Амалкарди болои Эрон дар таъмини оби ошомидании солим; мудирияти буҳрони камобӣ

Порс Тудей – Бонки Ҷаҳонӣ эълом кард, ки Эрон дар дастрасӣ ба оби нӯшокии солим натиҷае болотар аз миёнгини ҷаҳонӣ доштааст.

Мудирияти манобеи обӣ ба яке аз муҳимтарин чолишҳои муҳити зист дар ҷаҳон табдил ёфтааст. Тағйироти иқлим, афзоиши аҳолӣ ва саноатишавӣ боиси фишори рӯзафзун бар манобеи об шудааст ва дар бисёре аз минтақаҳои ҷаҳон, камбуди об ба мушкили ҷиддӣ табдил ёфтааст. Бар асоси додаҳои созмонҳои байналмилалӣ, пешбинӣ мешавад, ки то соли 2050, беш аз 50 дарсади аҳолии ҷаҳон бо камбуди ҷиддии об рӯбарӯ шаванд.

Ба гузориши Порс Тудей, бо вуҷуди маҳдудиятҳои иқлимӣ, гузориши Бонки Ҷаҳонӣ нишон медиҳад, ки Эрон дар дастрасӣ ба оби нӯшокии солим натиҷае болотар аз миёнгини ҷаҳонӣ доштааст.

Бар асоси ин гузориш, 99,9 дарсади аҳолии шаҳрии Эрон ба оби нӯшокии солим дастрасӣ доранд; дар ҳоле ки миёнгини ҷаҳонии ин нишондиҳанда 87 дарсад аст. Дар минтақаҳои рустоии Эрон низ 87 дарсади аҳолӣ аз оби нӯшокии солим баҳра мебаранд, ки ин рақам дар миёнаи ҷаҳонӣ танҳо 62 дарсад аст. Ин мақом дар ҳоле ба даст омадааст, ки дар бисёре аз кишварҳои минтақа, дастрасӣ ба оби солим хеле поинтар аст. Масалан, дар Афғонистон ин нишондиҳанда дар минтақаҳои рустоӣ камтар аз 30 дарсад аст ва дар Ироқ низ бисёре аз минтақаҳо бо камбуд ё олудагии об рӯбарӯянд ва аслан дар ин кишвар дастрасӣ ба оби нӯшокии лӯлакашӣ рушди чандоне наёфтааст.

Эрон низ имрӯзҳо бо камбуди об рӯбарӯ аст, аммо барои ҷуброни камобӣ чӣ роҳкорҳое андешида шудааст?

Афзоиши зарфияти обширинкунҳо

Дар Эрон, бахусус дар соҳилҳои ҷанубӣ, зарфияти насбшудаи обширинкунҳо афзоиш меёбад. Вазорати нерӯи Эрон дар солҳои ахир иқдомоти зиёде барои боло бурдани миқдор ва сифати обрасонӣ анҷом додааст, ки аз ҷумлаи онҳо метавон ба баҳрабардории 551 ҳазору 832 метри мукааб дар шабонарӯз зарфияти обширинкун дар вилоятҳои мухталиф ишора кард.

Ҷудо кардани оби нӯшокӣ аз оби ғайри нӯшокӣ

Яке аз роҳҳои амалии ин кор, тарвиҷи истеъмоли оби нӯшокии бастабандӣ дар миқёси густарда аст. Яъне бахши оби нӯшокии ниёзи рӯзонаи мардум, ки одатан ҳаҷми хеле камтар нисбат ба тамоми истеъмоли хонавода дорад, аз роҳҳое таъмин шавад, ки хатари олудагии онҳо хеле поин ва назорати сифати онҳо осонтар аст.

Ҳушмандсозии шабакаҳои тақсими оби нӯшокии шаҳрӣ

Яке аз муҳимтарин роҳҳои мубориза бо камобӣ дар Эрон, ҳушмандсозии шабакаҳои тақсими об аст. Дар ҳоли ҳозир дар лоиҳаҳои пилотӣ дар шаҳрҳое мисли Машҳад ва Қишм бо насби сенсорҳои фишор ва дебит, клапанҳои фишоршикани ҳушманд ва ирсоли додаҳо ба маркази назорат, имкони танзими мутавозини фишори шабакаи об фароҳам шудааст. Натиҷаҳо нишон додаанд, ки бо ин роҳ метавон 25% истеъмоли обро коҳиш дод ва 30% дар энержии насосҳо, бидуни коҳиши сифати хидмат ба муштариён, сарфа кард.

Насби ҳисобкунакҳои ҳушманд

«Ҳисобкунаки ҳушманд» низ ҳамчун яке аз абзорҳои калидӣ дар назорати об дар Эрон матраҳ шудааст. Ин ҳисобкунакҳо имкони қироати лаҳзаӣ, ҳушдор дар бораи истеъмоли ғайриоддӣ, ташхиси ихроҷи дохилӣ ва пайвастшавӣ ба низомҳои иттилоърасониро фароҳам мекунанд. Дар натиҷа, имкони шиносоии истеъмоли ғайриқонунӣ, рафторҳои серистеъмол ё талафи дохилӣ бидуни муроҷиати саҳроӣ фароҳам мешавад.

Тағйири сохтори кондитсионерҳои обӣ ва ҷойгузинӣ бо фанновариҳои каммасраф дар минтақаҳои буҳронӣ

Танҳо бо насби термостат ва танзими замонбандии ҳушманд, метавон рӯзона то 30% аз истеъмоли оби кондитсионерро коҳиш дод, он ҳам бидуни коҳиши эҳсоси роҳатии гармӣ. Ширкатҳои донишбунёди эронӣ дар солҳои ахир намунаҳои ҳушманд, каммасраф ва қобили такмили кондитсионерҳои обиро таҳия кардаанд, ки имкони такмили кондитсионерҳои мавҷудро бидуни иваз кардани комили дастгоҳ фароҳам мекунанд.

Назорати истеъмол ва бардошт аз чоҳҳо

Вазорати нерӯ ва ширкати обу корези Эрон вазифадор шудаанд, ки истеъмол ва бардошт аз чоҳҳои мавҷудро зери назорати ҷиддӣ қарор диҳанд ва дар минтақаҳое, ки сатҳи об ба шиддат поин рафтааст, маҳдудиятҳои ҷиддӣ ҷорӣ кунанд. Интиқоли об аз манобеи рӯизаминӣ мисли садҳо ва беҳбуди шабакаи обрасонӣ дар шаҳрҳое мисли Теҳрон бо ҳадафи коҳиши фишор бар манобеи зеризаминӣ дар ҳоли иҷро аст.

Ислоҳи обёрӣ дар бахши кишоварзӣ

Вазорати ҷиҳодии кишоварзии Эрон аз роҳҳои навин ва қатрагӣ то роҳҳои зеризаминӣ ва ғайра барои ҷилавгирӣ аз талафи об дар бахши кишоварзӣ истифода мекунад.