба тозаги мавриди тавваҷуҳи бештарӣ қарор гирифтааст .

Тасмими давлати ду кишвари Эрону Чин барои ҳамкорӣ бо воситаи кишвари ҳамсояашон Афғонистон , нишони роҳбурдӣ бӯдан ва азми ҷиддии онҳо дорад . Ин ду масир , илова бар коҳиши вобастагӣ ба тангаи Malacca ки таҳти нуфузи Амрикоиҳо қарор дорад , ба Чин ин имконро медиҳад ки аз тариқи Эрон , Афғонистону Покистон ба кишварҳои ғарби Осиё ва ҳатто Аврупо дастрасӣ пайдо кунад .Бо тавваҷуҳ ба ин ки ҳудӯди 90 % аз тиҷорати дарёии Чин аз тариқи тангаи Malacca анҷом мешавад , ин иртиботи заминӣ метавонад ба унвони як роҳбурди калиди барои коҳиши рискҳои ношӣ аз танишҳои байналмилалӣ ва афзоиши амнияти иқтисодии Чин амал кунад .

Ба илова , пружаҳои муртабит ё зайли ин каридур ( роҳи оҳани Хоф - Ҳирот , хати лӯлаи Эрон - Покистон - Ҳинд , таъмини энержии нерӯгоҳҳои чинӣ дар банодири Гводар ва Карачӣ , нерӯгоҳи атомӣ дар Чобаҳор , баҳрабардорӣ аз маодини ғании Афғонистон ва ғайра ) метавонад ба беҳбуди равобити сиёсӣ , иқтисодӣ ва амниятии Чин бо Эрон бо воситаи Покистону Афғонистон кумак кунад .Дар дунёи рақобатии имрӯз , ҳар ду кишвар бо нигоҳи роҳбурдӣ метавонанд аз ин фурсати торихӣ , баҳраи дусуяи бибаранду назми минтақаиро бо мушорикати бурд - бурд ҳамчун роҳи абрешими 2000 сола , бозофринӣ кунанд .