Баррасии таъсири тавофуқи оташбас бар эҷоди субот дар марзҳои Тоҷикистону Қирғизистон

Дар ҳоле ки даргириҳои марзии Қирғизистону Тоҷикистон ба бурӯзи талафоти камсобиқа  мунҷар шудааст, расонаҳои минтақа аз тавофуқи сарони Бишкек ва Душанбе барои барқарории сулҳ хабар додаанд .

Дар ҳамин иртибот расонаҳои минтақа гузориш додаанд, ки раисони ҷумҳӯрии Қирғизистону Тоҷикистон барои ҳалли буҳрони марзии бавуҷудомада миёни ду кишвар ба равишии мусолиматомез ба таври муваққат тавофуқ карданд .

• Тоҷикистон ва Қирғизистон тавофуқи оташбас имзо карданд

• Эмомалӣ Раҳмон-раиси ҷумҳӯрии Тоҷикистон ва Содир Ҷабборов-раиси ҷумҳӯрии Қирғизистон дируз ( ҷумъа - 30 апрел ) тавофуқ карданд дар нимаи дувуми моҳи май дар Душанбе дидор кунанд .

   Ҷабборов дар ин гуфтугӯ гуфт : Қирғизистон қасд дорад бо гуфтугӯ ба мавзӯъоти байнидавлатӣ бипардозад ва аз вазъияти пойдор дар хатҳои муштараки марзӣ бо Тоҷикистон пуштибонӣ кунад .

Даргирӣ дар марзи муштараки Қирғизистону Тоҷикистон ҳар бор ба баҳонае оғоз мешавад . Ин бор баҳонаи аслии даргириҳои ду кишвари ҳамсоя дар Осиёи Марказӣ, насби дурбинҳои назоратӣ дар хати марз тавассути Тоҷикистон эълом шуд .

• Насби дурбинҳои назоратӣ дар манотиқи марзи Тоҷикистон ва Қирғизистон

    Пеш аз оғози даргириҳо насби дурбинҳои назоратӣ аз суи давлати Тоҷикистон дар хати марзи ин кишвар бо Қирғизистон  бо эътирози марзбонони қирғиз  ру ба ру шуд. Ин давр аз даргириҳои марзӣ миёни сокинони манотиқи марзӣ ва нерӯҳои марзбонии Қирғизистону Тоҷикистони даҳҳо куштау захмӣ бар ҷой гузоштааст . Дар ин замина расонаҳои Бишкек аз кушта шудани камаш 31 тан ва захмӣ шудан 134 тани дигар хабар доданд . Манобеи хабарӣ дар Тоҷикистон низ теъдоди кушта шудагонро 15 тан  теъдоди захмиҳои дутарафро беш аз 90 тан эълом карданд .

    Аз замони истиқлоли Тоҷикистону Қирғизистон дар соли 1991 милодӣ  далоили гуногуне аз ҷумла мушаххас набудани хати марз ва набуди аломатгузории марзҳои Қирғизистону Тоҷикистон заминаҳои бурӯзи даргириҳо миёни сокинони манотиқи марзии ду кишвари ҳамсояро фароҳам кардааст . Дар воқеъ  сокинони манотиқи рустоӣ дар манотиқи баҳси барангез дар қаламрави Қирғизистону Тоҷикистон ба манзур ёфтани обу чарои чорвоҳои худ дар манотиқи сарсабз борҳо бо якдигар даргир шудаанд ва теъдодӣ аз тарафҳо захмӣ шуданд ё ҷони худро аз даст додаанд . Гоҳе вақтҳо низ бо мудохилоти нерӯҳои низомӣ назири даргирии ахир шумори талафоти ду тараф афзоиш ёфтааст .

Бо оғози даргириҳои марзии Тоҷикистону Қирғизистон, Ҷумҳӯрии исломии Эрон, Русия, Иттиҳодияи Аврупо ва Созмони Миллал зимни ибрози нигаронӣ хостори поён додан ба даргириҳои ду тараф шуданд . Ба унвони мисол ،  Саиди Хатибзода-сухангӯи Вазорати умӯри хориҷаи Эрон дар вокуниш ба даргириҳои марзии ду кишвари ҳамсоя дар Осиёи Марказӣ зимни ибрози нигаронии шадид аз даргириҳои ахири Қирғизистону Тоҷикистон эълом кард : Теҳрон зимни қадрдонӣ аз тадбирҳои фаврии сарони ду кишвар, ки ба таваққуфи ин даргириҳо мунҷар шудааст, бар идомаи музокироти Бишкеку Душанбе то дастёбӣ ба ҳаллу фасли мусолиматомези ҳар гуна ихтилофи марзӣ таъкид кард .

• Эъломи омодагии Эрон барои кумак ба ҳалли ихтилофоти Тоҷикистон ва Қирғизистон

  Дар ҳамин иртибот Рафиқ Сайфиддин-соҳибназар ва коршиноси барҷастаи узбак дар гуфтугӯ бо рӯзномаи русии Независимая газета  гуфтааст : " Иллати аслии бурӯзи ихтилофҳо  ҳал нашудани масойили марзӣ аст ва заду хурдҳо маҳдуд бӯдааст, аммо ин танишҳо ҳеч гоҳ ба рӯёрӯии миқёсӣ бадал нахоҳанд шуд " .

Дар ҷамъбандии куллӣ аз тавофуқи ахири сарони Бишкеку Душанбе бояд гуфт бо вуҷуди он, ки муноқишоти марзии феълӣ ба сурати муваққат мутаваққиф шуда, аммо тардиде нест ки мушкилоти калидии марзи  ду кишвари ҳамсоя ҳамчунон по бар ҷост . Бахусус ки ҳамчунон бахши муҳимме аз марзҳои ду кишвар аломатгзорӣ нашуда ва мушкилоти калидӣ дар заминаи дастрасӣ ба манобеи об, истифодаи рустоиён аз чарогоҳҳо, шеваи чигунагии тараддуди шаҳрвандон аз мавзӯъоти ҷуғрофиёӣ ва гиополитикии ҳаллу фасл нашуда миёни Қирғизистон ва Тоҷикистон аст . Коршиносон  идомаи ин ихтилофҳо ва муноқишаҳои марзиро ба унвони яке аз омилҳои таъсиргузор ба манзури оғози дубораи даргириҳои марзии Қирғизистону Тоҷикистон қаламдод мекунанд .

  Бештар бихонед :

• Истиқболи ниҳодҳои ҷаҳонӣ аз оташбаси Тоҷикистон ва Қирғизистон

• Вокуниши руасои Ҷумҳурии Узбекистон ва Қазоқистон ба даргирии марзии Душанбе ва Бишкек

• Омодагии Путин ба миёнаравӣ дар баҳси марзии Тоҷикистону Қирғизистон